درگفتوگوبا عوامل نمایش «روز سیاه» مطرح شد؛
تئاترهای آیینی؛ نیازمند حمایت مستمر
امین کردبچه چنگی
در روزگار معاصر که آثار مدرن، بیشترین سهم را در سالنها بهخود اختصاص دادهاند، نمایشهای آیینی و سنتی ایرانی بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه و احیا هستند. یکی از نمونههای برجسته اینگونه آثار، «روز سیاه» بهنویسندگی «سید مجید میر حسینی» و کارگردانی «امیرحسین آشورون» است که با تلفیق آیینهای سنتی، سازوآواز، طنز و نقد رفتار حاکمان و مردم، تجربهای منحصربهفرد از فرهنگوهنر ایرانی ارائه میدهد. این نمایش، با شخصیتهای رنگارنگ و موقعیتهای کمیک، علاوهبر سرگرمکردن مخاطب؛ پیامهای اجتماعی و فرهنگی را نیز بهشیوهای آموزنده منتقل میکند. «روز سیاه» فرصت ویژهای برای بازیگران جوان فراهم کرده تا با پذیرش نقشهای متعدد و متنوع، مهارت خود را در اجرای نمایش سنتی و آیینی بهنمایش بگذارند و پلی میان گذشته و امروز ایجاد کنند. این اثر نشان میدهد: چگونه تلفیق نگاه انتقادی، طنز و سنت، میتواند پیامهای انسانی و اجتماعی را به مخاطب منتقل و تجربهای ماندگار خلق کند. دغدغههای مالی، امید به حضور در سالنهای بیشتر و ارتباط با مخاطب، هریک بخشی از روایتِ واقعیِ احیای نمایش سنتی را شکل میدهند. این مقدمه شما را دعوت میکند با دقت و علاقه به گفتوگوها توجه کنید و از تجربههای زنده و صادقانه بازیگران «روز سیاه»، تصویری روشن از ارزش و اهمیت تئاتر آیینی و سنتی ایرانی بهدست آورید.
هدیه فدایی؛ و تجربه لذتبخش ایفای نقش مردپوش
نمایش تا 16 آبانماه ۱۴۰۴ در سالن «استاد محمد (مجموعه پردیس تئاتر تهران)» اجرا میشود و داستان پادشاهی ستمگر و رویدادهای غیرمنتظره در قلمرو او را با فضایی آیینی، طنزگونه و رنگارنگ روایت میکند. «هدیه فدایی» که درایناثر با نقشهای متفاوتی نظیرِ مردپوش و زن دوم پادشاه حضور دارد، بااشارهبهاینکه ایفای نقش درایننمایش تجربهای متفاوت برایش بوده، گفت: «در حمام شخصیت اتفاقاتی رخ میدهد که شخصیت عصبی میشود و این کاراکتر بسیارشیرین و جذاب است و تجربه ایفای نقش مردپوش برایم لذتبخش بود؛ تابهحال چنین نقشی را تجربه نکرده بودم». وی بابیاناینکه ایفای نقش زن دوم پادشاه نیز تجربهای تازه بوده، افزود: «این شخص بهدلیل ازدواج با یکی از دختران حکما، با مشکلات روحی مواجه است و رفتارهایش کمی غیرعقلانیست و پادشاه، با دل خود او را هدایت میکند. ایفای این نقش نیز تجربهای متفاوت بود و بازخورد مخاطبان نسبتبهآن مثبت است». وی بااذعانبهاینکه نمایش میتواند مخاطب را به شادی کوتاهمدت دعوت کند، افزود: «امیدوارم بتوانیم نمایش را در سالنهای بیشتر شهرهای مختلف و شهرستانها اجرا کنیم؛ زیرا ارزش دیدهشدن دارد و میتواند لبخند را به مخاطبان هدیه کند. تبلیغات در فضای مجازی بهدلیل پایینبودن پیجها گستردگی نداشت و عمده استقبال ازطریق دهانبهدهان بوده و حتی اگر بنری در ورودیِ پردیس تئاتر داشتیم، احتمالاً مخاطبان بیشتری جذب میشدند». وی باابرازتأسفاز وضعیت حمایت از تئاتر آیینی و سنتی گفت: «تئاترهای آیینی و سنتی در وضعیت مناسبی قرار ندارند و انتظار میرود بخش خصوصی و مسئولین، از اینسبک حمایت کنند؛ زیرا دسترسی به سالنهای خصوصی و دولتی بسیارپیچیده و مالیست و ایننوع آثار بیشتر درمعرضخطر قرار دارند و نیازمند حمایت مستمر هستند».
