کد خبر:
139498
| تاریخ مخابره:
۱۳۹۹ سه شنبه ۲۷ آبان -
08:26
شادی اسدپور؛ نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر:
با اهالی تئاتر مثل اسباب‌بازی رفتار نکنید
معصومه چرمی/شادی اسدپور؛ نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر که چندی‌پیش نمایش «ته‌مانده‌ها» را به‌روی صحنه برده است، در گفت‌وگویی صمیمانه با خبرنگار تئاتر روزنامه «سایه»، از روزهای تلخ تئاتر به‌واسطه شیوع بیماری کرونا سخن گفت. آنچه پیشکش حضور می‌شود، بخش کوتاهی از این گفت‌وگوی مفصل است و امید آن داریم که مورد اقبال مخاطبان ارزشمند قرار بگیرد.
شادی اسدپور؛ نویسنده و کارگردان تئاتر دررابطه‌با تئاتر و تأثیر کرونا بر تئاتر گفت: «شخصاً تئاتر برای من یک نیاز و بعدازآن حرفه من است و من تخصص دیگری جز تئاتر ندارم». وی بااشاره‌به‌اینکه او به‌عنوان یک انسان نیاز به زندگی‌کردن و گذراندن امور خویش دارد و باید حداقل نیازهای اولیه زندگی خود را برطرف کند، افزود: «من هم مثل دیگران نیاز دارم کار کنم و درآمد داشته باشم؛ حال‌آنکه در شرایط فعلی، بسیاری از گروه‌های تئاتری با مشکلات به‌وجودآمده نمایش‌های خود را تمرین کردند؛ درصورتی‌که تصور تمرین با ماسک و رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی هم سخت است و فشار و نگرانی‌های خود را به‌همراه دارد. حال‌آنکه این‌افراد با وجود تمام این سختی، کار خود را به‌اجرا رساندند؛ درحالی‌که می‌دانند تماشاگر محدود است». اسدپور با اذعان به این امر که هدایت و کارگردانی تئاتر امری سخت و زمان‌بر است، افزود: «فعالیت در هنر تئاتر برنامه‌ریزی و مدیریت دقیق می‌طلبد که دوباره بتوان اعتماد تماشاگر تئاتر را جلب کرد و او را به سالن تئاتر کشاند». این نویسنده و کارگردان تئاتر بااشاره‌به‌اینکه همیشه تماشاگر در حوزه هنرهای نمایشی در کشور ما محدود بوده است و درحال‌حاضر شرایط کرونا تماشاگران تئاتر را محدودتر هم کرده است؛ چراکه نگرانی‌هایی ازاین‌دست‌که قرار است این تماشاگر در یک فضای بسته بنشیند و مدام نگران این‌است‌که آیا خطری او را تهدید می‌کند؛ یا آیا کسی ناقل است، اظهار داشت: «اکنون مشکلات اقتصادی هم یکی از دلایل محدود‌شدن تماشاگران تئاتر است؛ چراکه تماشاگران ترجیح می‌دهند که اول نیازهایی مانند گرسنگی و ... را برطرف کنند و بعد تئاتر ببینند». وی درادامه باتأکیدبراینکه گروه‌های تئاتری با‌علم‌به‌اینکه تماشاگران و سالن‌ها محدودند و قوانینی درخصوص‌اینکه ۵۰درصد سالن باید پر شود تا طبق قوانین سالن، اثر نمایشی بتواند به‌اجرا دربیاید، گفت: «این‌گروه‌ها با همه این‌ها، آثار خود را بر روی صحنه بردند و سهم بسیارمهمی در روشن‌نگه‌داشتن چراغ تئاتر داشتند و من جلوی همه این عزیزان تعظیم می‌کنم». اسدپور با اذعان به این امر که گروه‌هایی که در شرایط فعلی به اجرای تئاتر می‌پردازند، کار بزرگی کردند و تمام سختی‌های موجود؛ از کم‌بودن تماشاگران گرفته تا پرداختن تمام هزینه‌های مالی را به‌جان خریدند و نمایش خود را روی صحنه بردند، یادآور شد: «نمی‌توانیم بگوییم که این‌گروه‌ها