کد خبر:
290811
| تاریخ مخابره:
۱۴۰۰ چهارشنبه ۷ مهر -
08:20
پارک‌های علم و فناوری نرم و صنایع فرهنگی
پارک‌های علم و فناوری نرم و صنایع فرهنگی، سکویی برای پرش کشور به‌سمت توسعه است؛ زیرا در گذشته که در کشور علوم انسانی مبنا و راهنمای سایر علوم بود، ایران پیشرفته و توسعه‌یافته به‌حساب می‌آمد؛ این پارک‌ها درواقع در مسیر تحقق همین مهم تلاش می‌کنند. به‌گزارش تسنیم؛ براساس نظر کارشناسان و محققان یکی از برجسته‌ترین فناوری‌های بومی ایران که به‌عنوان میراث بشری به ثبت «یونسکو» رسیده، فناوری ساخت قنات در ایران است که قدمتی چندهزارساله دارد و مبتنی‌بر پایداری منابع آب در ایران ابداع شده. پدیده‌ای که درنوع‌خود در جهان بی‌نظیر است؛ درواقع طی هزارسال‌گذشته ساکنان فلات ایران به‌کمک احداث قنات‌های مختلف بخشی قابل‌توجه از آب‌های زیرزمینی را بدون آسیب به ذخایر طبیعی و تخریب خاک جمع‌آوری می‌کردند و از قنات به‌مثابه یک چشمه طبیعی آب برای مصارف کشاورزی و شرب در اقصی‌نقاط ایران و به‌ویژه در مناطق خشک استفاده می‌شد؛ نمونه دیگر دراینباره سازه‌ها و کانال‌های آبی خوزستان است که هزاران‌سال‌پیش براساس مهندسی آب طراحی شده‌اند و کار آب‌رسانی به اراضی کشاورزی و آب شرب را درآن‌منطقه انجام می‌داد؛ ازطرفی سازه‌های آبی شوشتر به‌عنوان پیچیده‌ترین سازه مهندسی جهان باستان به ثبت جهانی یونسکو رسیده است. از دیگر فناوری‌های بومی ایران، می‌توان به آسبادهای (آسیاب بادی) شرق ایران اشاره کرد که متناسب با معماری بوم‌آوری و برای تبدیل انرژی بادهای همیشگی در شرق ایران طراحی و ساخته شدند و امروز کمتر نمونه‌ای از آن‌ها سالم مانده است. از این نمونه‌ها موارد متعدد دیگری می‌توان مطرح و معرفی کرد که وجود این تنوع درحقیقت اهمیت فناوری‌های بومی و فرهنگی را در گذشته ایران نشان می‌دهد؛ مقوله‌ای که گویا به‌دلایل مختلفی مانند فراموش‌کردن جایگاه فناوری‌های بومی و گرایش زیاد به اجرای تجربیات و فناوری‌هایی که تناسبی با زیست‌بوم و جغرافیای ایران نداشته و ندارند، از اولویت مدیریتی ایران خارج شده‌اند. دراین‌راستا، دکتر محمدحسین ایمانی (رئیس انجمن علمی مطالعات گردشگری) موارد مذکور فوق را میراث غیرملموس دانست که جزو میراث معنوی کشورمان است و گفت: «آنچه همگان تصور می‌کنند این‌است‌که صرفاً میراث‌های ملموس کشور مانند بناهای تاریخی، جاده و پل‌های تاریخی جزو سرمایه‌های تاریخی ایران هستند؛ درحالی‌که میراث‌های غیرملموس کشور که متعلق به 300 یا 400سال‌پیش و حتی قبل‌ازآن هستند ایران را درآن‌زمان به‌عنوان کشوری پیشرفته و توسعه‌یافته به جهانیان شناسانده بود و باید گفت تمام آن‌ها درواقع امروز جزو سرمایه‌های فرهنگی و معنوی ایران به‌حساب می‌آیند». وی متذکر شد: «متأسفانه امروزه ایران با نادیده‌گرفتن این نعمت بزرگ تحت‌تأثیر جریان پیشرفت روزافزون فناوری‌های غرب قرار گرفته و درواقع با عدم بومی‌سازی این فناوری‌ها مرتباً در‌حال‌الگوبرداری از پیشرفت‌های غربی هستیم که درنهایت باعث می‌شود کشوری مانند ایران علی‌رغم دارابودن سابقه دیرینه علمی و معرفتی درخشان، امروز بعضاً جزو کشورهای عقب‌مانده تلقی شود». به‌اعتقاد وی؛ گرچه براساس مقتضیات زمان حال‌حاضر شاید به‌کارگیری قنات جواب‌گوی نیازها و برطرف‌کردن مشکلات و بحران‌های کم‌آبی نباشد اما دستیابی و استفاده از علم «اصول حفر