16 فروردین‌ماه امسال بود که انتخاب یک زن به‌عنوان رئیس‌جمهوریِ یکی از کشورهای شبه‌جزیره بالکان، خبرساز شد؛ هرچند این اتفاق مهم در هیاهوی مربوط به بحران گسترده کرونا در جهان و سایر تنش‌هایی که پیوسته در صدر اخبار هستند، به‌نوعی گم شد و صاحبان رسانه‌ها، ساده و سریع از آن گذشتند. این زن، «ویوسا عثمانی سادریو» نام دارد که در سومین‌دور رأی‌گیری پارلمانی با ۱۱۲ عضو، با کسب ۷۱ رأی به‌عنوان ریاست‌جمهوری کوزوو انتخاب شد. او که پیش‌تر رئیس پارلمان بود، ۳۸سال سن دارد و دومین زنی‌ست که پس از جنگ‌های بالکان، رهبر کوزوو می‌شود. «ویوسا» در ماه نوامبر و پس از استعفای «هاشم تاچی»، به‌عنوان «رئیس‌جمهوری موقت» فعالیت خود را آغاز کرد. اگرچه او دراین‌مقام، جایگاهی تشریفاتی دارد؛ اما نقشی اساسی در تعیین سیاست‌های خارجی کشورش ایفا خواهد کرد و فرمانده نیروهای مسلح آنجا به‌شمار می‌آید. گزارش 6 آوریل 2021 مرکز داده‌پردازیِ Statista آورده است که از سال 1960 به‌این‌سو، تنها 47 زن بالاترین مقام اجرایی کشورها را برعهده گرفته‌اند که بیش از یک‌سوم همین زنان نیز یا حضوری موقت دراین‌جایگاه داشته‌اند یا یک‌دوره‌ای بوده و بعد از پایان دوره‌شان، انتخاب مجدد نشدند. عجیب‌ترین و کوتاه‌ترین نمونه دراین‌میان را باید حضور 14ساعته «ایوی فلورانس ماتسپه-کازابوری» در قالب رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی در سال 2008 خواند که به یک شوخی تلخ شبیه است! از زمان انتصاب «سیریماو راتواته دیاس بندارانایکه» در پُست نخست‌وزیریِ سریلانکا (اولین نخست‌وزیر زن تاریخ) که در سال 1960 اتفاق افتاد، برنامه حضور زنان در عرصه قدرت سیاسی، بسیارکُند دنبال شده و تنها طی 12سال‌‌گذشته است که سرعت‌گرفتن این‌روند را در سطح بین‌الملل شاهدیم. یکی از آخرین موارد اضافه‌شده به فهرست رهبران زن جهان، در 19 مارس سال 2021 رخ داد؛ وقتی «سامیه سولهو حسن» به ریاست‌جمهوریِ تانزانیا رسید. بااین‌همه و به‌رغم این رشد در سال‌های اخیر، هرگز اتفاق نیفتاده که بیش از 19 زن، هم‌زمان طی یک‌سال در جهان در رأس قدرت باشند؛ یعنی کمتر از 10درصد رهبران مرد در پُست‌های مشابه! همین‌حالا نیز از 193 عضو «سازمان ملل متحد»، فقط 13 کشور هستند که بالاترین مقام اجراییِ خود را به زنان سپرده‌اند که اگر با اغماض و به‌خاطر شرایط ویژه‌شان، «تسای اینگ-ون» (قدرت اول تایوان) و «ویوسا عثمانی» (قدرت اول کوزوو) را هم درنظر بگیریم؛ تعداد زنان دراین‌فهرست، به 15نفر افزایش می‌یابد. خبرگزاری بین‌المللی «رویترز» در گزارش 26 ژانویه 2021 خود، به معرفی زنانی‌که در کشور خود، شخصیت اول سیاسی هستند، پرداخته که ما نیز از میان آن‌ها تنها به رؤسای جمهوری اشاره کرده‌ایم.
مایا ساندو
او که از ۸ ژوئن ۲۰۱۹ تا ۱۴ نوامبر ۲۰۱۹ نخست‌وزیر مولداوی بود، در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ با کسب بیش از 57درصد آراء به‌عنوان نخستین رئیس‌جمهوری زن این کشور انتخاب شد. او که در دو رشته مدیریت و روابط بین‌الملل در چند دانشگاه معتبر تحصیل کرده؛ اکنون 48ساله است.