کار کوچکی کردند و این‌کار از دست هرکسی برمی‌آید؛ چراکه خیلی‌ازافراد در این وادی نبوده‌اند و تمرین و اجرای خود را فسخ کرده‌اند». این کارگردان تئاتر باتأکیدبراینکه نمی‌توانیم بگوییم که این‌افراد مرتکب کار اشتباهی شده‌اند؛ ولی درهرصورت احساس او این بوده است که باید به افرادی‌که نمایش اجرا کردند و چراغ تئاتر را روشن نگه‌داشتند؛ احترام گذاشت، خاطرنشان کرد: «درگیری کشور ما با ویروس کرونا طی ۸-۹ ماه و نامشخص‌بودن پایان این ویروس به‌گونه‌ای شده است که همه مشاغل در حد خودشان با شدت و ضعف متضرر شده‌اند و گریبان همه افراد را گرفته است». اسدپور، ضمن ابراز تأسف درباره نبود هیچ ایده و راهکاری برای امیدواری درجهت بهبود این اوضاع، تأکید کرد: «باگذشت‌زمان نه‌تنها اوضاع بهتر نشد؛ بلکه بدتر هم شد و آمار روزبه‌روز افزایش یافته و نگرانی‌های خود را به‌همراه دارد و زندگی و مشاغل همه افراد را تحت‌تأثیر خود قرار داده». این نویسنده و کارگردان بااشاره‌به‌اینکه فقط درزمینه تئاتر تخصص دارد و نمی‌تواند راجع به مشاغل دیگر صحبت کند؛ چون هر شغلی تخصص مخصوص خود را می‌خواهد؛ گفت: «تئاتر و سینما جزو اولین صنف‌هایی بودند که تعطیل شدند؛ هرچندکه تمامی شغل‌ها دچار این تعطیلی در مقطع خاصی بوده‌اند و تحت‌تأثیر این تعطیلی‌ها بسیاری از هنرمندان فرصت شغلی خود را از دست داده‌اند و بدون هیچ پشتوانه و کمکی از کار بیکار شده‌اند و این‌موضوع در زندگی آن‌ها بسیارتأثیرگذار بوده است». این کارگردان تئاتر در بخشی دیگر از این گفت‌وگو، با اذعان به این امر که امروز حال همه افراد از شرایط موجود بد است، افزود: «همه ما نگران آینده هستیم و منظورم از آینده ۵-۶ سال بعد نیست؛ ما نگران فردا هستیم؛ همین فردایی که پیش‌رو داریم؛ چون هرصبح که بیدار می‌شویم، اخبار جدید و نگران‌کننده‌ای را که می‌شنویم؛ ازجمله افزایش آمار مبتلایان به ویروس کرونا و اخبار اقتصادی و ... همه این‌ها مانند یک سایه سیاه روی زندگی ما قرار دارند و ازهرجهت ما را تهدید می‌کنند». وی بااشاره‌به‌اینکه به‌عنوان یک کارگردان تئاتر امنیت شغلی و جانی ندارد، ادامه داد: «بااین‌وجود می‌توانم بگویم که نه‌تنها حال من؛ بلکه حال همه ما بد است و من کنار همه این ناملایمات و ناامنی‌ها و نگرانی‌ها تنها کاری‌که می‌توانم انجام بدهم این‌است‌که سعی می‌کنم از کوچک‌ترین اتفاق زندگی‌ام انرژی بگیرم و در‌حد خودم تلاش کنم به‌جای‌اینکه راکد باشم، کاری انجام دهم؛ اما من نیز انسانم و تحت‌تأثیر قرار می‌گیرم و خیلی از روزها به‌لحاظ روحی و روانی تحمل خیلی از چیزها را ندارم». اسدپور درادامه اظهار داشت: «وقتی خودم را با سال‌های قبل مقایسه می‌کنم، می‌بینم که فعالیتم درزمینه کارگردانی کمتر شده؛ اما خداوند را شاکر هستم که به‌واسطه تدریس می‌توانم حال خودم را خوب کنم و حال خوب خودم را حفظ کنم». وی ضمن ابراز تأسف از اینکه بسیاری همکارانش این‌فضا را دراختیار ندارند و فقط می‌توانند بازیگر یا کارگردان باشند، تصریح کرد: «باید از خودمان بپرسیم در این چندماهی که تئاتر عملاً تعطیل است و این