قنات»؛ آن‌هم در کویر قطعاً به نیازهای جغرافیای کشورمان کمک خواهد کرد. رئیس انجمن علمی مطالعات گردشگری بااشاره‌به‌اینکه مقصود از به‌کارگیری فناوری‌های بومی بازگشت به گذشته نیست، گفت: «درحقیقت با اجرایی‌کردن تجارب گذشته دراین‌زمینه می‌توان ماحصل آن‌را به‌شکل فناوری و فناوری‌های جدید که جواب‌گوی نیازهای امروز است مشاهده کرد». وی وقوع این‌امر را مصداق تحقق منویات مکرر و مؤکد رهبر معظم انقلاب درزمینه «بازگشت به خویشتن خویش» عنوان کرد. ایمانی تصریح کرد: «این‌درحالی‌ست‌که بسیاری از کشورهای پیشرو به‌صورت متمرکز باتکیه‌بر گذشته خود سراغ فناوری‌های بومی و فرهنگی خود رفته و مبتنی‌بر توسعه و معرفی آن‌ها فرصت‌های زیادی برای رشد اقتصاد و حرکت به‌سوی توسعه پایدار برای خود فراهم آورده‌اند؛ اما متأسفانه علی‌رغم‌اینکه ایران ظرفیتی بزرگ درزمینه فناوری‌های بومی و فرهنگی داشته، امروزه این ظرفیت ممتاز در مدیریت اجرایی و برنامه‌ریزی به‌دست فراموشی سپرده شده؛ تاجایی‌که در متن سند توسعه فناوری‌های فرهنگی و نرم ایران مصوب تیرماه 1400 جای خالی جایگاه میراث‌فرهنگی ناملموس و فناوری‌های بومی و کهن این سرزمین شدیداً حس می‌شود». وی افزود: «بنابراین درصدد آن برآمدیم با ایجاد پارک‌های علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی از آن‌ها به‌عنوان سکویی برای پرتاب کشور به‌سمت پیشرفت و توسعه هرچه‌بیشتر برپایه علوم انسانی و ظرفیت‌های فرهنگی و هنری جامعه استفاده کنیم؛ چراکه در زمان گذشته که علوم انسانی مبنا و اصول سایر علوم بود و علمایی که پایه‌گذار علوم جدید بودند درواقع از سرآمدان و دانشمندان بنام علوم انسانی بودند، کشور ما کشوری پیشرفته و توسعه‌یافته به‌حساب می‌آمد اما امروزه با ایجاد نگاه سطحی و غیرعمیق در جامعه به رشته علوم انسانی‌که عمده آن نیز ناشی از عملکرد نامناسب وزارت در آموزش‌وپرورش دراینباره است، موجبات ایجاد فرهنگ نادرست بی‌ارزش‌بودن علوم انسانی فراهم شده؛ تاجایی‌که که باید گفت در گذار تورق کتاب‌های درسی و منابع درسی آموزش‌وپرورش، دانش‌آموزان با چیزی بیشتر از یادبود و صرف نام‌بردن از نام چند دانشمند مواجه نمی‌شوند!» رئیس انجمن علمی مطالعات گردشگری یادآور شد: «برهمین‌اساس فردی‌که در محیط آموزشی دبیرستان و سپس دانشگاه سیر شخصیتی خود را بدون فراگرفتن و آشنایی با امتیازات فرهنگی گذشته خود، تکمیل کند با خواندن یک مقاله علمی یا با مشاهده آماری از کشورهای دیگر آنچه ناخودآگاه به ذهن وی متبادر می‌شود این‌است‌که کشورش ازلحاظ توسعه، عقب افتاده؛ درحالی‌که این‌موضوع همان‌طورکه بیان شد حقیقت نداشته و درواقع درخت از ریشه اشکال دارد». ایمانی متذکر شد: «تمام این صحبت‌ها درحالی‌ست‌که بسیاری از جوامع توسعه‌یافته، پیشرفت فناوری‌های خود را در تمام رشته‌ها برپایه علوم انسانی خود طرح‌ریزی کرده و اساس این فرهنگ بجا درواقع از آموزش‌وپرورش آن کشور شروع می‌شود؛ اما در کشور بسی راهی طولانی برای رسیدن به این‌مهم در بستر آموزش‌وپرورش وجود دارد». وی تأکید کرد: «برای فرهنگ‌سازی این‌جریان، همت دستگاه‌های مسئول مانند وزارتخانه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، وزارت علوم و تحقیقات و فناوری و ازهمه‌مهم‌تر آموزش‌وپرورش لازم است تا به‌فضل خدا گشایشی صورت گرفته و بخشی از چالش‌های سرزمینی ایران برطرف شود».