متخصصان دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران برای گذر از احتمال ابتلا به آنفلوآنزا و کرونا در فصل سرما راهکارهایی را ارائه داده‌اند؛
توصیه تزریق واکسن و رعایت پروتکل‌های بهداشتی
عباسعلی کوشکی
درحالی‌که به‌نظر می‌رسید پس از واکسیناسیون گسترده و رعایت شیوه‌نامه بهداشتی و پشت‌سرگذاشتن محدودیت‌ها، اوضاع جامعه پس از فروکش‌کردن تب کرونا آرام شده، ولی اکنون با فرارسیدن فصل سرما دردسر ابتلا گسترده آنفلوآنزا مشکل‌ساز شده است. اغلب آگاهان امر بر این باور تأکید دارند که با رعایت فاصله‌گذاری‌های اجتماعی و پروتکل‌های بهداشتی امکان گذر آسان‌تر از این گردنه نیز به‌سادگی میسر است. روابط‌عمومی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران درهمین‌ارتباط با تهیه گزارشی، با ارائه راهکارهای علمی، اقدام به آگاه‌سازی مردم شریف مازندران برای مقابله آسان‌تر کرده است.
پس از درگیری جهان با ویروسی ناشناخته‌ای به‌نام کووید-19 یا بیماری کرونا که روزهای سیاهی را برای تمام کشورهای جهان رقم زد و در کشورمان منجر به تعطیلی دوساله نظام آموزشی کشور و خسارت‌هایی گاه جبران‌ناپذیر بعضاً به کسب‌وکارها شد و درحالی‌که به‌نظر می‌رسید پس از واکسیناسیون گستره و رعایت شیوه‌نامه بهداشتی و پشت‌سرگذاشتن محدودیت‌ها، اوضاع جامعه پس از فروکش‌کردن تب کرونا آرام شده باشد؛ با شروع فصل پاییز، اکنون نوبت به شیوع بیماری آنفلوآنزا رسیده است که این‌روزها بسیاری از شهروندان ازجمله دانش آموزان را درگیر خود کرده است. آنفلوآنزا بیماری ویروسی حاد دستگاه تنفسی‌ست که با سردرد، درد عضلانی، تعریق، آبریزش، گلودرد و سرفه تظاهر می‌کند. سرفه اغلب شدید و برای مدتی ادامه پیدا می‌کند ولی سایر نشانه‌های بیماری بعد از دو تا هفت‌روز خود‌به‌خود بهبودی پیدا می‌کند. اشکال بالینی بیماری متفاوت بوده و ممکن است نشانه‌هایی مثل سرماخوردگی، برونشیت، پنومونی ویروسی و بیماری غیر‌قابل افتراق دستگاه تنفسی را نشان دهد. اختلالات دستگاه گوارش (تهوع، استفراغ و اسهال) نیز بروز می‌کند و در کودکان ممکن است نشانه‌های گوارشی، علامت غالب باشد. بیماری آنفلوآنزای نوع B ممکن است تا‌اندازه‌ای خفیف‌تر از بیماری نوع A باشد. عفونت آنفلوآنزای نوع C به‌شکل سرماخوردگی بدون تب دیده می‌شود. بیماری آنفلوآنزای بدون عارضه به‌طور‌کلی یک بیماری خودمحدودشونده است.
ویروس آنفلوآنزا چگونه منتقل می‌شود؟
دکتر عباس علیپور؛ معاون بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران با‌اعلام‌اینکه این ویروس می‌تواند به روش‌های مختلفی منتقل شود، گفت: مهم‌ترین راه انتقال ویروس در محیط‌های بسته پرجمعیت از‌طریق هواست. از‌آنجا‌که ویروس آنفلوآنزا ممکن است ساعت‌ها در شرایط سرد و رطوبت کم در محیط زنده بماند، انتقال ویروس از‌طریق ترشحات آلوده نیز می‌تواند صورت گیرد.
چه کسانی مشکوک به این بیماری هستند؟
به‌گفته‌وی؛ همه کسانی‌که به‌تازگی از مسافرت و مکان‌های آلوده به این ویروس بازگشته‌اند، می‌توانند مشکوک به ویروس و بیماری باشند. کسانی‌که علائم بیماری آنفلوآنزا دارند را برشمرده و گفت: تب بالای ۳۸درجه، سردرد، گلودرد و سرفه، احساس خستگی و کوفتگی شدید، آبریزش بینی و چشم، درد عضلات می‌تواند از علائم این بیماری باشد.
