چگونه بازار گوشی‌های هوشمند به دو رقیب اصلی محدود شد؟

مصطفی رفعت/ اگرچه بازار گوشی‌های هوشمند، شروعی طوفانی بر بستر چندین پلتفرم مختلف را شاهد بود؛ اما در چندسالِ‌اخیر، رقابت اصلی تنها بین دو برند قدرتمند؛ یعنی «اپل» و «گوگل» جریان دارد که اولی را با سیستم‌عامل «آی‌اُاس» و دومی را با سیستم‌عامل «اندروید» دراین‌حوزه می‌شناسیم. به‌عقیده کارشناسان؛ این دو شرکت چنان به‌نوعی همه بازار موبایل‌های مدرن را در دست گرفته‌اند که سایر پلتفرم‌ها از سایر برندها اصلاً به‌چشم نمی‌آیند و کسی چندان اخبار مربوط به پلتفرم‌هایِ «ویندوز» متعلق به Microsoft، «اُاس» متعلق به BlackBerry و «بادا» متعلق به Samsung را دنبال نمی‌کند و شاید حتی در خاطر خیلی‌ها نیست که چنین سیستم‌عامل‌هایی نیز در جهان وجود دارند. این‌گونه رقابت تنگاتنگ و قبضه‌کردن بازار را در اقتصاد با عبارت Duopoly می‌شناسند که چیزی شبیه به «دربی» در فوتبال است؛ یعنی انحصاری‌شدن بازار یک محصول یا خدمات در حیطه قدرت دو برند. به این اصطلاح در فارسی «انحصار دوگانه» می‌گویند؛ به‌طوری‌که کفه بازار حتی اگر دراکثرمواقع، به‌نفعِ یکی‌ازآن‌ها باشد، بازهم رقابت عمده فقط میان آن‌دو برقرار است و برندهای دیگر فرصت و مجالی برای عرضِ‌اندام ندارند. رقابت میان دو شرکت «بوئینگ» و «ایرباس» در عرصه خارجی (صنایع هوایی) یا «اسنپ» و «تپسی» در عرصه داخلی (تاکسی آنلاین) از نمونه‌های این‌شکل از انحصار دوگانه در یک بازار هستند. گزارش مرکز جامع داده‌پردازیِ اقتصادیِ IDC به‌تاریخِ 22 ژوئن 2020 نشان می‌دهد که 86.1درصد از بازار خریدوفروش اسمارت‌فون‌ها در سال 2019 متعلق به دستگاه‌های اندرویدی بود؛ درحالی‌که سهم محصولات ارائه‌شده توسط «اپل» از این بازار، 13.9درصد بود. این‌درحالی‌ست‌که در سال 2010 که جهان تازه داشت با طعم گوشی‌های همراه پیشرفته آشنا می‌شد، Android و iOS روی‌هم‌رفته سهمی زیر 40درصد از این بازار را به‌خود اختصاص داده بودند و عمده خریداران، طالب محصولاتی از Nokia، Microsoft، BlackBerry و سایر برندها بودند. اینفوگرافیک امروز همچنین نشان می‌دهد در سال 2010 تعداد گوشی‌های به‌فروش‌رفته 305میلیون‌دستگاه بود که در سال 2019 به یک‌میلیارد و 371میلیون‌دستگاه افزایش یافت.