روابط با روسیه، بازنگری می‌خواهد

در دنیای امروز که می‌گویند سیاست پدر و مادر ندارد، روابط میان کشورها هم هیچ‌گاه ثابت نبوده و برای همیشه نمی‌تواند بر محور دوستی یا دشمنی باشد؛ و چون همه امور به سیاست گره می‌خورد، حتی اقتصاد را هم تحت‌الشعاع قرار می‌دهد؛ درنتیجه وقتی‌که در سیاست آن‌قدر تلون و رنگارنگی وجود دارد، نمی‌توان به آن دل‌خوش داشت یا باید همواره دنیایی از دشمنی را یدک کشید. چه پیمان‌های مودت و دوستی که میان کشورها منعقد شده و با همه ظاهر مستحکم این پیوندها، با گردبادی کوچک، به‌آسانی ازهم‌گسسته شده و حتی به ستیز و دشمنی عمیق تبدیل شده‌اند. در عصر ما سال‌های بسیاری حتی بعد از جنگ جهانی دوم، معمولاً اروپا، دنباله‌رو سیاست‌های آمریکا بوده است یا در بلوک به‌اصطلاح شرق و با پیمان ورشو، کمونیست‌ها با یکدیگر به‌نظر پیوندی جاودانه دارند؛ اما این روابط در هر دو‌مورد، دستخوش دگرگونی و حتی دشمنی قرار گرفته است؛ به‌عنوان‌مثال، در بلوک شرق با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، به‌یک‌باره طوفانی برپا شد؛ ده‌ها کشور کوچک و بزرگ مستقل از دل این پیمان به‌وجود آمدند که حتی به دشمنی و جنگ انجامید؛ از جمله جنگ آذربایجان با ارمنستان یا اختلاف عمیق بین روسیه و اوکراین و اشغال قسمتی از اوکراین توسط روس‌ها. در بلوک به‌اصطلاح غرب هم آن‌قدر نفاق بالا گرفت تا اینکه اتحادیه اروپا شکل گرفت و حتی صاحب پول مشترکی، به‌نام یورو شدند و کار به‌جایی رسید که اروپای متحد، در زمان ریاست‌جمهوری ترامپ، حتی در امور جهانی و مجامع، رأی اغلب متضاد رأی آمریکا صادر کردند و چنین است که بر این باورم دوستی‌های عمیق، مربوط به دورانی بوده که سیاست چندان نقش مؤثری در روابط بین ملل نداشته است. پس از انقلاب و با ایجاد جمهوری اسلامی ایران، کشور ما و آمریکا، هیچ‌گاه پیوند دوستی برقرار نکردند که علت آن واضح و مبرهن است. نظام ما پایبند به اصول دینی و مذهبی‌ست و داعیه استقلال و غیروابستگی به آمریکا را برخلاف گذشته در سر می‌پروراند و این خواست به‌حق، مقبول نظر آمریکائیان نبوده است؛ درنتیجه ما نمی‌توانیم آمریکا را به‌عنوان یک دوست بپذیریم و عکس آن‌را باور داریم؛ یعنی آمریکای دشمن. از‌سوی‌دیگر، در طی چهاردهه‌ اخیر، ظاهراً ما با کشور روسیه دارای دوستی و مبادلات بسیار بازرگانی شده‌ایم که انتظار داریم روسیه همیشه آن‌را پاس بدارد؛ اما متأسفانه پاره‌ای از اوقات، در مجامع بین‌المللی آن‌چنان‌که بایدوشاید، حق دوستی را درمورد ما، نه‌تنها ادا نمی‌کند؛ بلکه به‌نفع آمریکا یا اروپا، رأی می‌دهد و چون ناظر و شاهد چنین اوضاع و احوالی هستیم، من نمی‌توانم دل به پیمان‌های نظامی، سیاسی و امنیتی بین کشورمان با سایر کشورها خوش کنم. به‌هر‌روی، انتظار مردم کشور ما از دولت روسیه، بسیار بیشتر از این‌هاست و چون خود ما در دوستی‌ها تابع اصول هستیم و آن‌را با زر و زور معامله نمی‌کنیم، از دوستان گله‌مندیم. در دو‌هفته‌گذشته، ما شاهد دو حرکت غیرمعمول از‌سوی روسیه بوده‌ایم؛ نخست اینکه یکی از اعضای دولت پوتین، خلیج همیشگی فارس را برای خوشایند کشورهای حاشیه خلیج ‌فارس با نام جعلی آن می‌خواند که خوشبختانه، سخنگوی وزارت امور خارجه، به‌موقع در مقام اعتراض و گله از دولت روسیه خواست تا از‌این‌پس، حقایق تاریخی را کتمان نکند و نام خلیج همیشگی فارس را که در اطلس روسیه مربوط به 200‌سال‌پیش با نام اصلی آن ذکر شده است، تحریف نکند. درمورد دوم شاهد مسافرت رئیس مجلس شورای اسلامی کشورمان به روسیه بودیم که قرار بود ملاقاتی با پوتین؛ رئیس‌جمهوری کشور روسیه داشته باشد که در کمال بی‌معرفتی و چه‌بسا سیاست‌بازی پوتین به‌بهانه واهی، شاید هم ویروس کرونا، حاضر به ملاقات با رئیس مجلس ما نشد که جای گله بسیار ‌به این سیاست روسیه دارد. امیدواریم که روسیه و هر ابرقدرتی بداند و بفهمد که کشور ایران، در درازای تاریخ پرافتخار خود، همیشه از حیثیت و اعتبار خاک و ملت خود، دفاع کرده و اجازه نمی‌دهد که هرگز به آن خللی وارد شود.