فرشاد پرویزیان؛ نایب‌رئیس انجمن اقتصاددانان ایران بابیان‌اینکه اصولاً با پرداخت یارانه به‌شیوه جاری در اقتصاد کشور مخالف است، گفت: «یارانه در علم اقتصاد در سرفصلی به‌نام پرداخت‌های انتقالی جای می‌گیرد؛ بدین‌معنا‌که دراین‌شیوه از پرداخت، پول از جایی به جایی دیگر منتقل می‌شود و زمانی‌که این پرداخت ازسوی مردم به‌سمت دولت باشد، مالیات؛ و زمانی‌که دولت به مردم این پرداخت را انجام می‌دهد، یارانه نام می‌گیرد». وی با طرح این پرسش که در پرداخت انتقالی دولت به مردم که باعنوان «یارانه» از آن یاد می‌شود، منابع از کجا تأمین می‌شود؟ افزود: «دراین‌شرایط باید گفت دولت؛ جدا و متعلق به کشور دیگری نیست و مجبور است از مجموعه و ظرف اقتصاد برداشت؛ و یارانه پرداخت کند و درهرصورت باید به اخذ مالیات بپردازد، دست به چاپ پول بزند، منابع خام را صادر و دلار آن‌را بیاورد و ازطریق تسعیر، در ساختار اقتصاد، تورم ساختاری ایجاد کند».
دریافت مالیات از تولیدکننده تورم ایجاد می‌کند
این کارشناس مسائل اقتصادی، به موضوع اخذ مالیات نیز اشاره کرد و گفت: «باید روشن باشد که دولت از چه‌کسانی مالیات می‌گیرد؛ زمانی‌که از تولیدکننده مالیات بگیرد، چون هزینه‌های تولیدکننده را افزایش می‌دهد تورم ایجاد می‌شود و این‌بدان‌معناست‌که ازیک‌سو به هزینه‌های تولید کمک می‌کند و ازسوی‌دیگر هزینه‌ها را در اقتصاد بالا می‌برد؛ بنابراین، مصرف‌کننده باید پول بیشتری بپردازد». پرویزیان، با طرح این پرسش که چه لزومی دارد هزینه‌ها بالا برود که بخواهیم مابه‌ازای آن، یارانه بپردازیم؟ گفت: «این‌بدان‌معناست‌که ما باید با پرداخت یارانه از اقشار آسیب‌پذیر جامعه حمایت کنیم و یارانه بدهیم. حال این پرسش مهم است که پرداخت این یارانه باید چگونه باشد و از چه منابعی تأمین شود؟» وی بااذعان‌به‌اینکه وقتی گفته شود می‌خواهیم به 60میلیون‌نفر یارانه بدهیم و 80میلیون‌نفر جمعیت داریم که جمعی‌از‌آن‌ها در خارج‌ازکشور سکونت دارند، گفت: «دولت قطعاً برای پرداخت این هزینه سراغ آن 20میلیون یا چند‌میلیون‌نفری که خارج‌ازکشور هستند، نخواهد رفت و ازاین‌رو، اگر نظام مالیاتی درست باشد، دولت باید از کسانی‌که در اکوسیستم اقتصادی نفس می‌کشند و درآمد کسب می‌کنند، مالیات بگیرید و آن‌را به کسانی منتقل کند که نمی‌توانند از این فضای اقتصادی استفاده کنند؛ به این‌نوع حمایت، توزیع مجدد درآمدها می‌گویند».
باید از مردم مالیات گرفت و خدمات عمومی و اجتماعی را افزایش داد
وی بابیان‌اینکه این سیاست اقتصادی در تمام دنیا اجرا می‌شود، گفت: «باید از مردم مالیات گرفت و خدمات عمومی و اجتماعی را افزایش داد؛ یا از صاحبان خودروهای گران‌قیمت مالیات گرفت که بتوان حمل‌ونقل عمومی را گسترش داد تا ازاین‌طریق بقیه افرادی‌که به خودروی شخصی دسترسی ندارند، بتوانند از سیستم حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند». وی تأکید کرد: «وقتی سازمان نظام مالیاتی کشور، 25درصد GDP خود، فرار مالیاتی دارد؛ یعنی پول در اقتصاد می‌چرخد؛ اما معلوم نیست کجا می‌چرخد که مالیات نیز نمی‌دهند؛ مالیات اخذشده در کشور از کارمند، کارگر و تولیدکننده است».
مالیات دریافتی امروز حتی به یک‌سوم هزینه‌های اجرایی دولت نیز نمی‌رسد
نایب‌رئیس انجمن اقتصاددانان ایران باتأکیدبراینکه مالیات دریافتی امروز حتی به یک‌سوم هزینه‌های اجرایی دولت نیز نمی‌رسد، گفت: «اگر حتی مالیات را دوبرابر کنند، فقط هزینه اجرایی و دستمزد کارکنان دولت تأمین می‌شود و این به‌معنای تورم است». وی باتأکیدبراینکه پول، زائیده نمی‌شود و همواره با نگاه ایجاد رفاه در جامعه باید ثروت خلق و دولت از آن مالیات بگیرد، یادآور شد: «این مالیات نیز از عده‌ای از افرادی‌که درآمد دارند، گرفته و به کسانی‌که درآمدی ندارند، داده می‌شود و جابجایی صورت می‌گیرد و با توزیع مجدد درآمد، کل درآمد اقتصاد را مجدداً توزیع می‌کنند. درحال‌حاضر، سیستم از کسانی‌که نیاز ندارند، مالیات می‌گیرد و به کسانی‌که نیاز دارند، پرداخت می‌کند؛ اما در دنیا، یارانه به‌این‌صورت پرداخت نمی‌شود؛ مثلاً در آمریکا، هرکس کمتر از 3000دلار درآمد داشته باشد، با اعطای کارت‌های اعتباری تا ماهی 1500دلار به او پرداخت می‌شود و این اعتبار، پول نیست؛ در قالب یک کارت است که با آن نمی‌تواند به رستوران برود یا هرآنچه دلش می‌خواهد بخرد؛ بلکه می‌تواند به فروشگاه‌ها برود و مواد غذایی نیمه‌آماده بخرد تا کالری و پروتئین موردنیاز خود و خانواده خود را ازطریق گوشت و مرغ تأمین کند».
