کد خبر:
270779
| تاریخ مخابره:
۱۴۰۰ يکشنبه ۲۸ شهريور -
08:05
عبدالعزیز بوتِفلیقه؛ خاموشیِ یک مبارز در انزوا
امیرعلی موسوی
«عبدالعزیز بوتِفلیقه» یا بهتعبیر الجزایریها «بوتف»؛ رئیسجمهوری سابق الجزایر که در آوریل ۲۰۱۹ بعد از اوجگیری اعتراضهای مردمی در خیابانها و با فشار ارتش پس از دودهه ریاستجمهوری از قدرت کنارهگیری کرد، در سن ۸۴سالگی درگذشت. بهگزارش ایرنا؛ رسانهها جمعهشب از درگذشت عبدالعزیز بوتفلیقه خبر دادند؛ او که هفتمین رئیسجمهوری از زمان استقلال الجزایر از فرانسه در سال ۱۹۶۲ بود، از ۲۷ آوریل ۱۹۹۹ تا دوم آوریل ۲۰۱۹ بهعنوان رئیسجمهوری، زمام امور را در دست داشت و تاآخرینلحظه برای ماندن در قدرت تلاش کرد. روزنامه «الساعه» که اخبار جهان عرب را پوشش میدهد، نوشت؛ بوتفلیقه از زمان استعفای خود در مکان اقامت پزشکیاش در «زرالدا» واقع در حومه غربی الجزایر دور از چشم دیگران و در انزوا بسر میبرد. تلویزیون خصوصی «الحیات» زمان مرگ او را ساعت ۲۲ جمعهشب اعلام کرد. پایگاه خبری «مصراوی» در گزارشی باعنوان «بوتفلیقه؛ دارنده طولانیترین دوره ریاستجمهوری» نوشت؛ او از مبارزان انقلاب آزادیبخش الجزایر محسوب میشود. او دوبار و در سالهای ۱۹۵۸ و ۱۹۶۰ ناظر عمومی دولت پنجم الجزایر بود. بوتفلیقه در جنگ الجزایر که از آن بهعنوان «جنگ استقلال الجزایر» و «جنگ آزادیبخش میهنی» یاد میکنند و از ۱۹۵۴ تا ۱۹۶۲ طول کشید به عضویت «جبهه آزادیبخش میهنی» درآمد. او عضو «گروه وجده» بود؛ بیشتر اعضای آنرا الجزایریهای ساکن مراکش تشکیل میدادند که یا از طبقه متوسط یا از زمینداران برخاسته بودند. بسیاریازآنها نیز دانشجو و کارمند بودند. «وجده» از آغاز شورش در ۱۹۵۴ سازمانیافتهترین، مسلحترین و سیاسیترین شاخه «جبهه آزادیبخش میهنی» بود و از پشت مرزهای الجزایر و مراکش، به سازماندهی جنگ میپرداخت. اگرچه جنگ در خاک الجزایر روی داد اما بهسبب حضور الجزایریها در فرانسه به این کشور نیز سرایت کرد. بوتفلیقه از مقامات سیاسی جبهه و از افراد نزدیک به «هواری بومدین» در دوران جنگ استقلال الجزایر بود. با استقلال الجزایر در ۱۹۶۲ و با رویکارآمدن «احمد بن بلا» در ۱۹۶۲ به وزارت ورزش، جوانان و گردشگری منصوب شد و سال بعدش با بهقدرترسیدن بن بلا، به وزارت امور خارجه رسید و به یکی از سخنگویان مهم «جنبش عدمتعهد» تبدیل شد. او در سال ۱۹۶۵ و طی کودتای سرهنگ «هواری بومدین» بر ضد بن بلا شرکت کرد و توانست تا سال ۱۹۷۹ در مقام وزیر امور خارجه باقی بماند. بوتفلیقه از دستیاران آن کودتا بود. او در پست وزیر خارجه سیاست عدمتعهد الجزایر و حمایت از جنبشهای انقلابی را ادامه داد و به قهرمان حمایت از حقوق کشورهای توسعهنیافته بدل شد. این نقش او بهویژه در نشست فوقالعاده مجمع عمومی سازمان ملل درمورد روابط شمال-جنوب در سال ۱۹۷۴ بهچشم آمد که ریاست آنرا برعهده داشت. با مرگ بومدین در دسامبر ۱۹۷۸ بیشتر ناظران، بوتفلیقه را جایگزین احتمالی میدانستند اما ارتش و جبهه آزادیبخش میهنی بر روی شاذلی بن جدید توافق کردند و آنگاه جایگاه بوتفلیقه درحد مشاور رئیسجمهوری تنزل کرد. او در ۱۹۷۹ وزیر مشاور رئیسجمهوری شد. در ۱۹۸۱ او از کمیته مرکزی و شورای سیاسی جبهه آزادیبخش میهنی اخراج شد و از سال بعد به تبعید خودخواسته رفت؛ درحالیکه در ۱۹۸۳ به فساد مالی و اختلاس نیز متهم شد. بازگشت او به الجزایر در ۱۹۸۷ به تلاش برای آشتی در جبهه آزادیبخش میهنی تعبیر شد و سال ۱۹۸۹ در سومین کنگره فوقالعاده جبهه آزادیبخش میهنی پس از تظاهرات اکتبر ۱۹۸۸ دوباره به عضویت کمیته مرکزی حزب درآمد. درپی تظاهرات اکتبر ۱۹۸۸ در چند شهر الجزایر دوباره به عضویت کمیته مرکزی انتخاب شد. در انتخابات ریاستجمهوری سال ۱۹۹۹ بهعنوان نامزد مستقل شرکت کرد و در همان دور اول با کسب ۷۳.۸درصد آرا انتخاب شد. او در انتخابات ۲۰۰۴ نیز دوباره بهعنوان نامزد مستقل شرکت کرد و با ۸۵درصد آرا پیروز شد. در انتخابات ۲۰۰۹ با ۹۰.۲درصد آرا برای سومینبار و در انتخابات ۲۰۱۴ با ۸۱.۵درصد آرا برای چهارمینبار به ریاستجمهوری الجزایر انتخاب شد. در سالهای ۲۰۰۹ و ۲۰۱۴ بهعنوان نامزد جبهه آزادیبخش میهنی در انتخابات شرکت کرد. او از سال ۲۰۰۳ منصب وزارت دفاع را نیز برعهده داشت. رئیسجمهوری اسبق الجزایر در سال ۲۰۱۳ براثر سکته مغزی رنجور و کموبیش زمینگیر شد. او در سال ۲۰۱۴ بیآنکه در کارزار انتخاباتی شرکت کند، برنده انتخابات شد اما مردم همانزمان گفتند که این انتخابات ساختگیست. بوتفلیقه که پس از سکته مغزی از شرایط جسمانی خوبی برخوردار نبود، سال ۲۰۱۹ برای پنجمینبار نامزد انتخابات ریاستجمهوری شد. درپی چندهفته اعتراضهای عمومی در الجزایر، سرانجام اعلام کرد از نامزدی در انتخابات کنار کشیده. در 2 آوریل ۲۰۱۹ و درپی هفتهها اعتراضات مردمی و خواست ارتش برای برکناری بهعلت ناتوانی، بوتفلیقه از سمت خود استعفا داد. «فرانس ۲۴» نوشت: تاریخ بهیاد خواهد آورد که او (بوتفلیقه) با رسیدن به ریاستجمهوری موفق شد که به جنگ داخلی خونین خاتمه دهد؛ اما تازمانیکه مجبور به کنارهگیری نشد، قدرت را حفظ کرد!