سوانت پابو؛ برنده نوبل پزشکی ۲۰۲۲

جایزه نوبل پزشکی یا فیزیولوژی سال ۲۰۲۲ به «سوانت پابو»؛ زیست‌شناس سوئدی و متخصص ژنتیک تکاملی برای اکتشافاتش درارتباط‌با «ژنوم‌های هومینین‌های (انسان‌تباران) منقرض‌شده و تکامل انسان» تعلق گرفت. به‌گزارش ایرنا؛ در مراسم معرفی برندگان نوبل ۲۰۲۲ که سوم اکتبر در ساعت ۱۳ و پنج‌دقیقه برگزار شد، نام سوانت پابو (Svante Paabo) به‌عنوان برنده جایزه نوبل پزشکی اعلام شد. پابو در ۲۰ آوریل ۱۹۵۵ (۳۰ فروردین ۱۳۳۴) در سوئد متولد شد. وی زیست‌شناس و متخصص ژنتیک تکاملی‌ست. پدرش سونی برگستروم، به‌همراه بنگت اینگمار ساموئلسون و جان آر. وین در ۱۹۸۲ برنده جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی شد. مادر او، کارین پابو اهل استونی‌ست. پابو از سال ۱۹۹۷ مدیر دپارتمان ژنتیک مؤسسه انسان‌شناسی تکاملی ماکس پلانک آلمان بوده است. وی با تحقیقات پیشگامانه‌اش به اطلاعاتی دست یافت که درظاهر ناممکن بود؛ توالی‌یابی ژنوم انسان نئاندرتال، یکی از خویشاوندان منقرض‌شده انسان‌های امروزی. او کشف هیجان‌انگیز دیگری نیز انجام داد؛ کشف یک هومینین (انسان‌تبار) به‌نام دنیسُوا (Denisova) که در گذشته ناشناخته بود. نکته مهم این‌است‌که پابو دریافت انتقال ژن از این هومینین‌های منقرض‌شده به هومو ساپینس (انسان خردمند، گونه‌ای از سرده انسان)، در‌پی مهاجرت به خارج از آفریقا حدود ۷۰۰۰۰‌سال‌پیش رخ داده. این‌روند کهن ژن‌ها با انسان‌های امروزی ارتباط فیزیولوژیکی دارد؛ مثلاً بر نحوه واکنش سیستم ایمنی بدن ما به عفونت‌ها تأثیر می‌گذارد. سال گذشته نیز «دیوید جولیوس» و «آردم پتپوشن» به‌دلیل «اکتشاف گیرنده‌های دمایی و لمسی» اشتراکی جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را ازآن‌خود کردند. جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی یکی از جوایز نوبل است که هرسال ازسوی مؤسسه کارولینسکا؛ یکی از دانشگاه‌های بزرگ علوم‌پزشکی اروپا واقع در استکهلم (سوئد)، اعطا می‌شود. این مؤسسه دارای امتیاز انحصاری اعطای جایزه نوبل در رشته فیزیولوژی و پزشکی‌ست. کمیته نوبل هرسال درخواست نامزدی دریافت جایزه پزشکی نوبل را به جامعه علمی ارسال می‌کند. اهداکنندگان این جایزه به‌دنبال معرفی‌کننده‌ای برای شناسایی یک تا سه‌نفر هستند که در فیزیولوژی یا پزشکی کشفی انجام داده باشند. افراد نمی‌توانند خود را نامزد دریافت این جایزه کنند؛ اما اعضای انجمن‌های علمی، رؤسای دانشکده‌های پزشکی، برندگان سابق جایزه نوبل می‌توانند نامزد دریافت این جایزه شوند.