مذاکرات وین؛ تحرک یا توقف

ظاهراً 14‌سال است که مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا در جریان است. زمانی در قالب پادرمیانی کشورهای عمان، قطر و وقتی دیگر با پادرمیانی اروپا در قالب 1+5. اینجاست که به عمق اختلاف‌نظر بین مواضع دو کشور پی می‌بریم. در تمام این‌سال‌ها ما هرگز متوجه اندکی حسن نیت ازسوی آمریکا نبوده‌ایم و این اصل ماجراست؛ چرا‌که آمریکا آشتی می‌خواهد؛ اما از نوع تسلیم؛ و این نکته‌ای‌ست که بیش از 40‌سال است زعمای آمریکا به آن پی نبرده‌اند که ایران پس از انقلاب، با ایران پیش از انقلاب کیلومترهای بسیاری فاصله دارد. تفاوت برداشت دولت و مردم ایران پس از انقلاب که به‌حق تصور می‌کنند رابطه دو کشور در گذشته رابطه میش و گرگ بوده که هرگاه گرگ اراده کند میش را پاره می‌کند؛ در‌مقایسه‌با رابطه جاری و برداشت صددرصد منطقی رهبران کنونی ایران، کاملاً مشهود است که باعث شده؛ مواضع دو کشور، همیشه دور و دورتر شود. آمریکایی که میلیاردها‌دلار از دارایی‌های ملت ایران را بلوکه کرده؛ هزینه‌های زیادی را به بهانه زیان وارده از انقلاب ایران، به‌پای بدهکاری ایران نوشته است و در کشورهای همسایه و مسلمان ایران، همه‌گونه دخالت می‌کند؛ انواع توطئه‌ها را به ملت ایران تحمیل می‌کند؛ از فروش نفت ما به بهانه تحریم جلوگیری می‌کند؛ به منطقه خاورمیانه دست‌درازی بسیار می‌کند و بالاخره در جنگ تحمیلی هشت‌ساله عراق علیه ایران، همواره از موضع صدام عفلقی پشتیبانی می‌کرده است و شاهنامه‌ای ازاین‌دست جفا، قابل‌اعتماد نیست و باعث شده که رهبران جمهوری اسلامی ایران به این باور برسند که آمریکا نمی‌تواند و نمی‌خواهد با کشور ایران، دوستی منصفانه‌ای داشته باشد؛ درنتیجه چنین افکاری‌ست که در دولت روحانی پس از سال‌ها مذاکره، بالاخره توافقی به‌نام برجام صورت گرفت که قرار بود در هماهنگی با مفاد قرارداد، تحریم‌ها به‌مرور برچیده شود؛ سرمایه‌های بلوکه‌شده ایران در اروپا و کره و مجامع جهانی آزاد شود و ادامه فروش نفت ایران در ابعاد وسیع‌تر صورت پذیرد؛ ولی با تفویض اوباما؛ رئیس‌جمهوری دموکرات آمریکا و انتخاب ترامپ جمهوری‌خواه با افکاری نژادپرستانه و خودخواهانه نه‌تنها مواضع دو کشور به هم نزدیک نشد؛ بلکه با بی‌اعتنایی ترامپ به تعهدات آمریکا در قالب برجام، فرسنگ‌های زیادی بر فاصله موجود نیز افزوده شد؛ به‌ویژه که ترامپ چون همیشه بدعهدی را به نهایت درجه رسانیده و با خروج از برجام و پشت‌پا‌زدن به تعهدات آمریکا، عملاً خط بطلان بر مناسبات بین طرفین کشید و درنهایت بی‌انصافی هر‌چه در توان داشت برای افزودن بر عمق تحریم‌ها به‌کار بست و بهترین رابطه ممکن را با رژیم صهیونیستی برقرار کرد. باز‌هم در اوج اختلاف، مردم آمریکا با عدم تائید ترامپ، کلید کاخ سفید را به‌دست بایدن دموکرات سپردند و بایدن هم ده‌ها‌بار اعلام کرد که به برجام برمی‌گردد و درنتیجه طی این مدت، مجدداً مذاکرات بین ما و اروپا به‌طور مستقیم و با آمریکا به‌طور غیرمستقیم، در وین پایتخت زیبای اتریش برقرار شد؛ هرچند تا این لحظه که چهار دور از آن در‌حالِ پیگیری‌ست، به‌نظر می‌رسد با همه خوش‌بینی‌های هیئت مذاکره‌کننده ایرانی و اظهار‌نظرهای شتاب‌زده‌ای که معتقدند در کل توافق شده و مذاکره پیرامون جزئیات ادامه دارد، هنوز اختلاف‌نظر فراوان است و هر آن ممکن است به‌علت به‌درازا‌کشیدن مذاکرات، هیئت مذاکره‌کننده ایرانی به سرپرستی عراقچی؛ معاون وزارت امور خارجه، سالن مذاکره را ترک و بدون نتیجه به کشور مراجعت کنند.