اکاترینی ساکلاروپولو
او که اینک ۶4ساله است، اولین رئیس‌جمهوری زن یونان محسوب می‌شود. او درحالی از مارس سال 2020 به‌این‌جایگاه رسید که از ۳۰۰ نماینده مجلس کشورش، ۲۶۱ نماینده به او رأی دادند. او مدافع حقوق زنان، پناه‌جویان و اقلیت‌هاست و در دو دانشگاه معتبر دولتیِ «آتن» و «پانتئون-آسا» تحصیل کرده است.
زوزانا چاپوتووا
برنده جایزه محیط زیست «گلدمن» که در سال 2019 در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری اسلواکی با کسب ۵۸٫۴۰درصد آراء، ماروش شفچوویچ را شکست داد. تحصیلات این زن 47ساله که در کارزار انتخاباتی‌اش، انتقادهای شدیدی از عملکرد رقبا در‌زمینه مبازره با فساد بیان کرده بود، در رشته‌های حقوق و مدیریت است.
سالومه زورابیشویلی
سیاستمدار 69ساله گرجستانی؛ با پیروزی در انتخابات کشورش در سال ۲۰۱۸، نخستین زنی شد که آنجا به مقام رئیس‌جمهوری رسید. او در دانشگاه‌های فرانسه و آمریکا، علوم سیاسی خوانده و برنده جوایزی نظیر «لژیون دونور» شده است. طی دوران تحصیل، از شاگردانِ «زبیگنیِف برژینسکی»؛ ژئواستراتژیست و سیاستمدار مطرح لهستانی-آمریکایی بود.
سهله ورک زوده
اولین رئیس‌جمهوری زن اتیوپی که در انتخابات ۲۰۱۸ ازسویِ مجمع پارلمانی فدرال اتیوپی به‌اتفاق‌آراء به‌این‌سمت انتخاب شد. او که دانش‌‌آموخته رشته علوم طبیعی از دانشگاه مونپلیه فرانسه است، پیش از کسب قدرت، نماینده ویژه آنتونیو گوترش (دبیرکل سازمان ملل) و رئیس‌دفتر این سازوکار در اتحادیه آفریقا بود. او 71ساله است.
پائولا-می ویکس
سیاستمدار و قاضی 62ساله؛ ششمین رئیس‌جمهوری ترینیداد و توباگو؛ و اولین زنی‌که در تاریخ این کشور به مقام ریاست‌جمهوری رسید. او در رشته حقوق تحصیل کرده و سابقه 11سال کار در دفاتر دادستانی کشورش را دارد. از‌آنجا‌که تنها نامزد معرفی‌شده در روز انتخابات بود، بدون نیاز به رأی‌گیری انتخاب شد.
حلیمه بنت یعقوب
سیاستمدار سنگاپوری که به‌عنوان یکی از اعضای حزب حاکم؛ حزب اقدام مردم (PAP) قبلاً نهمین رئیس مجلس آنجا بود. او نخستین زنی‌ست که در سنگاپور به‌عنوان رئیس‌جمهوری انتخاب شده. تحصیلات این زن 66ساله، در رشته حقوق بوده و سال 2016 دکترای افتخاری حقوق را از دانشگاه ملی سنگاپور دریافت کرد.
کرستی کالیولاید
او که فارغ‌التحصیل مدیریت بازرگانی‌ست؛ در سال ۲۰۱۶ زمام قدرت را در استونی به‌دست گرفت و پنجمین رئیس‌جمهوری آنجاست. از زمان استقلال استونی، او اولین زنی‌ست که به این مقام رسیده و در‌عین‌حال، هنگام انتخاب تنها 46سال داشت (اکنون 51ساله است)؛ ازاین‌رو، جوان‌ترین فردی نیز بوده که در‌این‌کشور رئیس‌جمهوری شد.
بیدیا دوی بانداری
دومین رئیس‌جمهوری نپال و اولین زنی‌که در‌آن‌کشور به مقام ریاست‌جمهوری رسیده؛ و البته رتبه 52 در فهرست 100 زن قدرتمند نشریه «فوربز» در سال 2016؛ یعنی یک‌سال پس از رسیدن به قدرت. او 59ساله است، هنر خوانده و اولین زنی بوده است که در نپال به‌عنوان وزیر دفاع انتخاب شد.
سامیه سولهو حسن
سیاستمدار مسلمان اهل تانزانیا که از مارس ۲۰۲۱ و در‌پیِ مرگ جان ماگوفولی، رئیس‌جمهوری آن کشور شد. او اولین رئیس‌جمهوری زن مسلمان و محجبه در قاره آفریقاست. این زن 61ساله در رشته مدیریت دولتی تحصیل کرده و پیش‌تر، وزیر امور خارجه؛ و مأمور تهیه پیش‌نویس قانون اساسی جدید کشور بود.
مصطفی رفعت