«هفته دولت» فرصت مناسبی برای انعکاس خدمات و دستاوردهای ارزنده نظام جمهوری اسلامی و دولت مردمی‌ست تا به‌خوبی و جامع برای مردم اطلاع‌رسانی شود. هم‌زمان با این ایام و یک‌سالگی دولت سیزدهم و درراستای اطلاع‌رسانی به مردم شریف و مخاطبین گرامی گزارش مختصری از اهم اقدامات سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز درطول یک‌سال‌گذشته به‌نظر مخاطبان می‌رسد. به‌گزارش مرکز اطلاع‌رسانی و روابط‌عمومی آموزش‌وپرورش؛ در ارائه گزارش دستاوردهای دولت باید به‌این‌نکته توجه داشت که مردم به‌دنبال آمار و ارقام نیستند و بیشتر انتظار دارند نتایج ملموس سیاست‌ها و برنامه‌های عملکردی را ببینند؛ اما به‌نحوی درارتباط‌با نوع فعالیت مجموعه نوسازی مدارس کشور نتایج و خروجی عینی با ارقام و اعداد تصویر درست‌تری را به مخاطب ارائه می‌دهد.
طی یک‌سال‌گذشته با استقرار دولت سیزدهم و تغییرات در مدیریت اجرایی کشور و علی‌رغم شرایط استمرار کاهش درآمدهای ارزی با تحریم‌های ظالمانه و مسائل متأثر از همه‌گیری کرونا، فعالیت‌های سازمان نوسازی مدارس کشور و اجرای پروژه‌های عمرانی باقوت ادامه داشت و جهادگران عرصه مدرسه‌سازی همچنان تلاش کردند همه طرح‌ها و برنامه‌های سازمان تحقق یابد.
ضرورت و اولویت احداث فضاهای آموزشی
سازمان نوسازی مدارس با حدود نیم‌قرن سابقه در حوزه ساخت، توسعه و تجهیز فضاهای آموزشی کشور تجارب و دستاوردهای ارزشمندی را داشته است. با افزایش جمعیت کشور در سه‌دهه‌اخیر، توسعه و تأمین فضای آموزشی اهمیت دوچندان یافته است و خوشبختانه در پی پاسخ به این نیاز، نهادهای مدنی، گروه‌های خیریه و آحاد مردم در کنار دولت قرار گرفتند. ازسوی‌دیگر با رشد مهاجرت به کلان‌شهرها و همچنین افزایش شدید جمعیت اتباع کشورهای همسایه در یک‌سال‌اخیر نیاز به فضای آموزشی برای آغاز سال تحصیلی یک ضرورت و اولویت است. سرانه فضای آموزشی و توزیع تجهیزات مناسب آموزشی به‌عنوان معیار اصلی در توسعه و گسترش عدالت آموزشی می‌تواند موردارزیابی قرار گرفته و بیانگر نقاط ضعف و قوت در توزیع سرانه‌های آموزشی و برنامه‌ریزی درسی و آموزشی باشد. سازمان نوسازی توسعه و تجهیز مدارس کشور، رشد مستمر شاخص‌های کمی و کیفی عمرانی را در سال‌های اخیر رقم زده که مرهون حمایت و مشارکت بی‌مثال خیرین نیکوکار و مجاهدت صادقانه کارکنان و سازمان است. نهایتاً ثمره مجاهدت کارکنان سازمان نوسازی فقط مدرسه‌سازی نیست، بلکه فراهم‌نمودن زیربنای آینده روشن این سرزمین است.