متین سرشار؛ و القای پیام نمایش با ایفای سه نقش
«متین سرشار» بابیاناینکه نگاه ساده همراه با چاشنی طنز و نقد تصمیمات اشتباه حاکمان و مردم، اصلیترین جذابیت اجرای نمایش برای مخاطب است، گفت: «روز سیاه، پیامهای خود را بهشیوهای آیینی و سنتی منتقل میکند». وی در معرفیِ خود گفت: «متولد ۱۳۷۶ از شهرری هستم و فعالیت هنری را تحتآموزش مجید قربانی (مشاور کارگردان این اثر)، از سال ۹۸ آغاز کردم. افتخار حضور در دو نمایش روایتهای ساده زندگی روزمره؛ و خنکای ختم خاطره بهعنوان بازیگر تحت کارگردانی وی را نیز داشتم و این تجارب، راه حرفهایام را شکل دادند». وی افزود: «آنچه مرا ترغیب کرد، تلفیق موقعیت کمیک و منتقدانه با نمایش آیینی سنتی و اصیل ایرانی بود. در قالب سه نقش با موقعیتهای متفاوت وظیفه دارم پیام نمایش را به تماشاگران منتقل کنم؛ که تاکنون با استقبال خوبی روبهرو شدهایم. هر نقش، چالشها و حس متفاوتی دارد و این تنوع باعث شد تجربه لذتبخشی باشد». وی باتأکیدبر اهمیت انتقال پیام نمایش گفت: «نمایش روز سیاه نهتنها به روایت داستان میپردازد؛ بلکه نقد رفتار حاکمان و مردم را بهشیوهای کمیک و قابلفهم برای مخاطب ارائه میدهد. ما تلاش میکنیم پیامها با حس و موقعیتهای مختلف به تماشاگر منتقل؛ و تجربهای سرگرمکننده و آموزنده خلق شود». وی درباره مشکلات تبلیغات افزود: «شرایط تبلیغ در فضای مجازی دشوار است و هزینههای بالای تبلیغات باعث شده نتوانیم بازخورد بیشتری دریافت کنیم. مشکل اصلی البته نبود حمایت مالی سازمانهای دولتی و خصوصیست؛ بهویژه برای تئاترهایی که بازیگران چهره ندارند. گاهی اینامر موجب میشود هنرمندان حرفهای دیده نشوند یا دچار سرخوردگی شوند». وی ادامه داد: «اگر سازمانها بخشی از بودجه خود را به تئاتر اختصاص دهند؛ ازجمله با کاهش هزینه سالنها یا همکاری با اینفلوئنسرهای فعال در حوزه هنر و تئاتر، میتوانند به جذب مخاطب و رشد و توسعه هنر کمک کنند. سرمایهگذاری در آثار و معرفی آنها در فضای مجازی، زمینهای برای انتقال پیامهای سازنده و ارتقای فرهنگ هنری فراهم میکند». وی افزود: «امیدوارم بتوانیم نمایش را در سالنهای بیشتر در شهرهای مختلف و شهرستانها اجرا کنیم. این اثر قابلیت جذب مخاطبان گسترده و ارائه تجربهای متفاوت از تئاتر آیینی و سنتی را دارد. هدف ما ایجاد لحظاتی شاد، آموزنده و ماندگار است؛ امیدواریم که تماشاگران با لبخند سالن را ترک کنند».
عباس محمدی؛ و ایفای نقش ملیجکی چندبعدی
«عباس محمدی» گفت: «من حدود نُهسال است که در حوزه تئاتر فعالیت دارم و دراینمدت توانستهام با تجربههای مختلف، مسیر حرفهایام را شکل دهم. از اساتید بزرگی که در مسیر یادگیریِ من نقش داشتهاند، باید به مجید قربانی، بهروزی، خشایار پیرعلمی و هومن رهنمود اشاره کنم. حضور آنها کمک زیادی به رشد فنی و هنری من کرده. ایفای نقش ملیجک برایم تجربهای متفاوت و چالشبرانگیز بود؛ زیرا شخصیت او مرموز است و ابعاد گوناگونی دارد که مخاطب در پایانِ کار متوجه آن میشود». وی درباره بازخورد مخاطبان گفت: «واکنشها واقعاً فراتر از انتظار بوده است. مردم، کاراکتر ملیجک را دوست داشتند و بهویژه صحنههای پایانی که او تصمیمات ویژهای در قصر میگیرد، برای تماشاگران جذاب و هیجانانگیز است. مشاهده این علاقه و توجه، انگیزه من را برای ارائه بهتر نقشها و ایجاد حس واقعی در صحنه دوچندان کرده». وی درباره تأثیر تبلیغات و توجه به مخاطب افزود: «تبلیغات؛ چه در فضای مجازی و چه بهشکل فیزیکی، نقش بسیارمهمی در جذب مخاطب دارد. حمایت خبرگزاریها و دوستان هنری باعث شده افراد بیشتری با آن آشنا شوند و تماشایش کنند. بهنظرم برای گسترش دامنه حضور مخاطبان، تبلیغات باید هدفمند، اصولی و مستمر باشد تا پیام اثر بهبهترینشکل منتقل شود». وی درباره تمرینات طولانیمدت و تجربه اجرا گفت: «ما حدود ششماه تمرین داشتیم و سه تا چهارروز در هفته روی نقشها و موقعیتهای مختلف کار کردیم. امکانات سالن و پلاتو بسیار به ما کمک کرد تا اجرای دقیق و حرفهای داشته باشیم. درمقابل، سالنهای خصوصی هزینههای بالایی دارند و بیشتر مناسب مخاطب خاص هستند؛ اینمسئله برای گروههای نمایشی و کارگردانان گاهی چالشبرانگیز است و مدیریت دقیق مالی و برنامهریزی میطلبد. امیدوارم علاقهمندان تئاتر بتوانند این نمایش را ببینند و از تجربه حضور در سالن لذت ببرند. هدف ما، ایجاد تجربهای ماندگار و جذاب برای مخاطب است تا لحظاتی شاد و آموزنده را تجربه کنند».
عکاس: علیرضا الماسی