هر 10سال یا بیشتر، نسلی تازه از فناوری تلفن‌همراه با وعده‌های بسیار پیشرفته‌تر از فناوری قبلی معرفی می‌شوند. ورود 2G با پیام‌های متنی، راه‌اندازی خدمات داده بدون قفل 3G و ورود 4G، اینترنت موبایل را به یک واقعیت عملی تبدیل کرد. فناوری 5G سرعت بالا، ظرفیت بیشتر و تأخیر فوق‌العاده کم را ارائه می‌دهد. این‌بدان‌معناست‌که پخش ویدئو، دریافت سیگنال در مکان‌های شلوغ و داخل خانه آسان‌تر خواهد بود و برنامه‌های تجاری کاملاً جدید امکان‌پذیر خواهند شد. اولین شبکه‌های 5G در انگلیس و در سال ۲۰۱۹ فعال شد و یک‌میلیاردنفر تا پایان سال ۲۰۲۰ به‌صورت جهانی به آن دسترسی پیدا کردند. طی پنج‌سال، از هر 10 ارتباط چهار شبکه 5G خواهد بود. توسعه شبکه 5G در کشورهای مختلف دنیا درحال‌انجام است؛ اما برخی از کشورها پا را از این فناوری فراتر گذاشته و در رؤیای دستیابی به فناوری بهتر و پرسرعت‌تری هستند. اکنون این فناوری 6G نامیده می‌شود که در ادامه این گزارش به جزئیات این فناوری جدید پرداخته شده است.
شبکه 6G چیست؟
این‌شبکه همان‌طورکه از نامش پیداست، نسل ششم اتصال تلفن‌همراه است. هنوز مشخص نیست که 6G تا زمان استاندارد شدن به‌چه‌شکل درخواهد آمد، هنوز نمی‌توان حدس زد که کدام فناوری‌ها شامل این ویژگی‌ها خواهند شد و چه ویژگی‌هایی خواهند داشت. آنچه آشکار است اینکه 5G از تغییرات پشتیبان ایجاد‌شده در شبکه‌های موبایل به‌منظور تأمین اینترنت پرسرعت سود خواهد برد. اپراتورها دارای شبکه‌های رادیویی متراکم با آنتن‌های بیشتر هستند؛ بنابراین، دریافت سیگنال؛ به‌ویژه در محیط‌های داخلی، آسان‌تر و تأخیر بسیارکمتر است. شبکه 6G براین‌اساس بنا شده و قابلیت‌های جدیدی را بسیار فراتر از محدوده 5G معرفی می‌کند.
پبارزترین تفاوت این دو فناوری سرعت است؛ 6G از تجهیزات رادیویی پیشرفته‌تر و حجم و تنوع امواج بیشتری نسبت به 5G استفاده می‌کند، ازجمله استفاده از طیف فرکانس فوق‌العاده بالا (EHF) که سرعت فوق‌العاده بالا و ظرفیت عظیمی را در مسافت‌های کوتاه ارائه می‌دهد. درحالی‌که سرعت 4G به‌صورت مگابیت محاسبه می‌شد و 5G مانع گیگابیتی را از بین می‌برد، 6G سرعت نظری ترابایت را ارائه می‌دهد. بیشتر کاربران بیش از ۱۰۰گیگابیت‌برثانیه دریافت خواهند کرد؛ اما این هنوز یک نرخ بیت دگرگون‌کننده است. ازنظر پوشش، 6G می‌تواند در همه‌جا دردسترس باشد. فناوری ماهواره‌ای 6G و سطوح هوشمندی که می‌توانند سیگنال‌های الکترومغناطیسی را منعکس کنند، با تأخیر کم، اتصال چند‌گیگابیتی را به نقاطی از جهان ارائه می‌دهد که دسترسی به آن‌ها با شبکه‌های موبایل معمولی بسیاردشوار یا گران است. نقاط دورافتاده کره زمین، آسمان و اقیانوس‌ها همه می‌توانند به‌هم متصل شوند. درحالی‌که 5G از هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی، تخصیص منابع پویا و پردازش داده استفاده می‌کند، تأخیر بسیارکمتر از یک‌میلی‌ثانیه و معماری توزیع‌شده به‌این‌معناست‌که 6G قادر به ارائه هوش همه‌جانبه و یکپارچه خواهد بود. درواقع، اپراتور ژاپنی NTT DoCoMo معتقد است 6G به هوش مصنوعی مشابه مغز انسان شبیه است. شبکه 6G همچنین کارآمدتر از مدل قبلی خود خواهد بود و انرژی کمتری مصرف می‌کند. به‌دلیل رشد پیش‌بینی‌شده در تولید داده، بهره‌وری انرژی برای صنعت موبایل پایدار بسیارمهم است.
