نصب اعصاب‌سنج و رابطه آن با سواد رابطه!
وحید حاج‌سعیدی
یکی از مباحث روانشناسی و علوم ارتباطات سواد رابطه است. در حقیقت سواد رابطه، درک و اجرای شیوه‌ها و راه‌های سالم برقراری ارتباط با دیگر انسان‌هاست؛ پس برقراری رابطه همیشه و الزاماً نشانگر داشتن سواد رابطه نیست؛ بلکه نوع رابطه و طرز مدیریت آن است که مشخص می‌کند فرد تاچه‌حد از سواد ارتباطی برخوردار است. اما تنها داشتن سواد رابطه کافی نیست و باید سواد سنجش و اندازه‌گیری و حساب‌کتاب هم داشته باشیم تا کار به احسن پیش برود. امروزه کار به‌جایی رسیده که دانشمندان ادعا می‌کنند حتی قادرند وزن یک نقطه روی کاغذ را نیز محاسبه کنند. دوره‌ای که ما دانشگاه درس می‌خواندیم یک واحد درسی با عنوان «سنجش و اندازه‌گیری» داشتیم. به‌نظر حقیر اگر یک رشته دانشگاهی یا حتی یک وزارتخانه نیز به‌همین‌منظور تشکیل شود، بد نیست و جای دوری نمی‌رود! البته در گذشته اندازه‌گیری به این آسانی نبود و به‌قول فردوسی «یکی کار پیش آمد اکنون شگفت/ که آسانش اندازه نتوان گرفت» ولی امروزه بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها براساس همین اندازه‌گیری و محاسبات است. نمونه‌اش همین لیتوانی؛ «شهردار پایتخت لیتوانی، روی دیوار تالار شهرداری نمایشگرهای بزرگی نصب کرده و روی این نمایشگرها شادی‌سنج‌هایی به‌نمایش گذاشته که وضع روحی و روانی پایتخت را نشان می‌دهد. این شادی‌سنج، براساس رأی ارسالی ساکنان شهر ازطریق گوشی تلفن همراه یا رایانه‌های شخصی میزان یا سطح شادمانی جامعه‌ای را در محدوده‌ای از یک تا 10 به‌نمایش درمی‌آورد. شادی‌سنج می‌تواند وسیله مناسبی برای سنجش رضایت شهروندان از تصمیمات اتخاذشده سیاستمداران باشد. اگر آن‌ها تصمیم جدیدی بگیرند و بلافاصله شاهد کاهش سطح شادی در جامعه باشند متوجه می‌شوند تصمیم درستی نگرفته‌اند و باید در تصمیمشان تجدیدنظر کنند». (جام‌جم) ملاحظه فرمودید که سنجش و اندازه‌گیری چه نقش مهمی در اتخاذ تصمیمات مهم جوامع امروزی دارد. هرچند دوستان از هیئت‌دولت آینده گرفته تا شوراهای اسلامی شهرها، همه برای خودشان یلی هستند و به‌قول شهریار «بیش و کم سنجش ما را نسزد ورنه که ما/ آن ترازوی دقیقیم که موئی بزنیم!» علی‌ای‌حال پیشنهاد می‌شود در کشور ما به‌جای محاسبه و سنجش شادی، میزان اعصاب مردم به‌صورت روزانه اندازه‌گیری شود و روی نمایشگر نشان داده شود یا ازطریق پیامک و شبکه‌های اجتماعی اطلاع‌رسانی شود. آن‌وقت شما می‌دانید که مثلاً امروز میزان حوصله و ظرفیت شهروندان یا کارمندان چقدر است و اگر خلق‌الله اعصاب درست‌وحسابی ندارند، بی‌خودی و سر چندرغاز افزایش قیمت کرایه یا اجناس و اجاره‌بها یا تأخیر در انجام امور اداری با راننده تاکسی، سوپری محل، صاحب‌خانه، کارمندان ادارات و ... درگیر نمی‌شوید و شر به پا نمی‌کنید! از ما گفتن بود ...