کد خبر:
291610
| تاریخ مخابره:
۱۴۰۱ دوشنبه ۵ ارديبهشت -
05:07
جلوگیری از ثروتسوزی؛ خط قرمز در دولت سیزدهم
سالیانه ۸۰میلیارددلار معادل ۱.۹هزارتریلیون تومان پول ایران برای تأمین یارانه سوخت هزینه میشود که این بهمعنای گنجی بهوزن ۱۶۵۰تن طلای خالص است، ازاینرو وزارت نفت همواره تلاش کرده با توسعه و حمایت همهجانبه از پروژههای بهینهسازی از سوخته شدن این ثروت ملی جلوگیری کند. بهگزارش وزارت نفت؛ روز سهشنبه (۳۰ فروردینماه) تفاهمنامهای بین وزارت نفت و شهرداری تهران امضا شد که بهموجبآن با حمایت مالی صنعت نفت پروژههای بهینهسازی در مصرف گاز و سوخت مایع در بخشهای مختلف بهویژه خانگی و حملونقل شتاب بیشتر بگیرد. شاید برای برخی سؤال پیش بیاید چرا دغدغه امروز وزارت نفت بهینهسازی مصرف و همکاری هرچهبیشتر با شهرداریهایی مانند استان تهران است؟ باید گفت که تهران بهعنوان پایتخت کشور و یکی از استانهای پرجمعیت بالاترین سرانه مصرف انرژی در کشور را دارد و کاهش مصرف درایناستان میتواند کمک شایانی به کاهش پرداخت یارانه انرژی داشته باشد؛ ازاینرو میتوان ایناستان را بهعنوان الگو در بهینهسازی به دیگر استانها تسری داد. واقعیت آناستکه برنده اصلی تحقق پروژههای بهینهسازی در سطح شهر تهران و در آینده دیگر کلانشهرهای کشور صنعت نفت است. جالب است بدانید امروزه بهگفته کارشناسان و پیشکسوتان بهینهسازی کشور حجم سرمایهگذاری پروژههای بهینهسازی بسیارکمتر از هزینههای مربوط به توسعه میدانهای گازیست. برآوردها نشان میدهد که بهازای هر مترمکعب گاز، هزینه افزایش تولید گاز ازطریق توسعه میدانهای گازی سهبرابر بهینهسازی مصرف همان مقدار گاز است، ازاینرو اکنون بهینهسازی مصرف درمقایسهبا دیگر راهکارها برای افزایش تولید گاز اولویت اصلی وزارت نفت است. وزارت نفت دولت سیزدهم آغاز سختی را بهواسطه تأمین سوخت زمستانی کشور و کمبود ۲۵۰میلیونمترمکعبی گاز داشت، وانگهی همزمان رقم قابلتوجهی سرمایهگذاری برای حفظ ظرفیت تولید در میدانهای نفتی و گازی و طرحهای پالایش نفت و گاز ازجمله جمعآوری گازهای همراه نفت میدانهای نفتی غرب و شرق کارون را جذب و به مرحله امضای تفاهمنامه و قرارداد رساند. هماکنون نیز بهنظر میرسد دولت سیزدهم با اشراف کامل بر اهمیت و صرفه اقتصادی بالای طرحهای بهینهسازی دورخیز زیادی برای ایجاد حلقه مفقوده صنعت نفت که همان بهینهسازی باشد، کرده است. چندیپیش وزارت نفت نسبت به شناسایی و بهرهمندی از توانمندیها و ظرفیتها و طرحها، ایدهها و پروژههای شرکتهای دانشبنیان، پژوهشکدهها، دانشگاهها، پارکهای علم و فناوری، سرمایهگذاران و سرمایهگذاران خطرپذیری (VC) که در حوزه بهینهسازی مصرف و کارایی انرژی در بخشهای ساختمان، صنعت، حملونقل و کشاورزی فعالیت میکنند ازطریق فراخوان اقدام کرد. بهگفته «جواد اوجی» (وزیر نفت کشورمان) سالیانه ۸۰میلیارددلار معادل 2000تریلیونتومان یارانه (طبق ارز نیمایی ۲۴۰۰۰تومان) به تأمین سوخت مایع و گاز در کشور اختصاص داده میشود که این متأسفانه ایران را بهگفته آژانس بینالمللی انرژی به رتبه نخست درزمینه تأمین یارانه انرژی در جهان تبدیل کرده؛ آخرین ترازنامه انرژی کشور شدت مصرف گاز را در ایران ۶.۴برابر و نفت خام و فرآوردههای نفتی را ۱.۴برابر میانگین سرانه مصرف جهانی گزارش میکند، تنها در سال ۱۳۹۷ میزان بهرهوری مصرف انرژی ۱۱.