یادداشت
چرا مراجعه به روانشناس نشانه ضعف نیست؟
مژگان خسروبگی*
در بسیاری از فرهنگها، جمله «به روانشناس مراجعه کردم» هنوز با نگاهی تردیدآمیز شنیده میشود. برای بسیاری، کمکگرفتن از متخصص ذهن و احساس، نشانه ضعف، ناتوانی یا حتی نوعی شکست تلقی میشود؛ اما واقعیت اینکه مراجعه به روانشناس دقیقاً نقطه مقابل ضعف است؛ رفتاریست از جنس مسئولیتپذیری در برابر سلامت خود. همانطورکه بدن ما درمواجههبا درد یا بیماری نیازمند توجه و درمان است، ذهن نیز نیاز به مراقبت دارد. استرسهای روزمره، فقدانها، تغییرات زندگی، روابط آسیبدیده و فشارهای شغلی یا تحصیلی میتوانند ذهن را فرسوده کنند. همینجاست که نقش روانشناس معنا پیدا میکند؛ کمک میکند انسان در گفتوگویی علمی و امن، خودش را بهتر بشناسد، الگوهای ذهنی ناسالم را اصلاح کند و شیوههای سازگارانهتری برای ارتباط با جهان بیابد. درحقیقت کسانیکه به روانشناس مراجعه میکنند، نه انسانهای ضعیف که انسانهای آگاه و شجاعاند. آنها بهجای پنهانکردن درد، تصمیم میگیرند آنرا درمان کنند. پذیرفتن نیاز به کمک، خود نوعی بلوغ روانیست؛ درحالیکه نادیدهگرفتن رنج، فقط مسیر آسیب را طولانیتر میسازد. از نگاه علمی، تحقیقات متعدد انجمنهای روانشناسی جهانی نشان دادهاند افرادیکه زودتر از دیگران از مشاوره تخصصی استفاده میکنند، احتمال افسردگی مزمن، اضطراب شدید و مشکلات ارتباطی کمتری در آینده دارند. پیشگیری روانی هماناندازه اهمیت دارد که واکسن در پزشکی جسمی اهمیت دارد. بااینحال در جامعه ما هنوز واژه «درمان روانی» با ترس و قضاوت همراه است. بسیاری از مردم نگراناند مبادا دیگران فکر کنند «مشکل روانی» دارند. باید بپذیریم سلامت روان چیزی جدا از سلامت جسم نیست؛ هر دو نشانه تعادل در زندگیاند. اگر فردی برای مراقبت از قلب، معده یا پوست خود به پزشک مراجعه کند، هیچکس او را ضعیف نمیداند؛ پس چرا مراقبت از روان باید ننگ تلقی شود؟ نسل امروز خوشبختانه آهسته ولی پیوسته درحالتغییر این نگرش است. جوانان بیشازگذشته بهگفتوگو درباره احساسات مستقل و مراجعه به روانشناس روی آوردهاند. آنها درک کردهاند که قدرت، یعنی مواجهه سازنده با رنجها، نه فرار از آنها. قدرت واقعی یعنی توانایی گفتن اینکه «به کمک نیاز دارم» بدون ترس از قضاوت. درپایان، روانشناس قرار نیست برای شما تصمیم بگیرد؛ او آیینهایست تا خودتان را شفافتر ببینید. گاهی فقط لازم است کسی بنشیند و حرفهای گوش دهد تا ذهن راه تازهای برای آرامش پیدا کند. مراجعه به روانشناس یعنی احترام به خود، نه ضعف. پذیرفتنِ نیاز به درمان، شجاعتِ سکوت در برابر درد را میشکند و راهی روشن برای بازگشت به زندگی متعادلتر باز میکند.
*روانشناس بالینی