آسیب کنکور به‌سبک کنونی

در گذشته، کنکور به‌سبک «غولی» به‌نظر می‌آمد که عبور از آن برای 90‌درصد شرکت‌کنندگان، رؤیا و به‌سان آرزویی دست‌نیافتنی نمود پیدا کرده بود که علت اصلی آن، کمبود مراکز دانشگاهی و نبود آن در 90‌درصد شهرهای کشور بود؛ و لذا، ورود به دانشگاه یعنی جداشدن از خانه و خانواده و مهاجرت پذیرفته‌شده‌ها به تهران و چند مرکز استان نظیرِ شیراز، اهواز، اصفهان، تبریز، مشهد خلاصه می‌شد و دیگر هیچ. تااینکه به‌مرور مراکز دانشگاهی خصوصی، غیرانتفاعی، تربیت‌معلم و چند دانشگاه وابسته به بعضی از وزارتخانه‌ها که عموماً در تهران قرار داشتند، به جرگه مراکز آموزشی درآمدند و تعداد پذیرفته‌شدگان زیاد و زیادتر شد؛ به‌خصوص پس از پیروزی انقلاب و با ایجاد دانشگاه آزاد اسلامی در اقصی‌نقاط کشور و پس‌ازآن دانشگاه پیام نور و مراکز آموزشی جامع علمی کاربردی، تقریباً غول کنکور از میان رفت و آن‌قدر مراکز دانشگاهی ایجاد شد که پاره‌ای‌اوقات بسیاری از صندلی‌های دانشگاه‌ها خالی از دانشجو شد. وضع به جایی رسید که در برهه‌‌ای اعلام شد کنکور برای پاره‌ای از رشته‌های تحصیلی دانشگاهی حذف می‌شود و بسیاری از خانواده‌ها خوشحال شده بودند که ازاین‌به‌بعد دفترودستک کنکور و استرس آن از بین می‌رود؛ که توهمی بیش نبود! از گفتار تا کردار و از قوه به فعل درآمدن، فرسنگ‌ها راه و زمان نیاز داشت. حتی در مقاطع تحصیلی قبل از دانشگاه آن‌قدر تنوع در نوع مدارس ایجاد شد که‌ ای‌کاش نمی‌شد. حال رسیده‌ایم به وضعیت کنونی که علاوه‌بر مدارس دولتی؛ مدارس غیرانتفاعی، هیئت‌امنایی، نمونه مردمی، نمونه دولتی، شبانه‌روزی و استعدادهای درخشان یا نخبگان که صدالبته مدارس دولتی بسیارضعیف‌تر از نمونه‌های دیگر که کیفیت آموزش بسیار پایین‌تر از سایر مدارس و باز درکمال‌تأسف کادر آموزشی بسیارضعیف‌تر از سایر مدارس و معلمینش اغلب از بد حادثه به شغل معلمی پناه آورده‌اند؛ وگرنه هیچ آموزش خاصی برای دیدن دوره آموزشی ندیده‌اند و لذا چون دراین‌مدارس به‌علت کمبود بودجه، ساختمان‌ها معمولاً قدیمی و تااندازه‌ای ناایمن که باعث شده کیفیت تحصیل بسیارضعیف‌تر از سایر نمونه‌های غیردولتی شود. لذا وقتی به آمار پذیرفته‌شدگان یک‌سال نظر بیندازیم، تفاوت ره از زمین تا آسمان است و عدم‌کیفیت عادلانه موجب شده که تفاوت فاحشی در میزان راه‌یافتگان به دانشگاه مشاهده شود. این تفاوت بسیار معنا‌دار است که برای‌نمونه: از 40‌نفر اول پذیرفته‌شدگان دانشگاه‌ها حدود 11‌نفرشان را تهرانی‌ها تشکیل می‌دهند که نشانه از بی‌عدالتی آموزشی‌ست؛ بدین‌معناکه پذیرفته‌شدگان در کنکور باتوجه‌به جمع نمرات دبیرستانی و آزمون کتبی کنکور، راه‌یافتگان اعلام شده‌اند که قابل‌توجه است. در مدارس غیرانتفاعی معدل نمرات بسیاربیشتر از مدارس دولتی‌ست؛ تاجایی‌که معدل بالای 15 در مدارس دولتی محدود است. حال‌آنکه مدارس غیردولتی، معمولاً کمتر دانش‌آموزی در دبیرستان معدل زیر 15 دارند که این یک تبعیض آشکار و نارواست که به‌مرور، قبول‌شدگان فقط از مدارس غیرانتفاعی خواهند بود. بدین‌ترتیب، تأثیر معدل در دبیرستان در کنکور، بی‌عدالتی‌ترین نوع آموزش است و چون اوضاع بر این‌روال است، 16 استان جزو برترین‌های کنکور نیستند. درحالی‌که اعلام شده استان سیستان‌وبلوچستان نیاز به 15‌هزار معلم دارد، دانشگاه تربیت‌معلم حتی یک‌نفر از این‌استان در شمار پذیرفته‌شده‌های کنکور ندارد. بدیهی‌ست ادامه کنکور با روش کنونی در پنج‌سال‌آینده، تحصیلات دانشگاهی را هم طبقاتی می‌کند که خسران آن حتی از گذشته هم بیشتر می‌شود.