۱درصد کاهش داشته که نشاندهنده اتلاف انرژی و همینطور یارانههاست. ترازنامه انرژی کشور برای سال ۱۳۹۷ (۲۰۱۹-۲۰۱۸) نشان میدهد که طبق تازهترین اطلاعات موجود، سرانه مصرف نهایی انرژی ایران به ۱.۷برابر میانگین جهانی رسیده است. در سال ۲۰۲۱ بادرنظرگرفتن رشد مصرف انرژی در ایران و روند معکوس سرانه مصرف انرژی در جهان، این نسبت بیشتر نیز شده است. وزارت نفت در چهارسالآینده قصد دارد با هوشمندسازی سامانههای گرمایش و سرمایش، مدیریت هوشمند کنتورهای گاز ساختمانهای مسکونی، سیستمهای مدیریت انرژی در ساختمان (BEMS)، توسعه فناوریهای نو گرمایش با کارایی انرژی بالا (به ویلرها، پکیجهای چگالشی، بخاریهای رده برچسب انرژی A و B و C، آبگرمکنهای دیواری و ...)، توسعه فناوریهای پمپهای حرارتی گازسوز (GHP)، راهاندازی سامانههای تولید همزمان حرارت و توان (CHP)، ممیزی و بهینهسازی انرژی در ساختمان، طرحها و ایدههای خلاقانه و کاربردی کاهش مصرف سوخت در ساختمانهای مسکونی، اداری، تجاری و تولید و توسعه مصالح و عایقهای حرارتی نوین (مواد تغییرفازدهنده (PCM)، عایقهای نانو، شیشههای کمگسیل و...) به کاهش مصرف انرژی در کشور کمک کند. براینمونه مهرماه سال ۱۳۹۹ بود که شرکت ملی گاز ایران در آیینی از طرح ملی بهینهسازی موتورخانه واحدهای مسکونی و تجاری رونمایی کرد و سخنگوی این شرکت چندیپیش گفت تعداد ۲۳۹۵ مشترک معادل ۹۱۶۵ واحد موتورخانه طبق متراژ زیربنا بهینه شده و ۱۲۷۷۱ مشترک در سامانه ملی اصلاح و بهینهسازی ثبت کردند. ارتقای کارایی ۶۰۰۰۰۰ موتورخانه، برقیکردن ۱۰۰۰۰۰ چاه کشاورزی، جایگزینی ۱۴۰۰۰۰ تاکسی فرسوده، ۴۰۰۰۰۰ موتورسیکلت برقی، جایگزینی ۶۵۰۰۰ دستگاه کامیون و کشنده فرسوده، توسعه مترو کلانشهرها، بهرهبرداری از ۱۷۰۰۰ اتوبوس دیزلی یا CNG و ... طرحهایی هستند که با حمایت وزارت نفت درصورت اجرای کامل آنها میلیاردها لیتر سوخت صرفهجویی میشود. در قوانین و مقررات کشور بهویژه قانون اصلاح الگوی مصرف، مکانیسمها و تمهیداتی مانند اعطای تسهیلات مالی، کمکهای بلاعوض، وضع قوانین و استاندارد درمورد کالاهای ساخت داخل یا وارداتی، اطلاعرسانی عمومی ازطریق رسانههای مختلف و گنجاندن مطالب مربوط به صرفهجویی در مصرف انرژی در کتب درسی مدارس و دانشگاهها، موظف ساختن صنایع بزرگ به داشتن واحد مدیریت انرژی، برچسبگذاری اجباری کالاهای انرژیبر، تنظیم ساعات کار اصناف و مشاغل، استفاده از کنتورهای سه تعرفه برای مصرفکنندگان بزرگ، معاینه فنی خودروها، توسعه ناوگان حملونقل عمومی، توسعه استفاده از گاز طبیعی در صنعت حملونقل، پرداخت یارانه به لامپهای کممصرف و ... اندیشیده شده تا با اجرای آنها، روند شتابان مصرف داخلی انرژی کشور کندتر شود. مقایسه این مکانیسمها و تمهیدات با سازوکارها و تمهیدات مطرح در کشورهای موفق درزمینه صرفهجویی در مصرف انرژی نشان میدهد این سازوکارها و تمهیدها در موارد قابلتوجه مشابه آنهاییست که در کشورهای موفق بااتکابه آنها موفقیتهای قابلتوجه بهدست آمده است، اما در ایران این سازوکارها در مرحله اجرا بهدلایل متعددی ازقبیل آماده نبودن زیرساختهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و نبود دسترسی به بودجه کافی، نتایج موردنظر قانونگذار را بهدنبال نداشتهاند.