اول شهریورماه در ایران مصادف است با بزرگداشت ابوعلی سینا و «روز پزشک». میتوان گفت یکی از بخشهای جداییناپذیر زندگی انسانها، سلامت بوده که از قدیمالایام، بدون کمک و توصیههای پزشکان کاملاً محقق نمیشده. امروزه پزشکان بهویژه بعدازآنکه علم طب با پیشرفتهای مداوم خود، وارد شاخهها و رشتههای تخصصی شدند، بهنوعی سلامتی ما را در ابعاد مختلف و متنوع بهدست گرفتهاند و حالا برای هر مورد شناختهشدهای در جهانِ امراض، متخصصی وجود دارد تا ما با سرعتی بیشتر و عوارضی محدودتر، یک بیماری را پشتسر بگذاریم. پزشکی نیز مانند بسیاری از شاخههای علمی، ازجاییبهبعد دیگر نتوانست مانع حضور زنان شود؛ گواینکه توانایی زنان در گسترش این دانش کاربردی، از دورترین سالهایی که بشر امروزی میتواند به شواهد موجودِ آن استناد کند، قابلتوجه بوده و مدارکی متعدد از توانمندیِ زنان دراینامر از گذشتههای دور بهدست آمده است. دراینزمینه به گزارشی از سایت پزشکیِ DonorCure مراجعه کردهایم که از زنان اثرگذار در طبابت، نام برده است.
مترودورا
تنها اطلاعات شخصی که از این پزشک یونانی میدانیم ایناستکه احتمالاً بین سالهای 200 تا 400 میلادی میزیست. قدیمیترین رساله پزشکی که توسط یک زن نوشته شده را متعلق به او میدانند که موضوعش نیز درباره معالجه بیماریهای رحم است. بسیاری از اطبای باستان دراینزمینه به علم او استناد میکردند.
جین رایت
محقق و جراح پیشگام سرطان که بهدلیل مشارکت در شیمیدرمانی مطرح شد. او تکنیک کشت بافت انسانی در آزمایش تأثیر داروهای بالقوه بر سلولهای سرطانی را توسعه داد و پیشگام استفاده از متوترکسات برای درمان سرطانهای سینه و پوست بود. او سال 1919 (آمریکا) متولد شد و سال 2013 درگذشت.
گرترود الیون
فارغالتحصیل شیمی بود؛ اما جدیاش نمیگرفتند؛ چون زن بود! اما سرانجام برنده نوبل فیزیولوژی و پزشکی شد. او در تولید داروی مبارزه با سرطان خون در کودکان نقش داشت و تحقیقاتش در درمان مالاریا، نقرس و سنگ کلیه مؤثر بود. او سال 1918 (آمریکا) متولد شد و سال 1999 درگذشت.
گرتی کوری
او جنگ جهانی و تبعیضهای ناشی از جنسیت و مذهب (یهودی بود) را تجربه کرد؛ بااینحال، اولین زن برنده نوبل فیزیولوژی و پزشکی بود. تحقیقات او و همسرش؛ کارل فردیناند درباره تجزیه گلیکوژن در بدن، درمان دیابت را هموار کرد. او سال 1896 (مجارستان) متولد شد و سال 1957 درگذشت.
سوزان پیکوت
اولین زن بومی که مدرک پزشکی خود را در آمریکا گرفت و از برجستهترین زنان زمانهاش. او یک فعال اجتماعی بود که برای پیشگیری و درمان سل که درآنزمان درمانی نداشت، بهعنوان بخشی از یک کمپین بهداشت عمومی مبارزه کرد. او سال 1865 (آمریکا) متولد شد و سال 1915 درگذشت.
هلن توسیگ
در سال 1949، رساله مهم ناهنجاریهای مادرزادی قلب را منتشر کرد. این امر بهطور مؤثری او را در حوزه قلب و عروق کودکان پیشگام کرد. او همچنین اولین زنی بود که بهعنوان رئیس «انجمن قلب ایالات متحده آمریکا» انتخاب شد. او سال 1898 (آمریکا) متولد شد و سال 1986 درگذشت.
ریتا لوی-مونتالچینی
حکومت فاشیستی موسولینی و جنگ جهانی دوم مانع تحقیقاتش نشدند؛ و او با کار در آزمایشگاه کوچک خانگیاش، در سال 1986، بهدلیل کشف عامل رشد عصب، برنده نوبل فیزیولوژی شد. کار او بابی نو در علوم عصبشناسی خلق کرد. او سال 1909 (ایتالیا) متولد شد و سال 2012 درگذشت.
الیزابت کوبلر-راس
از پیشگامان و صاحبنظران مراقبتهای تسکینی و پژوهشهای مرتبط با تجربیات و احساسات افراد در پیشازمرگ یا تجربه نزدیک به مرگ که به روانشناسان اینزمینه کمک بسیار کرد. کتاب مشهور او «درباره مرگ و مردن» در سال 1969 منتشر شد. او سال 1926 (سوئیس) متولد شد و سال 2004 درگذشت.
آدری ایوانز
ملقب به «مادر نوروبلاستوما»؛ از شایعترین تومورهای بدخیم توپر کودکی که در کلیه ایجاد میشود. او همچنین یکی از اولین افرادی بود که درزمینه پیوند اتولوگ مغز استخوان تحقیق کرد. روش خاص او صدها کودک را از درد و اثرات استرسزای شیمیدرمانی نجات داد. او سال 1925 (انگلستان) متولد شد.
آنا اصلان
تأسیس مؤسسه سالمندی بخارست که اولین درنوعخود در جهان بود؛ از کارهای ویژه اوست. تحقیقات او در فیزیولوژی باعث شد اثرات ضدِپیری پروکائین را کشف کند. او دو داروی معروف که روند پیری پوست را بهتأخیر میاندازند نیز کشف کرد. او سال 1897 (رومانی) متولد شد و سال 1988 درگذشت.
سروناز بهبهانی