شاخص کیفیت زندگی دیجیتال 2021

یکی از ابزار بررسی سطح کیفیِ زیست مدرن، «شاخص کیفیت زندگی دیجیتال» (DQL) است که نشان می‌دهد چه عواملی بیشترین تأثیر را بر رفاه دیجیتالی یک کشور دارد و کدام حوزه‌ها باید برای بهبود این شاخص، در برنامه‌ریزی دولت‌ها اولویت‌بندی شوند. ویرایش 2021 و درواقع، سومین‌دوره از این تحقیق سالانه، درک منحصر‌به‌فردی از کیفیت زندگی دیجیتالی (البته کلی) را در جهان امروز ارائه می‌دهد که بر‌پایه پنج ستون اصلی استوار است: «اینترنت مقرون‌به‌صرفه، کیفیت اینترنت، زیرساخت الکترونیکی، امنیت الکترونیکی و دولت الکترونیک». مبنای این پژوهش براساس داده‌های یک شرکت خدمات VPN به‌نام Surfshark در هلند شکل گرفته است. کارشناسان این‌مجموعه ادعا دارند گزارش اخیر آن‌ها نسخه‌ای بهبودیافته از مطالعات این مرکز است که در سال‌های 2019 و 2020 منتشر شد. امسال، شاخص DQL پیچیده‌تر شده؛ و شامل 14 عامل (زیرمجموعه پنج فاکتور مبنایی و اولیه) است که مستقیماً بر کیفیت زندگی دیجیتال تأثیر می‌گذارند. این گزارش حتی ازنظر فراگیری نیز گسترده‌تر شده؛ به‌طوری‌که این‌بار 110 کشور موردبررسی قرار گرفته‌اند که در‌مقایسه‌با 85 کشور سال 2020 گامی روبه‌جلو در تکمیلِ آن، است. ضمن‌اینکه 25 کشور اضافه‌شده در گزارش اخیر که 29درصد بیش از نمونه سال 2020 است، کشورهای آفریقایی متعددی نیز وارد شده‌اند. رسیدن به «شاخص برتر» که امتیاز کامل را برای کشور منتخب به‌دنبال دارد، نیازمند کسب حداکثر امتیاز در‌هریک‌از پنج شاخص اصلی و به‌عبارتی، دریافت سهمِ 20درصدی هریک‌از این شاخص‌هاست؛ که البته هیچ کشوری به آن نرسیده است و بالاترین امتیاز که به «دانمارک» رسیده نیز برآیندِ 0.83 از کل حوزه‌هاست. دو رتبه برترِ بعدی دراین‌فهرست، «کره جنوبی» و «فنلاند» هستند که هردو امتیاز 0.76 را کسب کردند. جالب‌آنکه اگر به‌شکل موردی کشورها را رتبه‌بندی کنیم، نتایج کمی تغییر خواهد کرد؛ مثلاً «دانمارک» بالاترین امتیازهای خود را در «مقرون‌به‌صرفه‌بودن» و «زیرساخت‌های الکترونیکی» به‌دست آورده و «سنگاپور» ازنظرِ سرعت پهنای باند مقام اول را دارد. «ایالات‌متحده» در حوزه «دولت الکترونیک» اول است و «یونان» در بخش امنیت الکترونیکی. طبق این گزارش؛ «ایران» با کسب 0.46 در رده 83 جهان و 23 آسیا قرار دارد. بهترین جایگاه‌های جهانیِ ایران چنین است: رتبه 27 در ‌به‌صرفه‌بودن، رتبه 40 در رشد سرعت پهنای باند و رتبه 52 در میزان کاربران اینترنت. بدترین جایگاه‌های جهانیِ ایران نیز چنین است: رتبه 104 در امنیت سایبری، رتبه 97 در سرعت پهنای باند و رتبه 89 در پایداری اینترنت پهن‌باند.

مصطفی رفعت