کد خبر:
291592
| تاریخ مخابره:
۱۴۰۱ سه شنبه ۳۰ فروردين -
08:42
علل گرایش افراد به اعتیاد
اعتیاد، از جمله معضلاتیست که بشر با آن دستبهگریبان بوده و در طول زمانهای متمادی بهویژه با پیشرفتهای چشمگیر در علم پزشکی، دارودرمانی و روانشناسی راههای مختلفی را برای رهایی از آن امتحان کرده است؛ اما با وجود تمام پیشرفتهای صورتگرفته، اعتیاد همچنان بهعنوان مشکلی فراگیر در جوامع به چشم می خورد. فرد معتاد موادی را مصرف میکند یا رفتارهایی را دنبال میکند که بهرغم وجود پیامدهای ناگواری که دارد، فرد را راحت نگذاشته و تأثیر پاداشدهنده آن، محرکی برای تکرار عمل میشود. اعتیاد اینروزها مفهوم گستردهتری پیدا کرده است اما بهطور کلی شامل مصرف موادی مانند الکل، تریاک، کوکائین و نیکوتین یا رفتارهایی پرخطر و تکرارشونده مانند قمار میشود. شواهد نشان میدهد که خصوصیات نوروبیولوژی در هرگونه رفتار اعتیادی یکسان است: این رفتار بهشدت قسمتهای پاداش و تقویت مغز را که شامل دوپامین است، درگیر میکند؛ درنتیجه، محل اتصال عصب در قشر پیشپیشانی، جاییکه مهمترین عملکردهای مغز در آن اتفاق میافتد، قطع میشود و تمام توجه فرد روی سرنخهای مربوط به مواد یا فعالیت مورد نظر متمرکز میشود. آسیبشناسی اعتیاد و راههای پیشگیری و درمان ان بسیار متنوع و زیاد است؛ اما منظور ما از نوشتن مقاله این هفته درخصوص این موضوع، پاسخ به این سوال است که چرا آدمی به مواد مخدر یا مواد روانگردان معتاد یا وابسته میشود و توان ترک آنرا ندارد؟ درواقع هدف امروز ما این نیست که درباره علائم و راههای ترک اعتیاد سخن بگوییم؛ بلکه صرفاً به این نکته میخواهیم اشاره کنیم که چرا آدمی به مواد مخدر یا روانگردان معتاد میشود. از 12 تا 18سالگی که بحرانیترین سن برای هر انسانیست، افراد 78.8درصد یعنی بیشترین آمار تجربه اول خود برای استفاده از مواد مخدر را در این سنین انجام میدهند؛ بهگونهایکه کنجکاوی 26.5درصد، تمایل شخصی 24.8درصد و اصرار دوستان 22درصد در اعتیاد افراد مؤثر بوده است. دلایل گوناگونی برای اینکه چرا فردی معتاد میشود وجود دارد که به بخشهایی از آن، بهطور خلاصه اشاره خواهیم کرد؛ با درنظر گرفتن این مطلب که آگاهی از علل بروز یک پدیده میتواند تا حد زیادی از ابتلای به آن جلوگیری کند. برخی از علل گرایش افراد به اعتیاد عبارتند از:
1. انسان موجودیست که برای رفتارش نیاز به پاداش دارد. گروهی از ما آدمیان توان بهتأخیرانداختن دریافت پاداش را نداریم و مغزمان درمقابل کاری که انجام میدهد، بهسرعت انتظار پاداش و لذت دارد. این رفتار تحتتأثیر ساختار و عملکرد لوب پیشانی مغزی آنهاست که چون در این قسمت اختلال بهوجود آمده است همیشه بهسرعت بهدنبال رسیدن به پاداش یعنی خوشنودی و لذت هستند. درنتیجه اعتیاد در بین چنین افرادی بسیار زیاد دیده میشود. 2. فردی که دچار اختلال خلق یعنی بیماری دوقطبیست، احتمال بیشتری دارد تا به اعتیاد روی بیاورد. 3. افرادی که دچار عدمتوجه و تمرکز با بیشفعالی یا بدون بیشفعالی هستند هم در معرض اعتیاد به مواد مخدر قرار دارند.
4. افرادی که افسردگی دارند هم احتمال معتادشدن بیشتری درمقایسهبا دیگران دارند. 5. سایر تغییرات بیوشیمیایی مغز هم میتواند فرد را بهسوی اعتیاد بکشاند. 6. افرادی به بیماری اسکیزوفرن دچار شدهاند.
7. دسترسی آسان به مواد مخدر، خود دلیلیست برای معتاد شدن. 8. کسانی که بهدنبال حمایت گروهی هستند و از پشتیبانی خانواده محروم هستند. 9. ناتوانی در مدیریت شکست تحصیلی، شغلی و حتی عشقی
10. اختلافات خانوادگی و ازهمپاشیدن خانواده 11. روابط ناسالم بین مادر، پدر و فرزندان 12. بیکاری و نداشتن امکانات مالی مناسب 13. نداشتن دسترسی راحت به مکانهای ورزشی 14. مقابله با اضطراب 15. تنهایی و احساس پوچیکردن 16. تخیلی و خیالبافبودن 17. عوامل ارثی و ژنتیکی
اگر یک، دو یا چند دلیل از دلایلی که در بالا گفته شده را در زندگی فردی بهعنوان عاملی جدی درنظر بگیریم، احتمال اینکه آن فرد معتاد شود بسیار زیاد است. برای مقابله با اعتیاد فرد، باید اول ریشهیابی کرد که کدام یک ازدلایل بالا باعث اعتیاد فرد شده است.
دکتر علیاصغر شاملو