کد خبر:
291182
| تاریخ مخابره:
۱۴۰۰ دوشنبه ۶ دي -
08:23
رفتارشناسی غرب در مذاکرات وین؛ تروئیکا در نقش «پلیس بد»
رفتارشناسی تروئیکای غرب در روند مذاکرات گروه ۱+۴ با ایران، بیانگر شیوه‌های تقریباً یکسانی‌ست که در آن هرازگاهی فقط نقش این سه کشور؛ به‌ویژه انگلیس و فرانسه جابه‌جا شده و مانند سپردن چوب دوی امدادی به هم‌تیمی خود، به‌طور مشترک نقش پلیس بد را در مذاکرات وین ایفا می‌کنند. به‌گزارش ایرنا؛ «مذاکرات وین» که دور هفتم آن، ۲۶ آذر‌ماه در شرایطی به‌پایان رسید که طرف‌های اروپایی در بدو امر، سخت مقاومت می‌کردند تا مطالبات ایران را انکار کنند؛ اما به‌تدریج در مقابل دیپلماسی منطقی طرف ایرانی، از مواضع خود عقب‌نشینی کرده و سرانجام مقرر شد مذاکرات حول متن مشترکی که با مواضع ایران منطبق است، در دور هشتم گفت‌وگوها که از امروز؛ ۶ دی‌ماه آغاز خواهد شد، پیگیری شود.
مواضع غیرسازنده کشورهای اروپایی طی مذاکرات وین دلیل کندی پیشرفت روند مذاکرات بوده است. فرانسه یکی از سه کشور اروپایی‌ست که بارها طی مذاکرات اخیر، مواضع غیراصولی و تندی اتخاذ کرده. سنگ‌اندازی و تلاش برای به بن‌بست‌کشاندن ازسوی فرانسه، جلوه‌ای از ایفای نقش پلیس بد در ترکیب مذاکره‌کنندگان غربی‌ست. ازآنجاکه یکی از سودآورترین فعالیت‌های تجاری دولت فرانسه، فروش انواع تسلیحات و تجهیزات نظامی به برخی کشورهای منطقه خاورمیانه است لذا چندان عجیب به‌نظر نمی‌رسد اگر پاریس بخواهد در مسیر مذاکرات وین با هدف به‌تأخیرانداختن توافق سنگ‌اندازی کند. آن‌گونه که بسیاری از تحلیلگران بین‌المللی و مقامات عالی دولت‌های مختلف جهان اذعان دارند، ازجمله مهم‌ترین دستاوردهای حصول توافق وین، تقویت امنیت منطقه خواهد بود. درصورت افزایش ضریب امنیت در منطقه، تردیدی نیست بازار فروش سلاح و تجهیزات نظامی دراین‌منطقه دیگر رونق چندانی نخواهد داشت و صادرکنندگان این‌دست کالاها از پترودلارهای فراوان برخی اعراب منطقه محروم خواهند شد؛ منطقه‌ای که سال‌هاست به‌دلیل دخالت‌ها و اختلاف‌افکنی‌های بیگانگان، در آتش جنگ و ناآرامی می‌سوزد. درچنین‌شرایطی عجیب نیست اگر فرانسه و انگلیس به‌عنوان دو کشور عمده صادرکننده سلاح به منطقه، بخواهند به‌بهانه‌های گوناگون چوب لای چرخ مذاکرات بگذارند. در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ و متعاقب درخواست او از اروپایی‌ها مبنی‌بر خروج از توافق هسته‌ای آمریکا در ۸ می ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷)، وزارت امور خارجه فرانسه همراه دو عضو دیگر تروئیکای اروپایی امضاکننده برجام، صراحتاً اعلام کرد که «فرانسه پایبند به توافق هسته‌ای ایران» است. شبیه چنین موضعی بارها پس از خروج یک‌جانبه از توافق هسته‌ای، ازسوی فرانسه، هم به‌صورت انفرادی و هم در بیانیه‌های مشترک تروئیکای اروپایی تکرار شد. ایفای تعهدات طرف‌های غربی برای رفع تحریم‌های ظالمانه و یک‌جانبه علیه جمهوری اسلامی ایران، نه‌فقط اقدامی به‌نفع ایران بلکه امتیازی برای طرف مقابل ازجمله فرانسه بوده که می‌توانست از شانس دوباره بازگشت خودروسازان