جوامع درانتظار بحران قریب‌الوقوع بازنشستگی

جوامع متعددی در جهان امروز با چالش «سالمندی» مواجه‌اند؛ جدا از هر نگاه انتقادی به‌این‌مقوله، آنچه بیش‌ازهمه باعث نگرانی دولت‌ها دراین‌ماجراست، مسائل اقتصادی وابسته و متأثر از «پیرشدن» جامعه بوده که در هم‌پوشانی با دو رخداد ‌هم‌زمان «کاهش نرخ زادوولد» و «افزایش امید به زندگی»، می‌رود تا نتایجی نامطلوب را با واردآوردنِ فشاری مضاعف بر بازارهای کار، مراقبت‌های بهداشتی و سازوکارهای بازنشستگی، درپی داشته باشد. داده‌های OECD (سازمان توسعه و همکاری اقتصادی) نشان می‌دهد: برخی جوامع، با روند شتاب‌گرفته پیری روبه‌رو هستند؛ مثلاً تعداد بازنشستگان به‌ازای هر 100 نیروی کار در سال 2022 که بیش از 55‌نفر در «ژاپن» و 41‌نفر در «ایتالیا» بود، احتمالاً تا سال 2050 به‌ترتیب به 81‌ و 74‌نفر برسد. این تغییر فاحش البته در کشورهای متعددی پیش‌بینی می‌شود. درواقع، چالش‌های ناشی از چنین تغییرات جمعیتی، بر تعداد فزاینده‌ای از کشورها در دهه‌های آینده تأثیر می‌گذارد؛ ازجمله «چین» و «ایالات‌متحده» که جمعیت آن‌ها درحال‌حاضر جوان‌تر از کشورهای فهرست‌شده دراین‌داده‌نماست. «چین» و «کره‌جنوبی» شاهد سریع‌ترین دوره انتقال به جامعه‌ای پیر هستند. «چین»، میراث‌دار «سیاست تک‌فرزندی» بوده؛ اما درمورد «کره‌جنوبی» که یکی از پایین‌ترین نرخ‌های باروری را در جهان تجربه می‌کند، باید به چالش‌های اقتصادی برای نسل جوان در جامعه‌ای که به‌طورسنتی اداره می‌شود و فعالیت را به‌ویژه برای زنان دشوار می‌سازد، اشاره کرد.

مصطفی رفعت