کجا بااین‌همه شغلت، بُوَد پروای درویشان!
وحید حاج‌سعیدی
این ماجرای دوشغلهها یا چندشغله‌ها که گاهی اوقات تعداد مشاغل آن‌ها و عضویت دوستان در هیئت‌مدیره از بیست‌و‌سی نیز افزون می‌شود، چند‌وقتی‌ست که ذهن خیلی‌ها را به خود مشغول کرده است و هرقدر هم دوستان تلاش می‌کنند، ریشه این ماجرا را بخشکانند، مته‌شان به سنگ می‌خورد. البته اجازه بدهید در ابتدا ما تعریفی از شغل و پست ارائه کنیم که بعداً گله‌مند نشوید. راستش را بخواهید دو اصطلاح «شغل» و «پست» که در اکثر موارد به‌جای یکدیگر به‌کار برده می‌شوند، هرکدام مفهوم خاصی دارند. شغل عبارت است از وظایف مشابه و مرتبطی که به‌عهده یک فرد در مقابل دریافت حقوق و دستمزد گذارده می‌شود. پست عبارت از جایگاه سازمانی افراد در سازمان است. باتوجه‌به حجم کارها برخی از پست‌ها ممکن است نیاز به یک‌نفر و برخی دیگر از پست‌ها نیاز به گروهی از افراد برای انجام وظایف آن نیاز داشته باشد. بنابراین، ممکن است 10نفر از کارکنان در سازمان 10 پست مختلف را تصدی کرده باشند، ولی کلیه آن‌ها شغل مشابهی داشته باشند. با این توضیحات، هر پست شغل است؛ ولی هر شغل لزوماً پست نیست و ممکن است در یک سازمان وجود داشته یا نداشته باشد. درعین‌حال، شغل حرفه است و پست منصب. تعریف منصب و حرفه هم بماند برای جلسات بعد! بنابراین، وقتی صحبت از دوشغلهها می‌شود پای کلمات دیگری نظیر پست و حرفه و منصب هم به‌میان می‌آید که خود ما گیج شدیم چه برسد به مجریان قانون مبارزه با دوشغلهها! البته این ماجرا مقوله جدیدی نیست و در قدیم‌الایام هم بسیاری از مسئولین و حتی مردم عادی با آن پدرکشتگی داشتند. حتی در دوره حافظ‌اینا هر کس دو‌شغله بود فی‌الفور از کارخانه اخراج می‌شد! حافظ دراین‌خصوص اشارتی دارد: «گر جز محبت تو بود شغل دیگرش/ نامش ز کارخانه عشاق محو باد!» البته سعدی خدابیامرز هم که از طرفداران اقشار آسیب‌پذیر بوده، از قافله عقب نمانده و دوشغلهها را مورد عتاب قرار داده و چنین فرموده: «کجا بااین‌همه شغلت، بود پروای درویشان» ولی ظاهراً در آن دوران هم گوش کسی بدهکار نبوده است و کماکان دوشغلهها در مناصب مختلف به کار گمارده می‌شدند. هرچند ما از نیات دوشغلهها در دوره حافظ و سعدی بی‌اطلاعیم؛ ولی آنچه عیان است در عصر حاضر، این عزیزان فقط به عشق خدمت به مردم یا دراختیار‌گذاشتن تجارب مدیریتی‌شان قبول زحمت کرده‌اند و حتی در بسیاری موارد نظیر فدراسیون فوتبال دوستان مدعی هستند که ریالی دریافت نمی‌کنند. (حالا به دلار یا یورو حقوق می‌گیرند یا نه الله و اعلم ...) علی‌ای‌حال، ازآنجاکه طرح‌های مختلفی که درخصوص برچیدن بساط دوشغلهها مطرح شدند، تاکنون کارگر نیفتاده‌اند، اگر ریا نباشد ما امروز چند پلن پیشنهادی به‌منظور صیانت از مشاغل موجود و برطرف‌کردن دغدغه دوستان چندشغله ارائه می‌کنیم:
الف. تولید انبوه سیمیلاتور: در صنعت هواپیمایی یا کشتی‌رانی اتاق‌هایی به‌نام سیمیلاتور وجود دارد که مانند کابین هواپیما یا کشتی طراحی شده و برای آموزش افراد از آن استفاده می‌شود. ازآنجایی‌که افراد دو‌شغله به مشاغل مورد تصدی عادت کرده‌اند، دولت می‌تواند با تولید انبوه سیمیلاتور مشاغل مختلف، مشکل این دوستان را حل کند و آن‌ها همچنان خود را در فاز خدمت‌رسانی تصور کنند.
ب. نرم‌افزار جلسات: الآن همه‌رقم نرم‌افزار در بازار یافت می‌شود؛ از نرم‌افزار ترک سیگار و قلیان و شیشه گرفته تا نرم‌افزار چاقی و لاغری! با تولید نرم‌افزار شرکت در جلسات، فرد ازطریق رایانه شخصی خود را در فضای مجازی جلسات هیئت‌مدیره تصور می‌کند و حتی می‌تواند با یک کلیک اعضاء یا دستورکار جلسه یا حتی نوع پذیرایی را عوض کند! تنها تفاوت این‌است‌که در این جلسات دیگر از حق جلسه، حق مدیریت و پاداش‌های میلیونی خبری نیست و فقط خدمت‌رسانی به خلق و ادای تکلیف مدنظر است!