ماجراجویی در قطب جنوب به‌روایتِ مرکز تحقیقات و آمار Statista

«ارنست شکلتون»؛ کاوشگر افسانه‌ای و بعضاً بحث‌برانگیز جنوبگان، در 5 ژانویه 1922؛‌ یعنی درست شب قبل ‌از عزیمت از جزیره جورجیای جنوبی به‌همراه گروهش به‌مقصدِ‌ سرزمین اصلی قطب جنوب در قالبِ سومین سفر اکتشافی‌شان، بر‌اثرِ حمله قلبی، در کشتیِ نروژیِ Quest درگذشت. مرگ این ایرلندیِ پرافتخار و ورود کشتی‌شان به بندر «پلیموث» در 16 سپتامبر 1922، پس از یک سفر بدون نتیجه، پایان به‌اصطلاح «عصر قهرمانانه اکتشافات قطب جنوب» را رقم زد؛ دوره 25‌ساله‌ای که منجر به ثبت اولین رویدادهای بزرگ در تاریخ کشف سرزمین‌های قطبی جنوب و قاره آن؛ و ارائه گزارش‌هایی دست‌اول از تنوع زمین‌شناسی، جانورشناسی و بیولوژیکی این‌بخش از کره زمین که تاآن‌زمان تقریباً کاملاً ناشناخته بود، شد. طبق آمارها و بررسی‌ها؛ اکتشافات صورت‌گرفته دراین‌جغرافیا (به‌استثنای یک‌مورد قابل‌توجه)، عمدتاً توسط گروه‌های کاوشگریِ بریتانیا هدایت می‌شدند. استثنای مورداشاره نیز مربوط به سفر «روئال اِنگِلبِرت گراونینگ آمونسن» (جست‌وجوگر نروژی دو قطب شمال و جنوب) است که به‌دلیل پنهان‌کاری‌ها، با انتقاد منابع معاصر مواجه شد. سفر «آمونسن» و درواقع، تنها تلاش یک کشور غیربریتانیایی در شناسایی جنوبگان، از «کریستیان‌ساند» (مرکز شهرستان وست‌آدر؛ و پایتخت جنوب نروژ) در 9 اوت 1910 آغاز شد. «آمونسن» ابتدا قصد داشت به قطب شمال سفر کند؛ اما موفقیت‌های مشترک تیم «فردریک کوک» و «رابرت پری» (کاوشگران آمریکایی) دراین‌زمینه، او را منصرف کرد. اینجا بود که تصمیمی عجیب گرفت: آنچه از کشتی او (Fram) مخابره می‌شد؛ همچنان ادعای سفر به قطب شمال بود؛ بااین‌حال، او و گروهش بدون اطلاع‌رسانی، دست به برنامه‌ریزی برای سفر به قطب جنوب زدند و کوشیدند طرح خود را مخفی نگه دارند. کشتی آن‌ها در 14 ژانویه 1911 در «خلیج نهنگ‌ها»؛ جنوبی‌ترین منطقه از اقیانوسِ باز نه‌تنها از دریای «راس»؛ بلکه در سراسر جهان لنگر انداخت. پس از گذراندن اولین زمستان قطبی، گروهی متشکل از پنج‌نفر؛ از‌جمله خودِ «آمونسن» در 19 اکتبر 1911 حرکت کردند و در 14 دسامبر 1911 به مقصد رسیدند؛ 34روز پیش‌ازآنکه «رابرت فالکون اسکات» (افسر نیروی دریایی سلطنتی و مکتشف بریتانیایی) و هیئت‌همراهش با کشتیِ اکتشافیِ Terra Nova پا به این محدوده بگذارند و به‌این‌ترتیب، یک سفر اکتشافیِ «نافرجام» را تجربه کنند. بدترآنکه، اگرچه «آمونسن» و افرادش به‌سلامت بازگشتند؛ اما «اسکات» و چهار‌نفر همراهش طی سفر بازگشت به کمپ، در کولاک گیر کردند؛ و بر‌اثرِ خستگی، گرسنگی و سرمای شدید، جان باختند. البته باوجودآنکه «اسکات» به هدفش نرسید، یافته‌های او هنوز نقطه‌عطفی در اکتشاف قطب جنوب محسوب می‌شوند. او اولین سفر بریتانیایی به قطب جنوب را در «عصر قهرمانانه» رهبری کرد؛ تلاشی که طبق برآوردها در‌آن‌زمان بالغ‌بر 90000‌پوندِ انگلیس هزینه داشت؛ معادل 15.3‌میلیون‌دلار امروز! این سفرِ 1131‌روزه (از شروع آن در 1901 تا بازگشت گروه در 1904) طولانی‌ترین سفر به قطب جنوب در‌آن‌دوره است؛ که حدود 200‌روز از بازه (944روز) اکتشافاتیِ قطب جنوب به‌رهبریِ «داگلاس ماوسون»؛ زمین‌شناس و کاوشگر استرالیایی بیشتر بود. «سفر اکتشافی دیسکاوری» (TDE) که عنوانی‌ست منتسب به ‌گروه اکتشافی انگلیسی که بین سال‌های ۱۹۰۱ تا ۱۹۰۴ رسماً به سفرهای اکتشافی، تحقیقی و کاوشگرانه قطب جنوب پرداخت؛ انگیزه‌بخش برای شروع اقدامات کاوشگرانه در افراد مختلفی بود؛ ازجمله «شکلتون» که اگرچه آن‌زمان به‌عنوان «افسر سوم» در کشتی خدمت می‌کرد؛ اما بعدها سه مأموریت اکتشافی بریتانیا در سرزمین جنوبی را هدایت کرد. در اینفوگرافیک مقابل، سفرهای اکتشافی انجام‌شده در قطب جنوب توسط هیئت‌های اعزامی کشورهای مختلف؛ طولانی‌ترین سفرهای به‌ثبت‌رسیده این‌رویداد و همچنین، بزرگ‌ترین دستاوردهای این تحقیقات را مرور می‌کنیم.

تعداد سفرهای اکتشافی قطب جنوب توسط کشورها
بریتانیا/فرانسه/ آلمان/ ژاپن/ بلژیک/ سوئد/ نیوزلند و استرالیا/ نروژ

پرهزینه‌ترین کاوشگریِ قطب جنوب به‌دلار امروز متعلق به فعالیت «سفر اکتشافی دیسکاوری» با رقم 15.3میلیون‌دلار است

طولانی‌ترین کاوشگری‌های جنوبگان
دیسکاوری: رابرت فالکون اسکات 1131روز
اکسپدیشن استرالیایی قطب جنوب: داگلاس ماوسون 944روز
اکسپدیشن امپریال ترانس قطب جنوب: ارنست شکلتون 886روز
ترا نووا: رابرت فالکون اسکات 804روز

بزرگ‌ترین دستاوردهای اکتشافی
اولین ورود به قطب جنوب؛ در 14 دسامبر 1911/ روئال آمونسن
گذراندن یک زمستان کامل در آب‌های جنوبگان؛ زمستان 1899/ کارستن بورکگروینک
اولین سفر اکتشافی قطب جنوب توسط هیئت اعزامی غیراروپایی؛ طی 1910 تا 1912/ شیراز نوبو

مصطفی رفعت