هنرمندان که نه‌فقط ازلحاظ امرارمعاش؛ بلکه ازلحاظ روحی درگیر شرایط بحرانی اجتماع به‌لحاظ شیوع بیماری هستند، چگونه دراین‌اوضاع زندگی می‌کنند و چه اتفاقی برای آن‌ها می‌افتد». کارگردان نمایش «این یک اعتراف است» بابیان‌اینکه همانند دیگر همکارانش به شرایط فعلی تئاتر، تصمیم مدیران و نبود هیچ راهکاری انتقاد شدید دارد، گفت: «دیواری کوتاه‌تر از تئاتر برای این مدیران و تصمیم‌گیرندگان وجود ندارد و من ازاین‌بابت خیلی نگران هستم؛ نگران اینکه من در حرفه‌ای مشغول فعالیت هستم که فقط اهالی خودش معتقدند که حرفه آن‌هاست و بیرون از این حیطه، فقط یک سرگرمی‌ست و به‌عنوان یک سرگرمی به تئاتر نگاه می‌کنند». اسدپور بابیان‌اینکه یکی از رسالت‌های مهم تئاتر سرگرم‌کردن است؛ به‌طوری‌که اگر کمی تاریخچه یونان باستان را مطالعه و خواستگاه تئاتر را بررسی کنیم تا به امروز برسیم، سرگرم‌کردن ملاک مهمی بوده که تا عصر حاضر هم ادامه دارد، گفت: «فراموش نکنیم که منظور از سرگرم‌کردن به‌عنوان یک رکن مهم این‌است‌که تئاتر در مسیر سرگرمی مخاطب باید اخلاق و اندیشیدن و آداب و سنت‌ها و شیوه زندگی را به مخاطب بیاموزد». این کارگردان تئاتر درادامه بااشاره‌به‌اینکه بازیگری، کارگردانی و نویسندگی نیازمند دانش است و به‌طورمثال افراد بدون اینکه پزشکی را به‌صورت علمی یاد بگیرند، نمی‌توانند نسخه تجویز کنند و یا عمل قلب باز انجام دهند، افزود: «قطعاً کسی‌که می‌خواهد بازیگر، کارگردان و نویسنده و ... بشود، حتماً باید در مرحله اول، دانشی را کسب کند و جدا از بحث دانش و مباحث نظری، قطعاً حیطه عمل هم دارای اهمیت بسیاری‌ست؛ چون ما هنرمندان بسیاری داریم که می‌توانند تئوریسین‌های خوبی باشند و به‌لحاظ علمی در جایگاه درست و بالایی باشند؛ اما نمی‌توانند کارگردان یا بازیگر خوبی باشند». وی باتأکیدبر این مفهوم که اگر فقط فکر کنیم قرار است ما دانش نظری داشته باشیم و فقط همین کافی‌ست، کاملاً در‌اشتباه هستیم و بالعکس اگر فکر کنیم که ما فقط باید کار کنیم زمانی‌که دانش وجود نداشته باشد، بازهم در‌اشتباه هستیم، ادامه داد: «نکته مهم مدنظر من در حوزه در کارگردانی این‌است‌که تماشاگرم را در موضوع رجوع به خودش سهیم کنم و به تماشاگر بگویم که کمی به خودت فکر کن و قطعاً من تلاش می‌کنم که تماشاگرم را سرگرم می‌کنم؛ ولی آنچه اهمیت دارد این‌است‌که در مسیر سرگرم‌کردن می‌خواهم که او به خودش فکر کند و او را وادار به اندیشیدن کنم و این رسالت من محسوب می‌شود». این نویسنده و کارگردان خطاب به مدیران و تصمیم‌گیرندگان اظهار داشت: «اگر رسالت مهم، سرگرم‌کردن است، با ما مانند یک اسباب‌بازی رفتار نکنید؛ چراکه هروقت نیازمند ما هستید ما یک قشر مهم و فرهنگی و فرهنگ‌ساز می‌شویم و از ما تعریف و تمجید می‌شود و زمانی‌که به ما نیازی ندارید، ما را دور می‌اندازید و توجهی به این‌موضوع نیست که ما نیاز به امرارمعاش و نیاز به کارکردن داریم و جدا از بحث امرارمعاش تمام افرادی‌که در حیطه هنر فعالیت می‌کنند اگر کم‌کاری کنند یا کم‌کار شوند و اگر احساس ناامنی کنند، روحیه