رنو و پژو و غول نفتی توتال به بازار ایران بهره‌مند شود؛ به‌همین‌دلیل همواره سیاست یکی به نعل و یکی به میخ را اتخاذ می‌کرده است. رویکرد غرب همواره در مذاکرات، همراه‌کردن صریح یا ضمنی گزینه‌های تهدیدآمیز و انداختن سایه آن بر مذاکرات دیپلماتیک بوده. اینک به‌نظر می‌رسد در نبود طرف آمریکایی و نیز ناکارآمدی تهدیدهای نظامی رژیم صهیونیستی، ایفای نقش پلیس بد به تروئیکا به‌ویژه انگلیس و فرانسه محول شده باشد. گرچه اروپایی‌ها به‌دنبال جلب رضایت ارباب آمریکایی خود در روند مذاکرات هستند، ازدیگرسو اما نمی‌توانند از امتیازها و دستاوردهای توافق احتمالی در وین، چشم‌پوشی کنند ازاین‌رو یک‌بار به نعل و باردیگر به میخ می‌کوبند. بی‌شک، ایران به‌عنوان مهم‌ترین قدرت خاورمیانه نقش بی‌بدیلی در تأمین امنیت این‌منطقه راهبردی و مملو از ذخایر انرژی دارد که قابل‌مقایسه با سایر کشورها نیست. افزایش ثبات در خاورمیانه یکی از مؤلفه‌های تضمین سرمایه‌گذاری‌ست اما در نقطه مقابل ممکن است القای شبهه ناامنی و ترویج ایران‌هراسی نیز که به فروش سلاح‌های مرگبار جوامع غربی ازجمله فرانسه به همسایگان منتهی می‌شود، در دستورکار فرانسه باشد. باید دید مرکز ثقل اندیشه‌های سردمداران الیزه در مذاکرات وین میان منافع حاصل از رفع تحریم‌های ایران، منافع حاصل از القای ناامنی در خاورمیانه و موازنه قدرت با سایر شرکای غربی کجاست و در چه نقطه‌ای متوقف می‌شود؟ مکرون که در سیاست خارجی خود پس از سیلی‌خوردن از شرکای غربی در پیمان آکوس، بازگشت به خاورمیانه را برگزیده و با انعقاد پیمان‌هایی همچون رافال با امارات و فروش سلاح به کشورهای منطقه، تاحدی سرخوش از دستاوردهای چند‌میلیارددلاری‌ست، اکنون باید بر سر دوراهی رفتار توأم با حسن‌نیت و سرمایه‌گذاری در خاورمیانه امن یا رفتار سوداگرانه و منافع حاصل از القای خاورمیانه ناامن یکی را برگزیند. درآستانه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه، طبیعتاً مکرون از دست‌زدن به هر اقدامی که به منجر به نارضایتی دوستان و کاهش شانس وی در انتخاب مجدد شود، پرهیز می‌کند. رژیم صهیونیستی همواره یکی از مخالفان انعقاد هرگونه توافق هسته‌ای با ایران بوده است. نفوذ گسترده و لابی صهیونیست در فرانسه که به‌طورخاص در قالب نهادهایی مانند شورای نمایندگی نهادهای یهودی در فرانسه (CRIF) مشهود است، احتمالاً یکی از دلایل کارشکنی برای طولانی‌تر شدن مذاکرات دست‌کم تا بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری دراین‌کشور باشد. به‌هرروی فارغ از انگیزه‌های مختلف کارشکنی فرانسه، سردمداران الیزه باید بیاموزند که داشتن حسن‌نیت شرط اولیه اعتمادسازی با طرف‌های مذاکره است و تنها در سایه ایفای تعهدات توأم با حسن‌نیت و ترک اندیشه‌های سوداگرانه و ماکیاولیستی‌ست که می‌توان تصویری مثبت و قابل‌اعتماد در ذهن جهانیان ایجاد کرد. مذاکرات وین با محور رفع تحریم‌های ظالمانه درحالی پیگیری می‌شود که انگلیس از ابتدای دور هفتم گفت‌وگوها به‌رغم ژست‌های خیرخواهانه، دو نشست مهم دیپلماتیک را برای تخریب روند مذاکرات