انتخاب مدیران سیاسی و مولفه‌ای به‌نام زمان

نرجس بهشتیان

نگاهی به مدیرگزینی سیاسی در چند دولت اخیر نشان می‌دهد که هرچه زودتر زمام امور در دست کابینه قرار بگیرد، دولت در نیل به اهداف خود موفق‌تر خواهد بود. سیاست‌مدارانی در تمام جهان موفق‌اند که همواره زمان را در تمامی تصمیمات و رفتار خود منظور داشته‌اند. همچنین این موضوع بیانگر این است که افراد انتخاب‌کننده چه نیروهایی را در اطراف خود دارند و بدین صورت، جایگاه آنها در ساختار قدرت مشخص می‌شود. اعلام لیست وزرای پیشنهادی دولت نهم آن‌قدر دیر صورت گرفت که به‌جرات می‌توان لقب ضعیف‌ترین را به آن اعطا کرد. وزرایی که با حدود سه‌ماه تاخیر اعلام شدند و عملا وزارتخانه‌ها که وارد دولت حزبی جدید شده‌ بودند، وضعیتی نابسامان داشتند. همانند این اتفاق در انتخاب شهردار تهران رخ داد و پس از چند ماه بالاخره قالیباف توانست سکانداری شهر تهران را از بهشت در دست گیرد. وزرای دولت نهم باوجودی‌که بسیار دیر به مجلس اعلام شدند اما برخی از آنها در حوزه خود کارنامه قابل قبولی داشتند. کابینه‌ای که در دولت دهم تکرار نشد و هم‌راستا با کاهش زمان اعلام نام کابینه پیشنهادی رئیس‌جمهور، از اعتبار سیاسی و مدیریتی آنها نیز کاسته شده بود. اولین ملاک احمدی‌نژاد در سال ٨٨ تیم‌سازی بود، همان تیمی که در نهایت با عملکرد بسیار ضعیف از نمره کارنامه سیاسی و مدیریتی احمدی‌نژاد به شدت کاست و باعث شد اصول‌گرایان و  حتی احزاب دست راستی دچار انشقاق شوند. موضوعی که به اجماع اصلاح‌طلبان و راست‌های جدا از تفکرات اصول‌گرایی انجامید و حاصل آن پیروزی روحانی در یازدهمین دوره ریاست جمهوری بود. یکی از بزرگ‌ترین ایرادات سیاسیون و دولت‌مردان دولت‌های نهم و دهم این بود که زمان را تنها به وقتی که در آن بودند درنظر داشتند و آینده از آنها دور بود. ارائه لیست کابینه به مجلس در مراسم تحلیف یازدهمین دوره ریاست جمهوری شروع خوبی را نوید می‌داد؛ هرچند در ادامه بسیاری از وعده‌ها محقق نشد؛ اما کابینه وزن سیاسی داشت. بسیاری از وزرا از افرادی بودند که نه‌تنها سابقه مدیریتی خوبی در کارنامه داشتند بلکه سال‌ها تیم‌سازی کرده و می‌دانستند چه افرادی با چه وظایفی در سمت معاونین‌ آنها باشند. روند چهارساله دولت یازدهم آن‌گونه که انتظار می‌رفت خوب پیش نرفت اما نمی‌توان از واکنش‌ به‌موقع بسیاری از وزرا گذشت. وزیر امور خارجه در صدر این گروه همیشه در اولین لحظات از جریانات داخلی و خارجی اطلاع داشته و واکنش نشان داد. عملکرد وزارت نفت در اوپک هم کاملا بر فرصتی که آن زمان پیش آمد توانست مثبت باشد؛ اما حوزه‌های اقتصادی و سیاسی هم بود که در طول چهارسال گذشته از دست رفت. بازار عراق و روابط ایران و تاجیکستان که در ماه‌های اخیر روبه کاهش گذاشته است نتیجه عدم استفاده بهینه از زمان بوده است. عربستان از فرصت توجه ما به برجام و اروپا استفاده کرد و پایگاه‌های خود را در تاجیکستان گسترش داد. درحالی‌که همه بر اکران فیلم‌ها و برگزاری کنسرت‌ها در داخل کشور زوم کرده‌ بودند کسی توجه نکرد که زبان مشترک ایرانیان و تاجیکیان چقدر می‌تواند در گسترش فرامرزی این بخش از کشورمان تاثیر داشته باشد و در همان حال پایگاه‌های مردمی را در تاجیکستان افزایش دهد. دولت دوازدهم هم به نسبت سریع اسامی کابینه را به مجلس ارائه کرد. ازسوی‌دیگر شورای شهر پنجم تهران هم پیش از شروع کار رسمی به جمع‌بندی نهایی درخصوص شهردار تهران رسیدند تا امور این کلانشهر از روال عادی خارج نشود. می‌توان انتظار داشت نجفی در مقام شهردار آینده تهران با آخوندی و رحمانی فضلی درصورت کسب رای اعتماد از مجلس همکاری خوبی داشته باشد. تاخیر در اعلام وزرای پیشنهادی کابینه دوازدهم نسبت‌به دور یازدهم؛ اما موجب نشد تا وزنه سیاسی و مدیریتی آن بالا رود. در نظرسنجی که یکی از خبرگزاری‌ها درباره احتمال رای‌آوری نامزدهای وزارت انجام داده بیشتر نمایندگان پاسخ‌دهنده اعتقاد داشتند که بطحائی و آذرجهرمی احتمالا موفق به کسب رای اعتماد نخواهند شد، درصورت این اتفاق مشخص می‌شود که روحانی زمان مناسبی را برای تیم‌سازی درنظر نگرفته است. روحانی هم در دور دوم مانند احمدی‌نژاد، با فاصله گرفتن از فشارهای جناحی و سیاسی سعی کرد افرادی را انتخاب کند که به خودش بیشتر نزدیک باشند. دور دوم دولت‌ها معمولا باید معطوف به کار و باقی گذاشتن کارنامه خوب شود، فرآنیدی که در سال‌های اخیر بیشتر به تیم‌سازی برای حضور در ارکان قدرت پس از اتمام دوره معطوف شده است. عدم حضور زنی به‌عنوان وزیر بیانگر همین موضوع است. هرچند در واقعیت هم انتخاب وزیر باید برمبنای عملکرد باشد نه جنسیت.