اطلاعاتی درمورد زنبور عسل
زنبورعسل خیلی پیش از انسان درروی زمین بهوجودآمده و زندگی میکرده است. زنبورعسل حدود ۱۵۰میلیونسال قبل وجود داشته و مشغول زادوولد بوده است. منتها بااینتفاوتکه در آن فاقد یک زندگی اجتماعی بوده و مثل خیلی از زنبورهای غیر عسلی امروزی، زندگی انفرادی داشته و هر زنبور لانه مخصوص بهخود را داشته و در آن زندگی میکرده است. زنبورهای عسل امروزه به چهار دسته کلی تقسیم میشوند: زنبورعسل درشت؛ یک گروه بزرگ میسازند و بهصورت فصلی کوچ میکنند. بومی شرق و جنوب شرق آسیاست. زنبورعسل کوچک؛ بومی بخشهایی از جنوب آسیا هستند و در گردهافشانی نقش مؤثری دارند؛ مانند زنبورعسل بزرگ یک گروه میسازد اما رفتارشان نسبت به زنبورعسل درشت آرامتر است. زنبورعسل هندی؛ در مناطقی از هند، آسیای میانه و بخشهایی از چین زندگی میکنند. زنبورعسل اروپایی؛ در مناطقی از اروپا زندگی میکنند. کندو، محلیست که زنبورها در آن تولد یافته، کارکرده، خواهران و برادران خود را پرورش داده و مواد غذایی لازمه را در آن انبار و ذخیره میکنند. زنبورعسل دارای نژادهای مختلف است و ساختمان بدنی پیچیدهای دارند. بیشتر انواع زنبورها در خانوادههای کوچک زندگی میکنند؛ اما برخی از زنبورها در گروههای بزرگ بهنام کلونی باهم کار میکنند و زندگی میکنند. آنها گردهها را جمع میکنند، لانه میسازند و از همه بچهها مراقبت میکنند. هر لانه یک ملکه دارد. تخمهای او به ماده (دختر) تبدیل میشود. برای انجام تمام امور کلنی به زنبورهای زیادی نیاز است (۲۰هزار تا ۶۰هزار زنبور در هر کندو). در اینجا به برخی از اینکارها شاره شده است: زنبورهای کارگر همگی ماده (دختر) هستند. زنبورهای کارگر برای یافتن غذا (گرده و شهد گلها)، کندو را میسازند و از آن محافظت میکنند. هوا را با زدن بالهای خود تمیز و به گردش درمیآورند. زنبورهای پرستار از نوزادان مراقبت میکنند. کارگران همچنین اجساد زنبورهای مرده را از کلنی خارج میکنند. زنبورهای نگهبان در ورودی کندو مستقرشده و از کندو محافظت میکنند. کار ملکه ساده است؛ او تخمهایی را میگذارد که نسل بعدی زنبورهای کندو را تخمگذاری میکند. زنبورهای نر در کندو تنها وظیفه بارورکردن ملکه را دارند و دارای نیش نیستند. دارای سر و بالهای بزرگ هستند. توانایی جمعآوری شهد و گرده را نداشته و ۲۴روز زنده میمانند. زنبور نر در حجرههای بزرگتری نسبت به زنبورهای کارگر پرورش مییابند. تخمهای بارورنشده ملکه به زنبور نر تبدیل میشوند. چرخه زندگی زنبورهای عسل بدینصورت است: تخمریزی توسط ملکه در کندو، تغذیه تخم توسط کارگران، تبدیل به لارو، تبدیل به شفیره، تبدیل به زنبور بالغ. «ساختن عسل» مهمترین کار زنبورها است که بهاینصورت انجام میشود؛ آنها عصاره قندی را که شهد نام دارد را بهوسیله زبانشان میمکند. شهد را در معده عسلی خود ذخیره میکنند که از معده غذایی آنها متفاوت است. هنگامیکه بارگیری آنها کامل میشود به کندو بازمیگردند، آنجا، شهد را ازطریق دهانشان به زنبورهای کارگر منتقل میکنند و زنبورهای کارگر آنرا بهمدت نیمساعت میجوند. شهد از یک زنبور به زنبور دیگر منتقل میشود؛ تا وقتیکه بهتدریج تبدیل به عسل شود، سپس زنبورها آنرا در سلولهای لانهزنبوری که مانند مکعبهای کوچک ساختهشده با موم است، ذخیره میکنند. عسل هنوز کمی مرطوب است؛ بنابراین آنها با بالهای خود آنرا خنک میکنند تا خشک و چسبناک شود. زمانیکه آماده شد سلولها را با موم محکم میکنند تا تمیز بمانند. حداقل هشت زنبورعسل در کل زندگی خود فقط یک قاشق چایخوری عسل تولید میکنند. خوشبختانه زنبورها معمولاً بیشتر از نیازشان عسل تولید میکنند؛ بنابراین ما نیز میتوانیم استفاده کنیم. عمر این زنبورهای عسل کارگر در فصل بهار و تابستان حدود ششهفته است؛ اما همین زنبورهای عسل کارگر میتوانند در زمستان حدود ششماه عمر کنند و میتوان نتیجه گرفت که طول عمر زنبورهای عسل در فصلهای مختلف سال میتواند متغیر باشد. مدتزمان زندگی ملکه بهطورمتوسط سهسال گزارششده است؛ اما در مواردی دیدهشده که هشتسال نیز یک ملکه توانسته است به فعالیت و زندگی بپردازد.
محمدامین دروپور/ پایه ششم/ دبستان شهید آیتالله طالقانی شهرستان فریمان/ سال تحصیلی 1401-1400