پساب باکیفیت؛ ظرفیت بزرگ آبی در کشور

استفاده از ظرفیت‌ تصفیه‌خانه فاضلاب زمینه تولید سالانه 2.1‌میلیاردمترمکعب پساب باکیفیت را مهیا کرده که می‌تواند در بخش صنعت و فضای سبز شهری مورداستفاده قرار گیرد. به‌گزارش فارس؛ هفته گذشته بود که سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسعه پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام با اولویت پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت تعیین و به سران سه قوه، رئیس مجمع تشخیص مصلحت و رئیس ستادکل نیروهای مسلح ابلاغ شد. براین‌مبنا؛ یکی‌ازموارد مهم موردتوجه دراین‌برنامه که در ماده 7 سیاست‌های کلی منعکس شده، توجه به مسئله پساب به‌عنوان یکی از حلقه‌های مفقوده صنعت آب کشور است. براین‌اساس در ماده 7 سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسعه آمده تا «برنامه‌ریزی برای دستیابی به سایر آب‌ها و بازچرخانی آب‌های صنعتی و پساب» در دستورکار قرار گیرد. نکته قابل‌توجه در مسئله پساب‌های عدم اطلاع کافی مردم نسبت به این صنعت در کشور است. براساس پژوهش انجام‌شده توسط یکی از مراکز افکارسنجی رسمی در کشور که در دو استان مرکزی کشور انجام شده است، 47.55‌درصد از مردم این دو استان اطلاعی از تعریف پساب ندارند و تنها 22.7 درصد به‌طور دقیق پساب را با تعاریف اصلی معرفی کرده‌اند. علاوه‌براین 3.45‌درصد از مردم این دو استان فکر می‌کنند، پساب همان آب آلوده جاری در سطح شهرهای کشور است. براساس تعاریف علمی، پساب عبارت‌است‌از آب خارج‌شده از تصفیه‌خانه‌های فاضلاب مطابق استانداردهای ملی که عملیات بهبود کیفیت بر آن اعمال شده و قابلیت استفاده در مصارف مختلف دارد. باتوجه‌به این تعریف، مشخص می‌شود پساب با فاضلاب خارج‌شده از مصارف مختلف در کشور متفاوت است. براین‌مبنا پساب به آبی گفته می‌شود که از یک مرحله سنگین فرآوری به‌نام تصفیه‌خانه عبور کرده و هم‌اکنون قابلیت استفاده در کشور را دارا است. براساس آخرین آمارنامه ماهانه صنعت آب‌وبرق مربوط به مردادماه 1401، تعداد 258 تصفیه‌خانه فاضلاب در مدار فعالیت‌اند که روزانه 5754‌هزارمترمکعب آب تولید می‌کنند. با فرض ثابت‌بودن این‌عدد طی 365‌روز سال، 2.1‌میلیاردمترمکعب پساب در هرسال ازطریق تصفیه‌خانه‌های فاضلاب در کشور مهیا استفاده دوباره خواهد شد. براین‌مبنا استفاده مجدد از این درشرایطی‌که 53‌درصد از مشترکان کشور تحت‌پوشش شبکه فاضلاب قرار دارند، می‌تواند زمینه کاهش 1.5‌درصد استفاده از آب تجدیدپذیر در کشور را فراهم کند. نکته قابل‌توجه اینکه ‌اکنون در کل کشور هشت‌میلیون و 781‌هزار مشترک فاضلاب در کشور هست که نسبت به مدت مشابه پارسال شاهد رشد 5.3‌درصدی مشترکان هستیم و با ارتقای پوشش‌دهی شبکه فاضلاب این‌رقم نیز افزایش پیدا می‌کند. استفاده از پساب خروجی تصفیه‌خانه‌های فاضلاب کشور که استاندارد کافی را داراست یکی از بهترین منابع برای صنایع کشور به‌حساب می‌آید. براین‌مبنا درشرایطی‌که میزان آب موردنیاز در صنعت اکنون سالانه 1.3‌میلیاردمترمکعب برآورد می‌شود، لذا با ظرفیت موجود تصفیه‌خانه‌های فاضلاب کشور، امکان پوشش 100‌درصدی نیاز صنعت از پساب باکیفیت هست. دراین‌شرایط به‌نظر می‌رسد کلیه صنایع کشور باید با توسعه خطوط انتقال زمینه استفاده از منابع پساب در محل تصفیه‌خانه‌های کشور را فراهم کرده و میزان استفاده از آب تجدیدپذیر خود را به صفر برسانند. باتوجه‌به تولید 2.1‌میلیاردمترمکعب پساب درشرایطی‌که فرض شود، 1.3‌میلیاردمترمکعب از این آب برای صنعت مهیا شود، لذا همچنان 800‌میلیون‌مترمکعب تولید پساب با ظرفیت فعلی تصفیه‌خانه‌های کشور وجود دارد که می‌تواند سهم فضای سبز شهر‌های کشور شود و جلوی اتلاف منابع آب زیرزمینی دراین‌مناطق را به‌حداقل برساند. دراین‌راستا، صادق نیک‌نژاد(کارشناس حوزه منابع آب) گفت: «در برخی از شهرهای کشور که اتفاقاً مشکل آب هم وجود دارد، فضای سبز سالانه بیش از 1.2‌میلیاردمترمکعب آب مصرف می‌کند که تماماً از منابع آب زیرزمینی استفاده می‌شود». این کارشناس حوزه منابع آب تأکید کرد: «درحالی این‌میزان آب از سرانه آب تجدیدپذیر کشور تأمین می‌شود که به‌راحتی می‌توان دراین‌بخش از پساب باکیفیت استفاده کرد». نکته مهم اینکه با توسعه ظرفیت‌های تصفیه‌خانه فاضلاب و استقرار سامانه‌های جدید امکان رشد حداقل دوبرابری تولید پساب هست که می‌توان از این‌بخش در مصارفی نظیر صنایع و بخش فضای سبز استفاده کرد. با رعایت استانداردها امکان استفاده از این منبع در مصارفی نظیر کشاورزی نیز مهیاست.