ساخت ربات حمل قطعات در ایران‌خودرو خراسان
یاسر وطن‌پور ازغندی
کارکنان سالن مونتاژ شرکت ایران‌خودرو خراسان با‌تکیه‌بر دانش فنی خود، ربات حمل قطعات (AGV) را برای اولین‌بار در ایران ساختند. تیمی متشکل از بخش‌های مهندسی تولید، نگهداری و تعمیرات سالن مونتاژ به سرپرستی مدیریت سالن، خودرو هدایت شونده خودکار (Automated Guided Vehicle) مخصوص حمل قطعات تولیدی را برای اولین‌بار در ایران ساختند. انتقال قطعات تولیدی از محدوده لجستیکی و انبارها به خط تولید مطابق با زمان‌بندی دقیق یک فرایند تکراری‌ست، که از مهم‌ترین و هزینه‌برترین مباحثی‌ست که شرکت‌های بزرگ تولیدی دنیا با استفاده از ربات‌های مسیریاب اقدام به تسهیل این امر کرده‌اند. ربات‌های AGV عمدتاً جهت نقل‌وانتقال ایمن و راحت‌تر هر نوع بار، قطعات و تجهیزات در محیط‌های صنعتی که حضور انسان در آن غیرممکن یا پرخطر بوده مورد‌استفاده قرار می‌گیرد. عدم وجود نمونه داخلی در کشور و قیمت بالای ربات‌های خارجی موجب شد تا ایده اولیه پروژه ساخت ربات AGV در ابتدای سال 1398 در ذهن همکاران سالن مونتاژ شکل گیرد. در فاز نخست پروژه، نمونه آزمایشگاهی ربات در مقیاس کوچک ساخته شد و با‌تکیه‌بر تجربیات به‌دست‌آمده و انجام تحقیقات تکمیلی، اقدام به ساخت ربات اصلی شد. مسیر حرکت ربات طراحی و برای اولین‌بار در دنیا از نشانگرهای فلزی و سنسورهای پراکسیمیتی جهت تعیین مسیر ربات استفاده شد. مزیت این روش در‌مقایسه‌با نمونه‌های خارجی که در آن از نوارهای مغناطیسی استفاده می‌شود هزینه‌های اجرا و نگهداری پائین است. در این ربات‌ها از دو نوع استراتژی حرکتی و دنبال‌کردن خط استفاده شده است. در ربات شماره یک از سیستم اصلاح مسیر با تغییر دور موتورهای محرک نسبت به هم (مانند تانک) استفاده شد که مزیت آن سادگی در طراحی و ساخت ربات بود، اما در ربات دوم اصلاح مسیر توسط فرمان جداگانه (مانند خودرو) و با فرمان‌پذیری مجزا از نیروی محرکه طراحی و ساخته شد که فرمان‌پذیری و حرکت روان‌تر این ربات از مهم‌ترین ویژگی‌های آن است. ربات AGV ساخته شده به‌دست کارشناسان ایران‌خودرو خراسان امکان حمل یک‌تن بار را به‌صورت کشنده دارا بوده و از‌نظر ایمنی علاوه‌بر در‌نظر‌گرفتن سرعت دوکیلومتر‌بر‌ساعت از پنج سنسور تشخیص مانع فراصوت استفاده می‌کند. از‌طرفی استفاده از قطعات داخلی بدون وابستگی به خارج از کشور و استفاده از قطعات بلا‌استفاده موجود در شرکت باعث ایجاد کاهش هزینه پنج‌میلیارد‌تومانی در ساخت ربات‌ها نسبت به خرید از خارج کشور شده است.