افزایش تعهدات خیرین مدرسه‌ساز
خیرین مدرسه‌ساز کشور یکی از بزرگ‌ترین تشکل‌های مردمی جمهوری اسلامی‌ست که فعالیت‌های آن بر جذب مشارکت خیرین برای ساخت و توسعه فضاهای آموزشی متمرکز بوده و در ۲۲سال‌گذشته و از بدو تشکیل خود توانسته سهم قابل‌توجهی از فضاهای آموزشی کشور را چیزی برابر با ۱۰۷هزار کلاس درس که برابر با حدود ۳۰درصد فضاهای آموزشی کشور است را احداث نماید. جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور یکی از بزرگ‌ترین تشکل‌های مردمی جمهوری اسلامی ایران است که فعالیت‌های آن بر جذب مشارکت خیرین برای ساخت و توسعه فضاهای آموزشی متمرکز بوده و در ۲۴سال‌گذشته و از بدو تشکیل خود توانسته است سهم قابل‌توجهی از فضاهای آموزشی کشور را حدود ۳۰درصد است را احداث نماید؛ به‌طوری‌که میزان تعهدات خیرین در یک‌سال‌گذشته بیش از ۳۳۰۰میلیاردتومان بود و امسال به بیش از ۴۳۰۰میلیاردتومان رسید. تکریم و پاسداشت اقدامات ارزنده خیرین نیکوکار همواره سرلوحه مجموعه نوسازی مدارس در سراسر کشور بوده؛ ازاین‌رو علاوه‌بر برگزاری 23اُمین جشنواره خیرین مدرسه‌ساز در سطوح استانی و کشوری، مهرماه پارسال اولین همایش بین‌المللی خیرین مدرسه‌ساز خارج‌ازکشور و همایش ملی تکریم خیرین مدرسه‌ساز نیز اردیبهشت‌ماه امسال با حضور مقامات عالی کشوری برگزار شد.
توسعه مشارکت مردم و نهادها در مدرسه‌سازی
علاوه‌بر خیرین حقیقی و حقوقی که همواره یاور نظام تعلیم‌وتربیت بوده‌اند، طی تفاهم‌نامه‌هایی با مجموعه‌های فعال در عرصه سازندگی و محرومیت‌زدایی؛ ازجمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سازمان بسیج سازندگی، بنیاد برکت، بنیاد علوی انعقاد یافت، به اجرای طرح‌های محرومیت‌زدایی در حوزه آموزش‌وپرورش و ایجاد و توسعه فضاهای آموزشی در مناطق کمتربرخوردار و مرزی شتاب بیشتری داده شد. ازسوی‌دیگر با آغاز بسته تحولی مشارکت‌های مردمی «آجربه‌آجر» در سال ۱۳۹۹، جهت توسعه فرهنگ مدرسه‌سازی و جذب مشارکت‌های خرد مردمی، پویش‌هایی درراستای این‌طرح تحولی شکل گرفت، هم‌زمان با دهه کرامت امسال نیز پویش «صحن حرم، مدرسه‌ام» راه‌اندازی شد که تاکنون بیش از ۸۱هزارنفر دراین‌پویش مشارکت داشته‌اند؛ کلاً تاکنون یک‌میلیون و ۳۰۰هزارنفر از هم‌وطنان نیک‌اندیش بیش از نه‌میلیاردتومان در بحث مدرسه‌سازی مشارکت داشته‌اند.
۶۴۰۰ پروژه فعال آموزشی در کشور
در شرایط کنونی متوسط سرانه فضای آموزشی کشور بر روی عدد ۵.۲۲مترمربع قرار دارد که باتوجه‌به رشد جمعیت دانش‌آموزی و افزایش مهاجرت اتباع کشورهای همسایه، به‌‌رغم تلاش‌های صورت‌گرفته ارتقای این شاخص به‌کندی انجام می‌شود. درحال‌حاضر سرانه فضای آموزشی هشت استان البرز، سیستان‌وبلوچستان، تهران، آذربایجان غربی، قم، خراسان رضوی، گلستان و خوزستان، پایین‌تر از میانگین کشوری‌ست. درحال‌حاضر بیش از ۶۴۰۰ پروژه آموزشی با ۱۴هزار کلاس درس در کشور وجود دارد که با بهره‌برداری از آن‌ها تا پایان سال بعد بیش از ۴۲۰هزار دانش‌آموز در فضاهای جدید آموزشی و استاندارد به تحصیل خواهند پرداخت.
