«دیپ‌سیک» چگونه بازار هوش مصنوعی را قبضه کرد؟

هنگامی‌که یک صندوق پوشش ریسک چینی به‌نام «های-فلایر» در سال 2023 اعلام کرد قصد دارد چت‌بات هوش مصنوعی مولدِ‌ خود را در قالب متن باز و به‌شکل رایگان عرضه کند، شاید کسی فکرش را هم نمی‌کرد که به رقیب اصلی «چت‌جی‌پی‌تی» تبدیل شود و حتی بازار هوش مصنوعی را قبضه کُند؛ اما هنوز دوسال از تولد این مخلوق تازه‌نفس در حوزه سامانه‌های «مدل‌های زبانی بزرگ (LLM)» نگذشته که باعث سقوط ارزش سهام غول‌های فناوری در بازار بورس «نزدک» شد! ژانویه 2025 در نیمه راه خود بود که «دیپ‌سیک» مدل R1 خود را عرضه و خواب خوش مالکان «اِنویدیا» را آشفته کرد. زیان 17درصدیِ این تراشه‌ساز اعظم جهان، تازه آغاز ماجراست و به‌نظر می‌آید که سایر شرکت‌های اول بورس که در حوزه فناوری فعالیت دارند نیز باید قدرت این رقیب جوان را به‌رسمیت بشناسند. یکی از دلایل که باعث استیلای این چت‌بات در بازار شده، هزینه‌ تولید اندکش است: فقط شش‌میلیون‌دلار! این‌رقم، بسیار پایین‌تر از هزینه‌هایی‌ست که همتایانی همچون «جمینای» و «چت‌جی‌پی‌تی» متحمل شده‌اند. این‌درحالی‌ست‌که از زمان ارائه عمومی در 20 ژانویه، امتیازهای خوبی را نیز ازسوی کاربران برای عملکرد مطلوبش گرفته است. داده‌نمای امروز نشان می‌دهد که هر توکن ورودی و خروجی برای برترین ‌بات‌های مکالمه چقدر آب می‌خورد؛ در‌مقایسه: توکن ورودی «چت‌جی‌پی‌تی» سه‌دلار و توکن خروجی آن 12دلار است؛ درحالی‌که توکن ورودی «دیپ‌سیک» فقط کمتر از یک‌دلار و توکن خروجی آن نیز کمتر از سه‌دلار هزینه دارد. درواقع، هزینه استفاده از مدل‌های زبانی بزرگ، به تعداد توکن‌ها مرتبط است. «توکن» شامل کلمات، بخش‌هایی از کلمات، یا کاراکترهاست که برای محاسبه هزینه‌ها در‌نظر گرفته می‌شوند. نوع ورودی یعنی «متن‌ ارسالی کاربر» و نوع خروجی یعنی «پاسخ‌های مدل».

مصطفی رفعت