سالی که گذشت و سالی که می‌آید
ناصربزرگمهر
شنبه آخر امسال، مثل بخشی از زندگی بلاتکلیف است.
شنبه آخر سال، قبل از ظهر سال ۱۳۹۹ است.
شنبه آخر سال، بعد از ظهر سال ۱۴۰۰ شروع شده است.
شنبه آخر سال، ساعت ۱۳ و ۷دقیقه و ۲۸ثانیه تخم‌مرغ روی سفره هفت‌سین در خیال ما چرخیده و خورشید به نقطه اعتدال بهاری در برج فلکی حمل رسیده و دعا کرده‌ایم که «محول الحول و الاحوال»، حال ما را، حال عزیزان ما را، حال بستگان ما را، حال دوستان ما را، حال بیماران ما را، حال همکاران ما را، حال همسایگان ما را، حال همشهریان ما را، حال خوانندگان ما را، حال همه یاران ما را، حال مردم ما را، حال مملکت ما را، حال آب‌وهوا و خاک و زندگی ما را، حال کره زمین ما را، حال زمین و زمان ما را به بهترین احوال بگردان.
شنبه آخر سال، سال قدیمی‌ست، سال ۱۳۹۹ است.
شنبه آخر سال، سال جدید است، سال ۱۴۰۰ است.
شنبه آخر سال، نیمه‌های دو سیب است.
سال جدید در سال قدیم متولد می‌شود.
شنبه است،
اول هفته است،
اول ماه است،
اول سال است،
اول بهار است.
سال گاو است.
سالی که گذشت، سال موش بود، سال عجیبی بود.
سالی که گذشت، مثل سال‌های قحطی، مثل سال طاعون، مثل سال وبا، سال کرونا بود.
سالی که گذشت، سال امید نبود، بیشتر به سال‌های ناامیدی شبیه بود.
سالی که گذشت، در میان آسمان و زمین طی شد.
سالی که گذشت، زندگی نه سیاه بود و نه سفید، خاکستریِ خاکستری بود.
سالی که گذشت، تلاشی برای زنده‌بودن بود و در هیچ‌کجای آن تدبیر راهی نداشت.
سالی که گذشت، هرچه بود، گذشت.
سالی که گذشت را باید کنار گذاشت و از ذهن شست.
پرونده سالی که گذشت را باید بست، خوبی‌ها و بدی‌هایش را تجربه آینده کرد و از روی آن گذشت، کامیون حمل زباله را باید از ذهن دور کرد و به روزهای بهتر، به افق دورتر، به آینده روشن‌تر دل بست.
تا چند روز دیگر، هفته آینده وارد سال جدید خواهیم شد.
شاید هم شما این یادداشت را در روزهای سال جدید بخوانید و نوروز بر شما فرخنده گذشته باشد و از برکت آفتاب ۱۴۰۰ روشنایی بسیار بر شما تابیده باشد.
باید باور کنیم که با همه سیاهی‌های ذهن، سیاهی‌های دل، سیاهی‌های جیب، سیاهی‌های روزگار سیاست و مدیریت و اقتصاد، هر صبح نشانه رفتن شب سیاه ظلمانی‌ست، خورشید طلوع می‌کند تا بگوید تاریکی ماندنی نیست، گردش افلاک و نظم خداوندی در همین رفتن‌ها و آمدن‌ها تعریف می‌شود.
من هیچ اعتقادی به این نمادهای ساخته‌شده ذهن‌ها در موش و گاو و پلنگ و نهنگ و اژدها و مار و اسب و گوسفند و خوک و میمون و مرغ و خروس و سگ و گربه ندارم؛ اما وقتی دیگری باور دارد، به ذهن او احترام می‌گذارم، بنابر اعتقادات دیرینه مشرق‌زمینیان، بر هر سال علامت حیوانی حاکم است که سال از رفتارهای آن تأثیر می‌پذیرد.
سالی که گذشت، ظاهراً سال آقا موشه بود که حیوانی متجاوز، مهاجم و بی‌قرار است که حریم و حرمت نمی‌شناسد. موش نماد همان ضرب‌المثل قدیمی‌ست که «دیوار موش دارد و موش هم گوش دارد» و ناظر بر این موضوع است که باید مواظب فضولی‌های بیجای آقا‌موشه می‌بودیم، در باورها آمده است که سال موش سال پول‌های ناامن است. موش کوچولو به سیاست و تجارت علاقه‌مند است؛ اما موجودی احساساتی و دلال‌صفت است و نماد بی‌برکتی‌ست، سال موش، سال وام و قرض‌گرفتن‌ها بود.
سالی که می‌آید، ظاهراً سال گاو است و گاو نماد خودداری، متانت، کم‌رویی و انضباط است. می‌گویند گاو برخلاف باور عمومی، حیوان هوشیاری‌ست که این هوش را پشت چهره ساده‌اش مخفی می‌کند. او به‌راحتی می‌تواند اعتماد قلبی دیگران را به‌خود جلب کند.
می‌نویسند که گاو موجودی اندیشمند است، تنهایی را دوست دارد، هدفش را با پشتکار تعقیب می‌کند، اگر خشمش برانگیخته شود، افراطی و متعصب است و بهتر است زیاد سربه‌سرش نگذارید، خودش را در میدان‌های گاوبازی نشان داده است، یک‌دنده و لجوج و نافرمان است؛ اما با مهربانی می‌توان شیرش را هم دوشید، اما اگر کسی پایش را در کفش او بکند آن روی گاوی‌اش بالا می‌آید و دیگر کسی جلودارش نیست.
گاوها از متجدد‌شدن و نوگرایی دوری می‌کنند و خودکامه و زورگو هستند. گاو از تجارت دوری می‌کند و برای کشاورزی خلق شده است. گاو کله‌شق است؛ اما اهل کار و سختی هم است. در مشاغلی که ارتباطات زیادی لازم دارد به‌دلیل خوی تنهایی ممکن است مشکل به‌وجود آورد. اما در سال گاو مردم باید به اعتقاد طالع‌بینی چینی‌ها، بیشتر به فکر سلامتی خود باشند و به کودکان و بستگان خود نیز توجه بیشتری نشان دهند.
اگر همه آنچه گفته‌اند یک باور غلط باشد، اما در این اوضاع‌واحوال کرونایی، حتماً باید بیشتر مواظب ویروس بدذات چینی کرونا باشیم تا سلامتی مردم و خودمان حفظ شود.
به‌هرحال، اگر از روی تفنن و طنز هم به این نمادها بنگریم چیزی از باورهای جمعی مردم کم نخواهد شد.
من فقط می‌توانم آرزو کنم که در سال موش و گاو و ببر و اژدها و هر حیوان دیگری، جهان رنگ صلح را بر خود ببیند و ملت و مملکت ما، در آرامش روزگار بگذراند و تنگناها برطرف شود و روزهای بهتر و لحظات شادتر برای یکایک مردم ما فراهم شود. آمین.