کد خبر:
290977
| تاریخ مخابره:
۱۴۰۰ چهارشنبه ۱۹ آبان -
07:56
مد پایدار؛ ناجی کره زمین (بخش نخست)
همان‌طورکه می‌دانیم؛ کنفرانس اقلیمی جهانی COP26 توسط «سازمان ملل» در سال جاری میلادی از تاریخ ۳۱ اکتبر شروع شده و تا ۱۲ نوامبر در گلاسکو (اسکاتلند) ادامه دارد. هدف از برپایی این کنفرانس، نه‌فقط یک دورهمی سیاسی برای سیاست‌گذاران مطرح؛ بلکه برای رسیدن به اهدافی مشترک برای نجات کره زمین یا به‌اعتدال‌رساندن میزان آسیب درجهت کاهش آلودگی‌هاست. اینکه تصمیم‌گیری کارخانه‌های پوشاک با‌تکیه‌بر نتایج علمی رقم بخورد؛ نه‌فقط سود مالی. یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌ها برای کارخانه‌های تولید پوشاک، پرداختن به مفهوم «شفاف‌سازی» برای مشتری‌ست. همان‌طورکه با برچسب کالا، میزان انرژی مصرفی محصولات الکتریکی سنجیده می‌شود و مشتری آگاهی پیدا می‌کند؛ یا همان‌طورکه هنگام خرید مواد غذایی با خواندن نکاتی که روی محصولات نوشته شده به‌عبارتی، سلامت اعضای خانواده خود را تضمین می‌کنیم، باید نگاهی موشکافانه به بررسی دقیق لباسی که می‌پوشیم نیز داشته باشیم. چه‌بسا افراد بسیاری به‌دلیل نبود آگاهی، نمی‌دانند چه‌چیزی می‌پوشند و چرا هنوز این‌روال ادامه دارد. مهم‌ترین دلیل آن، عدم‌شفاف‌سازی ازسوی کارخانه‌های تولیدی پوشاک است؛ چون متأسفانه می‌دانند سود زیادی که هرروز به جیبشان سرازیر می‌شود، از روی نبود همین آگاهی درست و کافی‌ست. درواقع، وقتی در مجامع جهانی برای تصمیم‌گیری‌های عادلانه و خارج از نگاه تجاری، جای «رهبران زن»، «جوانان فعال در محیط زیست»، «بومیان و کارگران صنعت پوشاک» خالی‌ست، باید هم دچار چنین بحران‌هایی باشیم.
از سال ۱۹۸۷ سازمان ملل (UN) تعریفی از پایداری آورده: توسعه‌ای که نیاز نسل حال را برآورده کند؛ بی‌‌اینکه به نسل بعدی، ضرری وارد شود. به‌درستی، میزان رعایت تولیدکنندگان در کلیه شاخه‌های صنعتی؛ نه‌فقط پوشاک، چقدر است؟ پاسخ مشخص است: کم؛ یعنی «هیچ!» کم، یعنی رسیدن به هیچ به‌صورت تدریجی. نیازی به فکر‌کردن نیست. گرمای کره زمین را درنظر بگیرید؛ زلزله‌ها، سونامی و سیل‌های بی‌امان در گوشه‌وکنار دنیا. آتش‌سوزی‌های بی‌دلیل، آب‌شدن یخ‌ها، تکه‌تکه پشت‌هم و سردرگمی خرس‌های قطبی. کوچ و مهاجرت پرندگان از آسمانی به آسمان دیگر در‌پی تالابی که هنوز می‌توانند با اندک آبی از آن، نیازهای غریزی‌شان را برطرف سازند. نبودِ وجدان کاری در تولید محصولات بعد از انقلاب صنعتی، چنین بلایی سر کره زمین آورده است. آیا واقعاً تبعیت از این سه عامل، قبل از طراحی یک محصول، این‌قدر مشکل است که به‌قیمت جان تنها کره‌ای که می‌توانیم روی آن نفس بکشیم، تمام شود؟! ... هر کالایی باید بادرنظرگرفتن کیفیت خوبی که می‌تواند ارائه دهد، به رعایت از دو رکن اساسی دیگر هم بپردازد: آسیب‌نرساندن به انسان و حیوان؛ همین ...