نمی‌توان پول نقد داده‌شده به مردم را کنترل کرد
وی افزود: «پس پول به فرد پرداخت نمی‌شود که خرج سیگار یا مشروبات الکی‌اش کند. بدیهی‌ست وقتی یک‌مقدار پول نقد را به یک فرد بدهیم، دیگر نمی‌توانیم آن‌را کنترل کنیم که این پول در چه راهی صرف می‌شود و این‌موضوع بدین‌معناست‌که این‌مدل پرداخت یارانه، غیر‌هدفمند است». نایب‌رئیس انجمن اقتصاددانان ایران بابیان‌اینکه یارانه به افراد آسیب‌پذیر پرداخت می‌شود که امنیت غذایی داشته باشند یا آموزش فرزندانشان عقب نیفتد، افزود: «با پرداخت یارانه، این‌مسائل پیگیری می‌شود و شما یارانه نمی‌دهید که مثلاً آن فرد در جیبش بگذارد و اجاره‌خانه خویش را پرداخت کند». وی باتأکیدبراینکه با پرداخت یارانه، فرد باید بتواند یک حداقلی را برای رفاه خویش فراهم آورد، ادامه داد: «ممکن است در جایی گفته شود دولت می‌بایست یارانه را در حوزه مسکن پرداخت کند و در اینجا نیز نباید پولی پرداخت شود؛ باید گفت یارانه اجاره مسکن، بر روی کارت‌های اعتباری، با ابزار الکترونیک تعریف شود و شما باید بتوانید این پول را فقط‌و‌فقط خرج اجاره‌خانه کنید». این کارشناس مسائل اقتصادی، تصمیمات اقتصاد سیاسی و تصمیمات پوپولیستی را که ظاهراً برای راضی‌کردن مردم گرفته می‌شود، بخشی از عوامل تأثیرگذار در موضوعات اقتصادی امروز دانسته و بابیان‌اینکه امروز به مردم گفته می‌شود که مثلاً اگر این‌قسمت گرانی ایجاد می‌شود، درمقابل، به شما یارانه‌ای پرداخت می‌شود که بتوانید خودتان آن‌را خرج کنید، افزود: «این تصمیم‌ها، تصمیمات سیاسی‌ست و اقتصادی نیست و در چهارچوب حقوق سیاسی می‌بایست ارزیابی شوند».
برای پرداخت رقم بیشتر در یارانه باید منبع مشخص کرد
وی بابیان‌اینکه لزوماً نمی‌گوید این تصمیم جدید، تورم را افزایش می‌دهد؛ بلکه باید به‌این‌نکته رسید و جواب گرفت که برای پرداخت یارانه با رقمِ بیشتر، بناست از چه منابعی این پول فراهم شود؟ گفت: «اگر بگوییم مشکلات تحریم حل شد و می‌خواهند نفت بفروشند، پول نفت، دلار است و این دلار باید به بانک مرکزی داده شود تا مابه‌ازای آن اسکناس چاپ کند و به دولت بدهد؛ این همان‌چیزی‌ست‌که 50سال دراین‌کشور بوده». نایب‌رئیس انجمن اقتصاددانان ایران با طرح این پرسش که مگر ما زمانی‌که تحریم بوده‌ایم، تورم نداشته‌ایم؟ تصریح کرد: «ورود دلار برون‌زا به کشور، عامل برون‌زایی‌ست که ایجاد تورم ساختاری می‌کند».
محل تأمین یارانه باید مشخص باشد که تورم در کشور ایجاد نشود
پرویزیان بااشاره‌به‌اینکه سال‌های سال است گفته می‌شود بودجه ارزی باید از بودجه ریالی جدا بوده و نباید ارز با بودجه ریالی مخلوط شود، گفت: «بااین‌حال، اتفاقی‌که رخ داده این است؛ زمانی‌که دولت نفت می‌فروشد، مابه‌ازای دلاری آن‌را به بانک مرکزی می‌دهد و از آن می‌خواهد به او ریال بدهد. بانک مرکزی نیز مجبور است این ریال را با همان نرخی که دولت می‌خواهد، چاپ کند. درهمین‌راستا دولت با بالابردن نرخ ارز، ریال بیشتری را باید تحویل بگیرد. همین شیوه، قیمت دلار را بالا می‌برد. حال باید پرسید که یارانه 45هزارتومانی که داده می‌شد، درنهایت به کجا رسید؟» وی درپایان بابیان‌اینکه هرگز با پرداخت یارانه مخالف نیست؛ بلکه معتقد است پرداخت یارانه باید هدفمند و هوشمند به گروه‌های آسیب‌پذیر تعلق بگیرد، تأکید کرد: «محل تأمین یارانه باید مشخص باشد که تورم در کشور ایجاد نشود و این‌امر، موضوعی‌ست که در تمام دنیا اجرا می‌شود»./ انسیه ربیعی