چه کسانی در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند؟
وی درباره اینکه چه کسانی در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند نیز گفت: افراد دارای سنین بالای ۶۵سال، کودکان زیر پنج‌سال، زنان باردار، افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند آسم، دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و افراد دچار نقص سیستم ایمنی و ... از این دسته‌اند. این مقام مسئول در دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران در تشریح راه‌های پیشگیری از سرایت آنفلوآنزا به دیگران نیز گفت: درصورت ابتلا به علائمی مشابه آنفلوآنزا حتماً از رفتن به مکان‌های عمومی خودداری کنید و در منزل استراحت کنید. در منزل نیز باید سعی کنید تا‌حد‌ممکن از اعضای خانواده دور باشید و از ماسک استفاده کنید. حداقل یک تا یک‌و‌نیم‌متر با دیگران فاصله داشته باشید. زمان استراحت در منزل از شروع علائم تا ۲۴ساعت پس از قطع تب و بهبودی نسبی علائم بیماری‌ست. در حین عطسه و سرفه، دهان و بینی خود را با دستمال بپوشانید. در‌صورتی‌که دستمال ندارید، در حین سرفه دهان و بینی خود را با آرنج بپوشانید. دست‌های خود را به‌طور مکرر با آب و صابون بشویید. برای شستن دست‌ها می‌توانید از آب و صابون یا محلول‌های ضدعفونی‌کننده الکلی استفاده کنید. اگر از فرد مبتلابه بیماری مراقبت می‌کنید؛ پس از مراقبت باید دست‌های خود را بشویید. از دست‌دادن و روبوسی‌کردن با افرادی‌که مشکوک به آنفلوآنزا هستند خودداری کنید. اگر در مکان‌های شلوغ یا در ارتباط با افراد مشکوک به بیماری هستید، بهتر است از ماسک استفاده کنید. توجه داشته باشید اگر ماسک خیس شد باید آن‌را تعویض کنید. تزریق واکسن آنفلوآنزا بهترین و موثرترین راه پیشگیری از عوارض و خطرات ناشی از بیماری آنفلوآنزا‌ست. بیش از 80سال است که از واکسن آنفلوآنزا برای پیشگیری و کاهش مرگ‌و‌میر ناشی‌ازاین بیماری استفاده می‌شود.
اثربخشی واکسن آنفلوآنزا متفاوت است
دکتر علیپور موارد پیشگیری از ابتلا به آنفلوآنزا را به این‌شیوه اعلام کرد؛ آنفلوآنزا ازجمله بیماری‌های شایع و مسری فصول سرد سال است که در مواردی می‌تواند منجر به علائم شدید، بستری یا حتی مرگ شود که خوشبختانه با دریافت سالانه واکسن و رعایت اصول بهداشتی (شستن دست‌ها، اصول قرنطینه درصورت علامت‌دار‌شدن و ...) تا حدود زیادی قابل‌پیشگیری‌ست. معاون بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران گفت: بیماری آنفلوآنزا بدون عارضه به‌طور‌کلی یک بیماری خودمحدودشونده است؛ در برخی افراد می‌تواند منجر به بیماری شدیدتر و نارسایی تنفسی و درگیری ریه‌ها شود؛ ازجمله افراد بالای ۶۵سال، بیماری‌های تنفسی زمینه‌ای مثل آسم و بیماری انسدادی مزمن ریه، افرادی‌که به‌دلیل بیماری خاص یا مصرف دارو دچار ضعف سیستم ایمنی هستند که در این‌افراد با مشاهده پیشرفت علائم بالینی، افت سطح اکسیژن خون و احساس تنگی نفس یا تب‌های طولانی باید تحت بررسی قرار گیرند. وی اظهار داشت: در‌این‌روزها که تعداد افراد مبتلابه آنفلوآنزا در میان ما افزایش یافته است؛ چه‌بسا با رعایت همان نکات بهداشتی همیشگی می‌توان به‌راحتی از میان خطرات تهدید‌کننده سلامتی بگذریم. همچنین کودکان و دانش‌آموزان در این موج آنفلوآنزا بیشتر درگیر هستند، از‌این‌رو لازم است تا فرزندان خود را پیش از هر‌چیزی تحت درمان خانگی با مایعات و استراحت مطلق قرار دهیم و درصورت تشدید وضعیت حتماً به پزشک خانواده مراجعه کنیم.