«مد اخلاقی» در کنار «مد پایدار» نیز دوستدار محیط زیست است و نگاهش نه‌فقط تجارتی منصفانه؛ بلکه بیشتر روی تأثیر اجتماعی مد و چیزهایی‌که ازنظر اخلاقی درست است، متمرکز شده. «مد اخلاقی» و «مد پایدار» و کلیه سبک‌هایی که اظهار دوستی با محیط زیست دارند، دشمن شماره‌یک
Fast Faahion (فست فشن/مد سریع) هستند. دشمن تولیدکنندگانی که گاهی، هفته‌ای، دست به تولید محصولات جدید می‌زنند و با افیون خود، اکثر مردم جهان را غرق در پدیده مصرف‌گرایی کرده‌اند. دراین‌بین، تولیدکنندگانی که فکر می‌کنند با «سبزشویی» می‌توانند مردم را در جوامع مختلف، دور بزنند؛ با تولید ساک‌های کاغذی و تعویض لامپ‌های کم‌مصرف، خود را، ابرقهرمان مد پایدار می‌نامند؛ اما در کالبد، هزاران‌هزار‌دست لباس، وارد چرخه تولید می‌کنند و به این‌روال ادامه می‌دهند. متأسفانه این‌افراد مخالف «مد چرخشی» (Circular) هستند؛ چراکه از مدل تجاری دفع ضایعات به‌صورت سنتی فاصله می‌گیرند. صدای آرام دسته‌ای از مردم که مخالف این سیستم هستند هنوز گرفته؛ همان‌ها که هرساله «هفته انقلاب مد» را در ماه آوریل برپا می‌کنند؛ جنبشی که بعد از فروریختن کارخانه پوشاک برند «رانا پلازا» در سال ۲۰۱۳ در بنگلادش، باعث کشته‌شدن هزاران مرد و زن کارگر شد؛ همان جنبشی که به‌تبع‌آن چندین کمپین در نقاط مختلف جهان راه‌اندازی شد با شعار «چه‌کسی لباس‌های مرا تولید کرده؟!»
نگاه «مد پایدار» و تمرکز آن، بر اصولی سه‌گانه تعریف شده: میزان کربن و آب مصرفی استاندارد چقدر است؛ و عدم‌استفاده از سموم زراعی. تحلیل «مد پایدار» و «مد سبز» که بر Slow Fashion (اسلو فشن) متکی‌ست، می‌داند که شکاف بین بازیافت و بازیافت بهینه چیست؛ چراکه بازیافت به‌تنهایی نیز خود تولید آلودگی می‌کند. بازیافت (Recycling) و «بازیافت»، بهینه دو مقوله جداست؛ درواقع، «بازیافت بهینه» یعنی تبدیل ضایعات به محصولاتی با کیفیت بالا. این چرخه تبدیلی، نسبت به بازیافت معمولی، به انرژی کمتری نیاز؛ و ارتباط مستقیم با خلاقیت دارد. وقتی می‌گوییم کارخانه‌های تولیدی، شفافیت ندارند؛ یعنی نمی‌توانند به‌درستی به درک این شکاف برسند؛ چون پیش خود گمانه‌زنی کرده و می‌گویند بالاخره محصولاتشان روزی بازیافت می‌شود؛ اما از کدام نوع؟ حتماً نمی‌دانند...
برندها، باید قابلیت پایش اطلاعات را داشته باشند؛ یعنی آگاه بوده و این آگاهی را به مردم با معرفی محصولات خود بشناسانند که این پوشاک، چطور و با چه متریال و ابزاری تولید شده است. مبحث «ارگانیک»بودن فقط پرداختن به مواد غذایی نیست؛ ارگانیک و طبیعی‌بودن، برای زمین که درحال‌بلع این پوشاک است، باید درنظر گرفته شود. آیا ما به کره زمین خود، غذای ارگانیک می‌دهیم؟ ما وقتی بیمار می‌شویم، تب می‌کنیم و به بیمارستان می‌رویم ...؛ خب کره زمین وقتی تب می‌کند، چه‌کاری کند جز آتش‌گرفتن؟ اندکی تأمل؛ و به آتش‌سوزی پارسال استرالیا فکر کنید؟ چند‌میلیون گونه جانوری کشته شدند؟ اندکی به «کانگوروهای سوخته» فکر کنید؟
دراین‌بین «وگان» به تولید محصولاتی اهتمام ورزیده بی‌استفاده از تولیدات دامی مثل پشم، ابریشم، کشمیر، آنگورا و ... البته «کرولتی-فری» (Cruelty-Free) یا «عاری از خشونت»بودن محصول، با «وگانیسم» ارتباط مستقیم دارد؛ اما خود وگان هم نیست. «لوش»، یکی از شرکت‌هایی‌ست که دراین‌زمینه تولیدات خوبی دارد. یکی‌دیگر از کارهای مفیدی که تولیدکنندگان پوشاک درجهت کاهش آلودگی کره زمین می‌توانند انجام دهند، به‌تعدیل‌رساندن کربن است. وقتی یک یا چند شرکت، تولید گازهای گلخانه‌ای را به‌اعتدال برسانند و بخشی از سهام خود را به احیای جنگل‌ها اختصاص دهند؛ یااینکه هدفشان بی‌اثر‌کردن کربن باشد؛ «کربن نچرال» که متأسفانه این حرکت منصفانه درتعامل‌با طبیعت هم کمتر به‌چشم می‌خورد.
طبعاً اگر روال به‌همین‌شکل ادامه یابد، میکرو‌الیاف‌ها که ذراتی پلاستیکی کمتر از 5میل هستند، کره زمین را می‌بلعند؛ و آن، زمانی‌ست که نیستیم تا نجات‌دهنده‌ای طلب کنیم. در قسمت بعد، به شما می‌گوییم برای تولید پوشاکی با استانداردهای «مد پایدار»، از چه سبک‌هایی می‌توانیم پیروی کنیم یا باید چه مؤلفه‌هایی را برای تولید درنظر بگیریم.
بهنانه احمدی