کد خبر:
405614
| تاریخ مخابره:
۱۴۰۳ سه شنبه ۱۶ بهمن -
07:46
نگاهی به اثرات مخرب تجرد بر جوامع انسانی
تنهازیستی در جوامع مدرن و متعاقب آن پدیده تجرد قطعی در جامعه، بهویژه در میان جوانان، یکی از مسائل مهم اجتماعیست که تأثیرات عمدهای بر ساختارهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دارد. امروزه در جامعه بهدلایل متعدد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی الگوگرفته از غرب تجرد قطعی بهمعنای عدم ازدواج تا پایان عمر، روند روبهرشدی در کشور پیدا کرده و زنگ خطر جدی اینمقوله باشدت بهصدا درآمده است.
ازمنظر اقتصادی مشکلاتی نظیر جمله بیکاری، وابستگی مالی به خانواده، ناتوانی در تأمین هزینه زندگی و بالابودن هزینههای ازدواج، مهمترین موانع ازدواج جوانان بهشمار میرود. درشرایطیکه فرد از ثبات مالی کافی برخوردار نیست، ترجیح میدهد از ازدواج خودداری کند تا با بحرانهای اقتصادی جدیتری مواجه نشود. از دیدگاه فرهنگی ریشهیابی اینمقوله چندان دشوار نیست. تغییرات فرهنگی و نگرشهای نوین عمدتاً الگوبرداری شده از جوامع غربی، از دلایل عمده تجرد قطعی محسوب میشوند. افزایش تحصیلات، تمایل به استقلال فردی و کاهش علاقه به زندگی خانوادگی از دیگر عواملی هستند که باعث کاهش انگیزه برای ازدواج شده است. همچنین، تغییر در ارزشهای سنتی و نگرشهای جدید نسبت به تشکیل خانواده نقش مهمی دراینتغییرات ایفا میکند. اگر هم از پنجره عوامل اجتماعی چراغ جستجو بر کوچه تجرد قطعی بیندازیم، افزایش توقعات و استانداردهای جوانان در انتخاب شریک زندگی، تعدد طلاق در جامعه، تنوع در سبکهای زندگی و افزایش تمایل به تجربه آزادی بیشتر بدون تعهدات زناشویی را در بروز این پدیده تأثیرگذار میبینیم. پیامدهای تجرد قطعی اثرات مخرب و ویرانکنندهای بر فرد و جامعه تحمیل میکنند. عدم تشکیل خانواده و نداشتن حمایت عاطفی میتواند علاوهبر ایجاد مشکلات روحی و روانی جزئی در آینده منجر به بروز افسردگی و یا حتی خودکشی افراد شود. همچنین، اینافراد ممکن است در آینده در بحث مراقبت و پشتیبانی در دوران سالمندی با چالشهای جدی مواجه شوند. پیامدهای اجتماعی این پدیده نیز بسیارمهم و قابلپیگیری هستند. با افزایش تجرد قطعی، نرخ زادوولد در جامعه کاهش یافته و همینامر در کاهش جمعیت کشور و عدمدستیابی به توسعه و پیشرفت نقش اساسی دارد؛ چراکه کاهش نرخ ازدواج و بهتبعآن کاهش رشد باعث پیرشدن جامعه و کمشدن نیروی کار و کمرنگ شدن انگیزه برای کار و تلاش میشود. اینمسئله بهمرورزمان میتواند فشارهای اقتصادی بیشتری بر جامعه وارد کرده و نیاز به نیروی کار جوان را در بازار کار شدیدتر کند. ازسویدیگر، کاهش ازدواج میتواند موجب تغییرات در ساختارهای خانوادگی و اجتماعی شده و منجر به گسست پیوندهای سنتی در خانوادهها گردد. در کنار تمامی موارد عنوانشده برطرفسازی نیاز جنسی هم یکی از مهمترین چالشهای این پدیده است که عمدتاً با سرکوب، خودارضایی یا روابط کنترلنشده همراه است که هریک آسیب اجتماعی، روحی و روانی و بهداشتی خود را دارد. افزایش تولد فرزندان نامشروع یا افزایش بیماریهای مقاربتی اولین و دمدستیترین تبعات منفی این پدیده ازمنظر جنسی تلقی میشوند. بر همین پیوست چارهاندیشی و اتخاذ راهکارهای غیرنمایشی و غیر کلیشهای در حل اینمعضل جدی بیشازگذشته ضروری بهنظر میرسد. بهعبارتی تا مرحله پنجره یا همان دوران طلاییای که امکان حل یک معضل اجتماعی وجود دارد بسته نشده باید چارهای چندلایه شامل حمایتهای اقتصادی، تغییرات فرهنگی و اصلاح سیاستهای اجتماعی برای اینمعضل اندیشید.
الف. حمایتهای اقتصادی
ارائه تسهیلات مالی و ایجاد شرایط مناسب برای جوانان بهمنظور تأمین مسکن و اشتغال پایدار میتواند از اصلیترین اقدامات برای کاهش تجرد قطعی باشد. دولتها میتوانند با اعطای وامهای ازدواج، کاهش مالیاتها و حمایت از کسبوکارهای نوپا شرایط را برای ازدواج جوانان تسهیل کنند.
ب. تغییرات فرهنگی
ترویج فرهنگ ازدواج ساده و کاهش توقعات غیرمنطقی از ازدواج میتواند بهعنوان یکی از راهکارهای مؤثر موردتوجه قرار گیرد. رسانهها و نهادهای فرهنگی میتوانند با ارائه الگوهای جدید و مناسب دراینزمینه نقش مهمی ایفا کنند؛ همچنین، باید تلاش شود تا ارزشهای مثبت ازدواج و تشکیل خانواده مجدداً در جامعه ترویج داده شود.
ج. اصلاح سیاستهای اجتماعی
بازنگری در سیاستهای اجتماعی مرتبط با ازدواج و خانواده ضروری بهنظر میرسد. سیاستهای تشویقی برای ازدواج، افزایش حمایتهای دولتی از زوجین و بهبود دسترسی به خدمات مرتبط با ازدواج و خانواده میتواند تأثیرات مثبتی در کاهش تجرد قطعی داشته باشد. درمجموع باید اذعان داشت، پدیده تجرد قطعی جوانان موضوعی پیچیده و چندبعدیست که نیاز به توجه ویژه و مداخلات چندجانبه با رویکرد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی دارد. باتوجهبهاینکه اینمسئله نهتنها برای فرد بلکه برای کل جامعه پیامدهای گستردهای بهدنبال دارد، ارائه راهکارهای مؤثر و کارآمد برای کاهش این پدیده از اهمیت ویژه برخوردار است. حمایتهای اقتصادی، ترویج فرهنگ ازدواج و اصلاح سیاستهای اجتماعی میتواند بهعنوان راهبردهای کلیدی در درازمدت دراینزمینه مطرح شود. تلاش برای حل اینمعضل اجتماعی را از امروز آغاز کنیم. شاید فردا دیر باشد.
وحید حاجسعیدی