بهره‌برداری از ۹۰۰۰ کلاس درس تا ابتدای مهر ۱۴۰۱
در نخستین‌گام از تحقق اهداف و برنامه‌های ۱۴۰۱ سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس در تأمین زیرساخت‌های آموزشی، ۱۵۶۵ پروژه آموزشی، با 8760 کلاس و صرف اعتباری ۱۰هزارمیلیاردتومانی به‌بهره‌برداری می‌رسد. با افتتاح این‌طرح‌ها مجموعاً بالغ‌بر یک‌میلیون و ۲۰۰هزارمترمربع فضای ایمن و نوساز آموزشی، تربیتی و ورزشی دراختیار حدود ۲۷۰هزارنفر از آینده‌سازان ایران اسلامی قرار خواهد گرفت. استان‌های فارس با ۹۷۳ کلاس درس، کرمان ۹۱۲ و تهران ۸۲۸ کلاس درس بیشترین تعداد پروژه‌های آماده تحویل را دارند. در دهه فجر پارسال نیز هم‌زمان و با حضور معاون‌اول رئیس‌جمهوری ۱۳۴۵۰ کلاس در زیربنایی بالغ‌بر دومیلیون‌مترمربع با اعتباری درحدود ۱۰هزارمیلیاردتومان به‌بهره‌برداری رسید.
رشد و توسعه اعتبارات مدرسه‌سازی
با تلاش‌های صورت‌گرفته و حمایت دولت و مجلس شورای اسلامی، اعتبارات عمرانی توسعه فضاهای آموزشی در سال ۱۴۰۱، به رقم ۱۵هزارمیلیاردتومان افزایش یافت که نسبت به پارسال رشد داشته است. یکی از منابع مالی که به‌منظور تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام در مصوبات و تعهدات سفرهای رئیس‌جمهوری به استان‌ها پیش‌بینی شده است، «فروش املاک مازاد آموزش‌وپرورش» است که در قانون بودجه سال ۱۴۰۱ نیز به آن اشاره شده. از محل فروش املاک مازاد مربوط به مصوبات سفرهای استانی رئیس‌جمهوری به استان‌های سراسر کشور، اعتبارات قابل‌توجهی برای بخش آموزش‌وپرورش پیش‌بینی کرده است که درصورت تحقق منابع حاصل از اجرای این ماده صرف طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای وزارت آموزش‌وپرورش و به‌عبارتی ساخت و تجهیز مدارس خواهد شد.
کلید‌خوردن طرح ساماندهی مدارس سنگی و کانکسی
با پایان سال ۹۸ که مدارس خشت و گلی از صحنه فضاهای آموزشی کشور رخت بربست؛ برنامه‌ریزی جهت حذف مدارس سنگی و ساماندهی مدارس کانکسی آغاز شد؛ اما اقدام جهادی و ضربتی برای این‌موضوع از تیرماه امسال با طرح شهید دانش‌آموز «رضا پناهی» کلید خورد تا مدارس سنگی در اقصی‌نقاط کشور، جمع‌آوری و با فضاهای استاندارد و مناسب جایگزین و مدارس کانکسی با جمعیت بالای ۱۰ دانش‌آموز نیز ساماندهی شود. با اجرای این‌طرح تا آغاز سال تحصیلی آینده (۱۴۰۲) به‌تعداد ۱۳۰۰ مدرسه کانکسی و سنگی ساماندهی و با فضاهای مناسب و مستحکم آموزشی جایگزین می‌شوند که گام بزرگی درراستای توسعه عدالت آموزشی در دولت سیزدهم برداشته خواهد شد.
