ایران؛ سومین تولیدکننده بزرگ عسل در جهان

«زنبورداری» یک کار فرهنگیِ باستانی‌ست که قدمت آن به 9000‌سال قبل برمی‌گردد و اخیراً شاهد محبوبیت مجدد این حرفه به‌رغم نگرانی‌های متداول در‌مورد تنوع زیستی و امنیت غذایی بوده‌ایم. یک بررسی طولانی‌مدت از روند زنبورداری در مناطق جهان، آشکار کرده که این‌کار در اروپا، نسبت به سایر قاره‌ها کمتر رایج بوده و به‌نظر می‌آید این کوچولوهای زردرنگِ خالقِ یکی از بهترین مواد غذاییِ‌ دنیا، در آنجا محبوبیتی ندارند. تغییرات اجتماعی و اقتصادی در مناطق روستاییِ اروپا و دشواریِ امر مبارزه با بیماری‌های مهلکی که گریبان کلونیِ زنبور‌های عسل را می‌گیرد؛ دلایل عمده کاهش زنبورداری در قاره سبز عنوان شده‌اند. زنبورهای وحشی و اهلی؛ هر‌دو عاملی مهم در پروسه گرده‌افشانی گیاهان هستند و دراین‌سال‌ها از جمعیت هردو گروه به‌یک‌میزان کاسته شده است؛ زیرا حشرات کلاً به‌خاطرِ استفاده بی‌رویه انسان‌ها از سموم دفع آفات و تخریب زیستگاه‌های طبیعی، آسیب جدی دیده‌اند. دراین‌میان، خودِ زنبورهای عسلِ اهلی را نیز باید عامل کاهش جمعیت زنبورهای وحشی در جهان دانست؛ چراکه در موضوع تأمین غذا، با زنبورهای وحشی دررقابت‌اند. از‌آن‌سو، در دو محدوده آسیا و خاورمیانه، شاهد رشد چشمگیر زنبورداری بوده‌ایم؛ طبق گزارش اخیر «سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد» (FAO) که خلاصه آن به‌تاریخِ 20 می 2021 به‌شکلِ آمار در مرکز داده‌پردازیِ Statista؛ ارائه شده؛ طی 50‌سال‌گذشته تعداد کندوهای عسل در‌این‌مناطق سه‌برابر شده که 70‌درصد این افزایش را می‌توان به فعالیت‌های پیوسته و روبه‌رشدِ چهار کشور «هند، چین، ترکیه و ایران» نسبت داد. «هند و چین» به‌ترتیب چهار و پنج‌میلیون کندو به چرخه زنبورداریِ خود افزوده‌اند؛ و «ترکیه و ایران» اگرچه نسبت به دو کشور یادشده، جمعیت بسیارکمتری دارند؛ اما تعداد کندوهای آن‌ها در همین بازه به‌ترتیب، شش و هفت‌میلیون افزایش یافته که ارقامی قابل‌توجه هستند. موفقیت‌های تجاری، «ترکیه و ایران» را به دومین و سومین تولید‌کننده عسل جهان بعد از «چین» تبدیل کرده است. اینفوگرافیک امروز، تعداد کندوهای قاره‌های جهان در دو دوره زمانیِ 1969 و 2019 مقایسه کرده است؛ اعداد روی هر ستون، تعداد کندوها در هر قاره را به‌میلیون‌فروند نشان می‌دهند.

مصطفی رفعت