توصیه به تزریق واکسن آنفلوآنزا
دکتر آزیتا دلیلی؛ مدیر گروه بیماری‌های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران در‌این‌باره گفت: بیماری آنفلوآنزا، بیماری ویروسی حاد تنفسی‌ست که با شروع ناگهانی تب، سردرد، بدن‌درد، گلودرد همراه است. وی افزود: اهمیت این بیماری در سرعت انتشار همه‌گیری، وسعت و تعداد مبتلایان و شدت عوارض آن، به‌خصوص ذات‌الریه می‌باشد. این بیماری واکسن دارد و زمان تزریق واکسن آنفلوآنزا هم‌اکنون است؛ یعنی قبل از آنکه بیماری به اوج برسد. دکتر دلیلی یادآور شد: هرسال با شروع فصل سرما ممکن بیماری افزایش یابد و درنتیجه ممکن است با کرونا اشتباه شود؛ که باید درصورت ابتلا به پزشک مراجعه کنیم. وی همچنین با‌اشاره‌به توصیه تزریق واکسن برای برخی‌ازافراد، ابراز داشت: افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای، افراد چاق، مبتلایان به بیماری‌های قلبی، ریوی، کبدی، کلیوی، بیماری‌های مزمن ریوی و افرادی‌که داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند می‌توانند به فرم شدید بیماری آنفلوآنزا مبتلا شوند؛ درنتیجه این‌افراد باید واکسن تزریق کنند. مدیر گروه بیماری‌های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران تصریح کرد: واکسن آنفلوآنزا واکسن بسیار‌مؤثری‌ست که در سال یک‌بار تزریق می‌شود و سالانه باید تکرار شود؛ ضمن‌اینکه افرادی‌که در تجمعات و اتوبوس و مترو حضور دارند، می‌توانند ویروس را به‌صورت قطرات تنفسی منتقل کنند؛ درنتیجه بهتر است هم‌وطنان در این اماکن حتماً از ماسک استفاده کنند. وی با‌بیان‌اینکه معمولاً بیماری‌های ویروسی در کودکان خفیف‌تر از بزرگ‌سالان است، گفت: طول بیماری آنفلوآنزا هفت تا ده‌روز است و فرد مبتلا باید در منزل مانده و استراحت کرده و مایعات مصرف کند.
توصیه‌های بهداشتی برای مدیریت بیماری
از تماس نزدیک با بیمار پرهیز نمایید و حتی‌الامکان فاصله حداقل 1.5متر با فرد بیمار را رعایت نمایید.
شما و بیمارتان حتماً از وسایل حفاظت فردی مثل ماسک استفاده نمایید.
در‌صورتی‌که از بیمار مراقبت می‌کنید، ضروری‌ست که از دستکش یک‌بار‌مصرف استفاده نمایید.
به دیگران توصیه نمایید از عیادت بیمار حتی‌الامکان تا هفت‌روز پس از بروز علائم جدا خودداری نمایند.
دست‌های خود را به‌طور مکرر با آب و صابون یا مایع دستشویی به‌مدت- 60 30ثانیه شست‌وشو دهید.
از دست‌دادن، روبوسی و در‌آغوش‌گرفتن بیمار اکیداً خودداری نمایید.
از تکان‌دادن ملحفه بیمار هنگام تعویض اکیداً خودداری نمایید؛ زیرا عامل بیماری بیش از 24ساعت بر روی سطوح مختلف زنده می‌ماند.
از لمس چشم‌ها، دهان و بینی خود هنگام مراقبت بیمار (با دست‌های آلوده) اکیداً خودداری نمایید.
چنانچه از پوشش یک‌بار‌مصرف برای میز غذاخوری استفاده می‌شود، باید پس از هر‌بار استفاده بیمار یا همراه بیمار، تعویض گردد.
درطول مدت مراقبت از بیمار دقت نمایید که دستکش و ماسک مخصوص شما پاره نشود و آسیب نبینند و درصورت صدمه حتماً تعویض گردد.
به علائم تنفسی در سایر افراد خانواده بیمار توجه نمایید.
شما و بیمارتان هنگام عطسه یا سرفه با دستمال‌کاغذی جلوی دهان و بینی خود را بپوشانید و پس از استفاده، آن‌را در سطل زباله بیندازید.
به خانم‌های باردار، کودکان، افراد با بیماری‌های زمینه‌ای (دیابت، آسم، تالاسمی، بیماری‌های قلبی و کلیوی، فشارخون بالا و افراد دارای نقص سیستم ایمنی، مصرف‌کنندگان داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی) و سالمندان بالای 65سال توصیه نمایید؛ حتی‌المقدور از تماس با فرد بیمار خودداری نمایند.
شش اقدام اساسی در کنترل و پیشگیری از
انتقال و انتشار بیماری‌های تنفسی و آنفلوآنزا
- پوشاندن دهان و بینی در هنگام سرفه یا عطسه کردن (ترجیحاً استفاده از ماسک یک‌بار‌مصرف)
- شست‌وشوی مداوم و مکرر دست‌ها (ترجیحاً با آب و صابون و به‌طریقه صحیح)
- نوشیدن آب و مایعات کافی و استراحت‌کردن
- استفاده از داروهای ضد‌ویروسی؛ در‌صورتی‌که سیستم ایمنی آسیب‌پذیری داشته باشید و بنا‌به تشخیص و تجویز پزشک
- عدم‌استفاده خودسرانه داروهای آنتی‌بیوتیک؛ این‌دارو‌ها بر‌روی سرماخوردگی و آنفلوآنزا و بیماری‌های ویروسی تأثیری ندارند.
- پرهیز و عدم‌حضور در اماکن عمومی و تجمعات