ذرهبین
جهان در سایه استعمار دیجیتال
استعمار دیجیتال شکل نوین سلطه جهانی با ابزار داده و رسانه است که رهایی از آن جز با شناخت قدرت جهانی و پایبندی به ایمان و اخلاق ممکن نیست. بهگزارش منوچهر صابر (مهر)؛ در عصر سلطه داده و فناوری، استعمار چهرهای تازه یافته است؛ استعماری پنهان، هوشمند و چندلایه که با رسانه، الگوریتم و هوش مصنوعی، ذهن ملتها را بهتسخیر درمیآورد. سخن از اشغال اندیشه، هویت و وجدان جمعی است. قدرتهای سلطهگر، بهنام توسعه، آزادی و صلح، شبکهای از وابستگی دیجیتال ساخته تا اراده ملتها را از درون به بند کشند. این همان رئالیسم قدرت است که در نقاب ایدئالیسم فریبنده پنهان شده. درایننظام، نخبگان را جذب میکنند و دانشمندان و نیروهای ارزشی را با ابزار هوش مصنوعی و فناوریهای کنترلی حذف میکنند؛ زیرا حذف فکر بیدار، آسانتر از مقابلهباآن است. آنان چرخه دانایی را به ابزاری برای انقیاد بدل کردهاند و رسانه را از بستر اطلاعرسانی به میدان هدایت افکار تبدیل نمودهاند. حقوقبشر ظاهر میشود. همانانی که پرچم صلح در دست دارند، در پشتصحنه، آتش جنگ و تجزیه را میافروزند. قدرتهای غربی و آمریکا که خود را وارث تمدن و عدالت معرفی میکنند، با همان سیاستی که قرنهاپیش استعمار را توجیه میکرد، امروز با شعار صلح و پیشرفت، ملتها را به زنجیر وابستگی میکشند. دراینمیان، اسرائیل، زاییده مستقیم اراده غرب و آمریکا برای سلطه دائمی بر خاورمیانه است؛ موجودیتی که از ابتدا نه بهعنوان کشوری مستقل، بلکه بهعنوان پایگاه ژئوپلیتیکی قدرتهای غربی بنا شد. هدف آن روشن بود: تثبیت منافع استعماری در قلب منطقه، جلوگیری از وحدت ملتهای مسلمان و مهار رشد و اقتدار ایران بهعنوان کانون تمدنی شرق اسلامی. امروز همان قدرتهایی که خود را مدافع صلح مینامند، ازطریق این رژیم نیابتی، طرح ایجاد خاورمیانه جدید با تسخیر و تجزیه سرزمینها دراینمنطقه، تضعیف دولتهای مستقل و فرسایش قدرت منطقهای ایران را دنبال میکنند؛ نه با ارتش؛ بلکه با فناوریهای جدید، رسانه، تحریم و فناوری اطلاعات. این است چهره واقعی «نظم نوین جهانی»؛ نظمی که درظاهر لبخند میزند و از گفتوگو سخن میگوید اما در باطن، بهدنبال حذف هویت و اراده ملتهاست. واژه صلح را چون نقابی بر چهره سلطه مینهد و شعار آزادی را ابزار مهندسی ذهنها میسازد. اما رئالیسم حقیقی، شناخت دقیق واقعیت قدرت است؛ نه برای تسلیمشدن، بلکه برای بیداری؛ و ایدئالیسم اصیل، حفظ ارزشها و ایمان در میانه طوفان رسانهای است. ملتهایی که میان واقعیت و آرمان تعادل برقرار کنند، میتوانند از این محاصره دیجیتال عبور کنند. نسل جوان، محور پیشرفت و امید ملی است؛ انرژی، خلاقیت و نوآوری آنان ستونهای مقاومت فرهنگی و علمی در برابر سلطه پنهان را تقویت میکند. برای کاهش اثرات استعمار دیجیتال و تقویت هویت ملی، چند راهکار کلیدی عبارتاند از:
1. تقویت وحدت امت اسلامی؛ با بهرهگیری از اندیشههای حضرت علی(ع) در تلفیق آرمانگرایی و واقعگرایی، وحدت امت اسلامی میتواند برپایه ارزشهای اساسی مانند عدالت، معنویت، اخلاق و هویت ملی استوار شود و همکاری کشورهای مسلمان را در پیشبرد اهداف مشترک فرهنگی، اقتصادی و فناوری تقویت نماید.
2. توسعه فناوری بومی و استقلال دیجیتال؛ کاهش وابستگی به زیرساختها و خدمات خارجی و سرمایهگذاری بر نوآوری داخلی.
3. تقویت سواد رسانهای و آگاهی عمومی؛ آموزش مهارت تشخیص اخبار واقعی و تحلیل محتوای دیجیتال برای همه اقشار.
4. حفظ انسجام خانواده و بازسازی فرهنگی؛ خانواده بهعنوان نخستین سنگر اخلاق و هویت، پایههای مقاومت در برابر نفوذ فرهنگی و رسانهای است.
5. حمایت از فرهنگ و هویت ملی؛ حفظ زبان، ادب، سنت و ارزشهای اخلاقی در برابر نفوذ فرهنگی پنهان.
6. ایجاد شبکههای علمی و فکری مستقل؛ مراکز پژوهشی و دانشگاهها بهعنوان سنگر استقلال فکری و خلاقیت جوانان.
استعمار دیجیتال، شکل مدرن همان سلطه تاریخی است که اینبار با داده، رسانه و فناوری اطلاعات پیش میرود. شناخت دقیق واقعیت قدرت جهانی و درعینحال پایبندی به آرمانها، اخلاق و ایمان، تنها راه رهایی از این محاصره است. نسل جوان، خانوادهها و ملتها با وحدت و انسجام و بهرهگیری از اندیشههای ارزشمند تاریخی و دینی میتوانند مسیر استقلال، عدالت و آزادی را هموار سازند. آینده از آن کسانی است که با تلفیق واقعیت و آرمان، رئالیسم و ایدئالیسم، مسیر خود را روشن کنند و امواج فریب و سلطه را پشتسر بگذارند.