آن‌ها بسیار آسیب‌پذیر شده و اتفاقات ناگوار خواهد افتاد». وی درادامه با اذعان به این امر که اگر ما انتقاد می‌کنیم که با این اوضاع معیشتی جامعه روزبه‌روز افزایش قیمت داریم و افراد با نگرانی و کم‌وکاستی زندگی می‌کنند، باید طوری رفتار کنیم تا حداقل ما بتوانیم به سهم خودمان اندکی از این فشارها کم کنیم، تصریح کرد: «بسیاری‌ازافراد و جوانان هستند که با هزار امید و آرزو می‌خواهند علایقشان را دنبال کنند و توانایی‌های خود را افزایش دهند و استعدادهایشان را کشف کنند و قرار‌بر‌این‌نیست‌که افراد فقط نیاز به آب و غذای خود را برطرف کنند و نگران این باشند که فقط شکم خود را سیر کنند؛ پس تکلیف روح و خوراک روح انسان چیست و چه اتفاقی قرار است که بر سر جامعه ما بیاید؟» اسدپور باتأکیدبراینکه دراین‌شرایط در محیط آموزشی به‌علت تمام این‌موارد برخلاف تمام فضاهای دیگر سعی کرده‌اند که شهریه کلاس‌ها را به‌هیچ‌عنوان افزایش ندهند و شرایطی ایجاد شد که هنرجویان بتواند ذره‌ذره شهریه کلاس‌ها را پرداخت و با خیالی آسوده در کلاس حضور پیدا کنند، به اجرای نمایش «ته‌مانده‌ها» توسط هنرجویان مؤسسه «آرتا» در مهرماه جاری اشاره و تأکید کرد: «تصمیمی که برای هنرجویان این کارگاه داشتم این‌بودکه درترم اول، سازه‌های مربوط به این‌کار را که براساس دغدغه هنرجویان و نمایشنامه انتخابی آن‌ها و فضای ذهنی‌شان ساخته بودند؛ مثل لباس کاراکتر، نقاشی انتزاعی یا فضای ذهنی که برای خلق فضای نمایشنامه انتخاب کرده بودند، یاد بگیرند». وی با ابراز خرسندی از این‌موضوع که هنرجویان توانستند این سازه‌ها را در طول‌ترم بسازند و در پایان‌ترم به‌شکل ژوژمان ارائه بدهند، گفت: «به‌این‌دلیل که مخاطب رکن اساسی تئاتر است، من با گذر زمان متوجه شدم که این ژوژمان می‌تواند رنگ‌ولعاب بیشتری داشته باشد و بهتر است که هنرجویان به‌عنوان کارگردان، طوری آثارشان را ارائه دهند که مخاطب بیاید و ببیند و نظر دهد، هنرجویان بتوانند از همین ابتدای کار ذهنیت‌هایشان را به عینیت تبدیل کرده و بتوانند با مخاطب ارتباط برقرار کنند؛ درنتیجه با گذر زمان برنامه‌هایمان کامل‌تر شد و قرار شد هنرجویان در کنار ژوژمان، پرفورمنس هم داشته باشند و درنهایت، نتیجه کار یک ژوژمان و پرفورمنسی به‌نام ته‌مانده‌ها شد که چهارشنبه 23 مهرماه از ساعت 18 تا 20 در مؤسسه هنری آرتا توسط 11 هنرجو ارائه شد و هرکس فضای کاری خاص خودش را داشت که ما دراین‌برنامه یکسری میهمان عزیز هم داشتیم که درواقع هنرجویان توانستند نظرات این میهمانان عزیز که همگی صاحب‌نظر هستند را بشنوند و بتوانند درادامه مسیرشان بهتر عمل کنند». وی با خرسندی از اینکه فرزین محدث به‌عنوان مدیر آموزش مؤسسه «آرتا» در شکل‌گیری این کارگاه‌ها نقش بسیارمهمی داشته است، افزود: «من نیز به‌عنوان مدیرمسئول موسسه هنری آرتا در کنار آقای محدث تلاش کردیم تا مسیر علمی درزمینه بازیگری و کارگردانی را با هنرجویانمان طی کنیم و در شرایط اقتصادی نابسامان کشورمان تمام تلاشمان براین‌بودکه با کاهش شهریه کارگاه‌ها با اوضاع معیشتی جامعه همگام شویم».