نوسازی مدارس؛ پیشگام در تحقق اهداف شعار سال
نام‌گذاری سال ۱۴۰۱ به‌نام «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» ازسوی رهبری تکلیف مضاعفی را بر دوش تمام دستگاه‌های اجرایی قرار داد که بیش‌ازگذشته به موضوع تمرکز بر تولید علم و بهره‌مندی از آن درراستای حل مشکلات اقتصادی و رونق اشتغال و تولید بهره جویند. وزارت آموزش‌وپرورش به‌عنوان کانون اصلی تولید علم با پرورش آینده‌سازان مجهز به سلاح علم و دانش و پیشران جامعه دانش‌بنیان نقش محوری را در تحقق اهداف شعار سال دارد. سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور نیز که همواره از آخرین دستاوردهای علمی در حوزه ساخت و تجهیز فضاهای آموزشی بهره‌مند بوده و بر انجام مطالعات و تحقیقات تأکید دارد، درراستای تحقق اهداف شعار سال در حوزه مسئولیت خود، اقدام به راه‌اندازی «مرکز رشد واحدهای فناور» کرده است تا ضمن تعامل بیشتر با مراکز علمی، زمینه لازم برای تجاری‌سازی دستاوردهای تحقیقاتی و حمایت از نوآوری و خلاقیت کارآفرینان و دانشگاهیان را فراهم کرده و تجارب و یافته‌های خود را توسعه دهد. همچنین این سازمان، درراستای اجرایی نمودن شعار ۱۴۰۱ (تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین) برپایه اهداف سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش و برنامه زیر نظام «تأمین فضا، تجهیزات و فناوری»، درنظر دارد با همکاری بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان امام(ره) «اولین رویداد ملی مدارس آینده» را با محوریت نقش فناوری‌های نو در فضاهای آموزشی، تربیتی و ورزشی در پاییز سال جاری برگزار نماید.
افزایش اعتبار تجهیزات مدارس و استانداردسازی سامانه‌های گرمایشی
یک اقدام بسیارمهم درراستای مأموریت سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس که در یک‌سال‌اخیر پیشرفت و ارتقای چشمگیری را نشان می‌دهد موضوع تجهیز مدارس است به‌طوری‌که اعتباری بالغ‌بر ۲۰۰۰میلیاردتومان جهت خرید تجهیزات آموزشی، کمک‌آموزشی و هنرستانی هزینه شده؛ و اختصاص این‌حجم از اعتبارات به‌این‌منظور بی‌سابقه بوده است. استانداردسازی سامانه‌های گرمایشی مدارس به‌عنوان یک اقدام عملیاتی مهم و اولویت‌دار که از سال ۹۷ گسترده و باسرعت بیشتری پیگیری شد، با تأمین اعتبارات لازم به‌خوبی پیش رفت به‌طوری‌که اکنون در تمام مناطقی که زیرساخت‌های مناسب وجود دارد بخاری‌های نفتی جمع‌آوری شده؛ عملیات استانداردسازی سیستم گرمایشی مدارس ادامه‌دار است و به‌محض رسیدن گاز به مدارس، عملیات جایگزینی با سامانه‌های استاندارد انجام می‌پذیرد.
ایمن و استانداردبودنِ بیش از ۸۰ درصد مدارس
یادآور می‌شود تا اوایل دهه ۹۰ میزان مدارس فرسوده کشور ۳۰درصد بود و با تلاش‌های جهادگران مدرسه‌ساز در سال‌های اخیر این‌عدد به ۱۹.۲درصد کاهش یافته است و همچنان موضوع بهسازی این فضاهای آموزشی دردست‌اقدام است. شایان‌ذکر است، از ۱۹.۲درصد مدارس کشور که نیازمند بهسازی‌اند، بیش از ۳۵هزار کلاس درس نیازمند تخریب و بازسازی و ۶۹هزار کلاس درس نیازمند مقاوم‌سازی‌اند؛ ساماندهی و ایمن‌سازی این فضاهای آموزشی با هزینه‌های عمرانی کنونی، اعتباری بالغ‌بر ۱۲۰هزارمیلیاردتومان نیاز دارد. با یاری خداوند، حرکت و تلاش مستمر درجهت توسعه عدالت آموزشی و فراهم‌کردن زیرساخت‌های مناسب تعلیم‌وتربیت به‌همت خیرین نیکوکار و تلاشگران عرصه مدرسه‌سازی ادامه دارد.