نقدی بر داستان تکراری کنکور

بازهم تابستان شد و بازهم تیرماه و باز‌هم کنکور. به‌حقیقت باید باور کنیم که آینده فرزندان و حتی آینده کشورمان، در‌گرو این آزمایش و سنجش است که ارزیابی صحیح در آن، سلامت آینده کشورمان را رقم می‌زند؛ هر‌چند دلهره و نگرانی یک جمعیت کنکوری 5/1‌میلیون‌نفری و به‌یقین ده‌ها‌میلیون از خانواده و نزدیکان این کنکوری‌ها هم که چشم‌به‌راه اعلام نتایج این ارزشیابی هستند، بسیارقابل‌توجه است؛ و این داستانی‌ست تکراری که گویی مسئولین وزارت علوم، تصمیم ندارند برای تنوع هم که شده، نوع آن‌را تغییر دهند و بازهم مثل همیشه فرآیند ثبت‌نام و در تیرماه در حوزه‌های امتحانی، حضور در جلسه کنکور و چهارساعت پاسخ به سؤالات آن. به‌هر‌جهت امسال هم 5/1‌میلیون‌نفر در کنکور سراسری حضور پیدا کردند و مطابق روال چند‌سال‌اخیر، یک کنکور برای دولتی‌ها و داوطلبان دانشگاه آزاد برگزار شد و در اواخر شهریور‌ماه اعلام قبولی‌ها صورت می‌گیرد؛ گو‌اینکه امسال هم تقریباً تمام داوطلبان دانشجو می‌شوند و بسان سال‌های دور هیچ‌کس پشت کنکور نمی‌ماند. امروز می‌خواهیم پیرامون موضوع حذف کنکور، باآن‌همه هزینه اجرایی آن، سخن بگویم و در آخر با یک نتیجه‌گیری اصولی، آن‌را به‌پایان برسانم. اولاً به‌چه‌علت کنکور را حذف نمی‌کنند؟ شاید سازمان سنجش کشور دوست ندارد که کنکور حذف شود! چرایی این پرسش را به‌این‌علت جویا هستم که براساس آمار و شواهد ملموس، در گذشته بیش از 5/1‌میلیون‌نفر شرکت‌کننده در کنکور دولتی و بیش از همین تعداد، داوطلب شرکت در کنکور دانشگاه آزاد اسلامی و مؤسسات عالی خصوصی داشتیم که امسال این‌رقم برای مجموع کنکوری‌ها فقط 5/1‌میلیون‌نفر است. حال‌آنکه ما ظرفیت پذیرش حداقل دومیلیون دانشجو را در دانشگاه‌های دولتی، آزاد و مؤسسات عالی غیرانتفاعی داریم. از‌سوی‌دیگر؛ سال گذشته سازمان سنجش کشور اعلام کرد که 258‌هزار صندلی خالی فاقد دانشجو وجود دارد. اگر دقت کنیم؛ یعنی دراین‌حوزه عرضه بیش از تقاضاست. پس در‌این‌صورت صرف این‌همه‌وقت، امکانات، بودجه عظیم و بگیر‌و‌ببندها برای چیست؟ حذف کنکور مسئله‌ای‌ست که هفت‌سال است به‌صورت‌جدی پیرامون آن سخن می‌گویند؛ اما تنوع افکار مجریان و تغییرات همیشگی آنان، مجالی را برای حذف، باقی نمی‌گذارد. حال اگر به جهان علمی پیرامون خود یا حتی اروپا و دانشگاه‌های بسیار پیشرفته در آسیا توجه کنیم، می‌بینیم که به سبک و سیاق ما، انتخاب دانشجو نمی‌کنند و حاصل یک پاسخگویی سه‌ساعته را که نمی‌تواند به‌طور صد‌درصد گزینش معتبری بوده باشد، ملاک تعیین رشته و آینده فرزندان خود قرار نمی‌دهند؛ حال ما چرا آینده فرزندان و کشور را به‌دست تقدیر و حالت جسمی و روانی سه‌ساعته داوطلب می‌‌سپاریم؟ وقتی در سایر کشورها، گزینش دانشجو دارای ابعاد گوناگونی‌ست که جمع آن منتج به پذیرش دانشجو با اصلح‌ترین نوع انتخاب می‌شود، یعنی آنان آینده و زندگی افراد را به‌دست شانس نمی‌دهند. اینک ما مانده‌ایم که به‌چه‌علت در کشور ما هفت‌سال است سخن از حذف کنکور شده؛ اما هیچ اراده‌ای برای تحقق امری خوب و کارشناسانه که قبلاً کشورهای پیشرفته به آن دست یافته‌اند، لحاظ نمی‌شود. ازهمین‌روست که برگزاری کنکور به سبک ما در هیچ کشوری رایج نیست. کارنامه تحصیلی، بهترین ملاک تعیین رشته تحصیلی و نوع دانشگاه است که دیر یا زود باید کشور ما نیز از آن پیروی کند؛ به‌ویژه‌اینکه عرضه بیشتر از تقاضا صورت می‌گیرد و شاید به‌جز رشته پزشکی و زیرمجموعه‌های آن، حاصل از بقیه رشته‌های تحصیلی صرفاً کسب یک مدرک کارشناسی یا لیسانس است؛ بنابراین، شرط صواب است که ما تمام توجه خود را به دوره دبیرستان داشته باشیم و از روی کسب نمرات شش‌ساله این مقطع تحصیلی، خودخواسته، داوطلبان دانشگاه را تعیین رشته کنیم و جواز ورود به دانشگاه را به آنان بدهیم. دراین‌صورت، از بریز‌و‌بپاش میلیاردها‌تومان هزینه برای تهیه فضای آزمون و پرداخت هزینه برای مجریان و مراقبان کنکور معاف می‌شویم. در کنکور امسال داوطلبان دختر 61‌درصد و پسران 39‌درصد و در رشته علوم ریاضی و فنی، فقط 10‌درصد داوطلب داشتیم. حال‌آنکه در سال گذشته این آمار 26‌درصد بوده است؛ بنابراین باید حتماً فکری نو به‌کار گرفته شود.