میزبانی کرد. پس از وقفه چندروزه در مذاکرات دور هفتم، هنگامی‌که گروه ۱+۴ قرار بود به پیشنهاد‌های ایران درباره دو موضوع تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای پاسخ دهند، انگلیس برای روزهای (۲۰ و ۲۱ آذر) نشست وزرای امور خارجه گروه هفت را در لیورپول ترتیب داد؛ نشستی که از نگاه کارشناسان مسائل بین‌المللی برای خروج آمریکا از انزوای مذاکرات وین تدارک دیده شده بود. لیز تراس (وزیر امور خارجه انگلیس) در اظهارنظری بدون اشاره به نقش آمریکا در مشکلات کنونی اجرای برجام و بی‌عملی اروپایی‌ها به تعهدات خود دراین‌توافق، گفت که لازم‌است‌که ایران با شروط برجام موافقت کند. آنلنا بربوک (وزیر امور خارجه آلمان) نیز مدعی شد پیشنهاد‌های تیم جدید ایرانی باعث شده مذاکرات هسته‌ای عملاً به شش‌ماه قبل بازگردد و درنتیجه هیچ پیشرفتی در روزهای اخیر در گفت‌وگوهای وین حاصل نشده است. وی ادعا کرد هیچ چشم‌انداز مثبتی برای رسیدن به توافق وجود ندارد. همچنین در بیانیه پایانی وزرای امور خارجه گروه هفت در ۲۱ آذر هم آمده که ایران باید تشدید برنامه اتمی خود را متوقف کند و از فرصت مذاکرات جاری برای دست‌یابی به توافق، تازمانی‌که هنوز فرصت هست استفاده کند. این اظهارات و موضع‌گیری‌های یک‌جانبه با واکنش علی باقری کنی (مذاکره‌کننده ارشد ایران در گفت‌وگوهای وین) مواجه شد و وی تصریح کرد؛ فضاسازی‌های غیرسازنده خارج از مذاکرات نشانگر کمبودهای طرف‌های مقابل است. انگلیس در ادامه تلاش‌ها برای تخریب روند مذاکرات، وزرای امور خارجه شورای همکاری خلیج فارس را در لندن گردهم آورد تا به اعمال فشار و تکرار ادعاهای نخ‌نما علیه ایران ادامه دهد. وزیران خارجه انگلیس و کشورهای عربی دوشنبه گذشته با صدور بیانیه‌ای، از مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین که میان ایران و گروه موسوم به ۱+۴ انجام می‌شود به‌عنوان «آخرین فرصت» برای برگرداندن امنیت به منطقه و اجتناب از شدت‌گرفتن تنش‌های هسته‌ای یاد کرده‌اند. طبق اعلام اتحادیه اروپا، دور هشتم مذاکرات وین دوشنبه آینده از سر گرفته می‌شود. در بیانیه اتحادیه اروپا آمده که شرکت‌کنندگان به بحث درمورد چشم‌انداز بازگشت احتمالی ایالات متحده به برجام و چگونگی اطمینان از اجرای کامل و مؤثر این توافق ازسوی همه طرف‌ها ادامه خواهند داد. ایران می‌گوید که با حسن‌نیت، جدیت و با نگاه به رسیدن به یک توافق خوب در مذاکرات شرکت می‌کند و امیدوار است طرف‌های مقابل هم با همین رویکرد وارد شوند. حسین امیرعبداللهیان (وزیر امور خارجه وزیر امور خارجه بیان داشت؛ اینکه طرف‌های مقابل دائم مصاحبه و اعلام کنند ما نگران پیشرفت هسته‌ای ایران هستیم؛ با صدای بلند اعلام می‌کنیم اگر می‌خواهید نگرانی شما در موضوع هسته‌ای صلح‌آمیز ایران برطرف شود تمام تحریم‌های برجامی باید برطرف شود. جمهوری اسلامی ایران با منطق قوی خود مذاکرات را تا رسیدن به توافق خوب ادامه می‌دهد و وقتی طرف‌های مقابل اراده جدی خودشان را نشان دهند، روزی‌ست که می‌توانیم از بازگشت همه طرف‌ها به تعهداتشان در برجام سخن بگوییم.