شبکه 6G قادر به انجام چه‌کاری‌ست؟
سرعت و ظرفیت بیشتر و تأخیر کمتر برنامه‌های کاربردی را از محدودیت‌های قدرت پردازش محلی رها می‌کند، دستگاه‌های بیشتری را به شبکه متصل؛ و خطوط بین دنیای فیزیکی، انسانی و دیجیتال را محو می‌کند. خدمات موجود دگرگون خواهد شد؛ اما 6G می‌تواند شبکه‌ای باشد که سرانجام موارد استفاده را از حوزه‌های علمی تخیلی ارائه می‌دهد. سرعت Terabit شبکه 6G انقلابی را در استفاده از اینترنت ایجاد می‌کند. این فناوری خدمات دیجیتالی موقعیت مکانی و زمینه‌های دیجیتالی و تجربیات حسی مانند واقعیت گسترده (XR) و هولوگرام‌های با وفاداری بالا را فعال می‌کند. به‌جای تماس‌های زوم، امکان صحبت هم‌زمان کاربران با یکدیگر در حالت VR با استفاده از حس‌گرهای پوشیدنی وجود دارد؛ بنابراین کاربران احساسِ بودن در یک اتاق درکنارهم را دارند. اینترنت اشیا (IoT) گسترش یافته و پیشرفته‌تر می‌شود و برنامه‌های کاربردی را با داده‌های بیشتر و قابلیت‌های بیشتر ارائه می‌دهد. هوش مصنوعی در زمان واقعی می‌تواند رباتیک را متحول کند؛ درحالی‌که گسترش پوشش 6G به دریاها و آسمان می‌تواند به برنامه‌های دریایی، هوانوردی؛ حتی فضایی متصل کمک کند و ازآنجایی‌که 6G بسیار کارآمدتر از 5G است، حتی ممکن است دستگاه‌های IoT کم‌مصرف ازطریق شبکه شارژ شوند که این‌امر، اقتصاد استقرار انبوه را تغییر داده و به پایداری شبکه کمک می‌کند.
چه کشورهایی درحال‌توسعه 6G هستند؟
باتوجه‌به افزایش ارتباطات تلفن‌همراه به‌عنوان میدان نبرد ژئوپلیتیک، جای تعجب نیست که دولت‌های سراسر جهان تمایل دارند کشورشان در توسعه 6G پیشرو باشد. تعدادی پروژه تحقیقاتی با بودجه خصوصی و دولتی در جهان درحال‌انجام است که یکی از برجسته‌ترین آن‌ها پروژه ۲۵۱میلیون‌یورویی Genesis6 در فنلاند شمالی‌ست؛ مکانی که مدت‌هاست با پیشرفت‌های تلفن‌همراه درارتباط است. تلاش‌های تحقیقاتی چین قبلاً شاهد پرتاب ماهواره 6G به فضا بوده است. این ماهواره یکی از ۱۳ ماهواره جدیدی است که چین با پرتاب موشک Long March-6 در نوامبر ۲۰۲۰ در مدار زمین مستقر کرده. پروژه اصلی انگلستان در مرکز نوآوریِ دانشگاه ساری‌ست. ژاپن ۴۸۲میلیون‌دلار برای کمک به گسترش شبکه 6G در چندسال‌آینده اختصاص می‌دهد. این بودجه، تأسیساتی را ایجاد می‌کند که در آن محققان می‌توانند پروژه‌های بی‌سیم را توسعه دهند. هدف کلی این کشور برجسته‌سازی فناوری‌های تلفن‌همراه برجسته تا سال ۲۰۲۵ است. در آلمان، وودافون در سال ۲۰۲۱ اعلام کرد که در‌حال‌تأسیس مرکز تحقیقاتی 6G در درسدن است. در کره جنوبی، سامسونگ روی 6G کار می‌کند و این فناوری را برای فناوری‌های پیشرفته مانند هولوگرام امیدوارکننده می‌داند. آن‌ها سازمان دیگری نیز دارند که پیش‌بینی می‌کنند اولین راه‌اندازی 6G ممکن است در سال ۲۰۲۸ اتفاق بیفتد. در روسیه، مؤسسه تحقیق و توسعه NIIR و مؤسسه علم و فناوری Skolkovo پیش‌بینی سال ۲۰۲۱ را منتشر و ادعا کردند شبکه‌های 6G می‌توانند تا سال ۲۰۳۵ دردسترس قرار گیرند. درمورد ایالات متحده، تلاش 6G بیشتر خاصِ به بخش خصوصی‌ست تا دولتی. اگرچه دولت فدرال در سال ۲۰۲۱ درمورد تحقیقات 6G با کره جنوبی مشارکت کرد. برخی از شرکت‌های تلفن‌همراه در آمریکا با توسعه 6G خود پیشرفت می‌کنند. قابل‌ذکر است که AT&T، Verizon و T-Mobile با ATIS پیشگام ابتکار صنعت باعنوان Next G Alliance هستند که به سازمان‌دهی و تحقیق بیشتر 6G در سراسر آمریکای شمالی کمک می‌کنند. در ماه می سال جاری، شرکت
Next G Alliance یک برنامه کاری فنی را برای هماهنگی مجموعه‌ای از گروه‌های کاری جدید با هدف خاص توسعه فناوری 6G آغاز کرد. اگر شماره ثبت اختراع درست باشد، ایالات متحده با ۱۸درصد از کل ثبت اختراع 6G درحال‌حاضر پس از چین در رتبه دوم قرار دارد.
شبکه 6G چه‌زمانی دردسترس خواهد بود؟
توسعه آن همچنان در مراحل اولیه است و عرضه نهایی بستگی به‌سرعت راه‌اندازی و اجماع درمورد فناوری‌هایی دارد که نهایتاً شامل استاندارد نهایی می‌شوند. سامسونگ معتقد است خدمات تجاری 6G می‌تواند در اوایل سال ۲۰۲۸ دردسترس باشد؛ اما ممکن است تا ۲۰۳۰ هم طول بکشد. انتظار نداشته باشید که لوگوی کوچک 6G برای مدت طولانی روی تلفن شما ظاهر شود.
آیا 6G جایگزین 5G می‌شود؟
همان‌طورکه 4G و 5G مدتی‌ست کنارهم‌اند (آن‌ها یک شبکه اصلی مشترک دارند)، به‌احتمال‌زیاد 6G و 5G برای مدتی با هم کار خواهند کرد. توسعه فناوری 5G هنوز راه طولانی درپیش دارد و شرکت GIC6 معتقد است که 5G ممکن است ۲۰سال عمر داشته باشد؛ به‌این‌معناکه احتمالاً حداقل تا سال ۲۰۴۰ دردسترس خواهد بود. گفتنی‌ست که اکنون از کل پتنت‌های ثبت‌شده در حوزه فناوری 6G بیش از ۴۰درصد آن‌ها متعلق به چین، ۳۵درصد مربوط به آمریکا، ۹.۹درصد ژاپن، ۸.۹درصد اروپا و ۴.۲درصد مربوط به کره جنوبی‌ست. علاوه‌براین؛ بیشتر پتنت‌های 6G در چین توسط هوآوی به‌ثبت رسیده‌اند.
مائده زمان فشمی