آثار زیان‌بار توقف کالا در گمرک

وقتی می‌گویند کالاها در گمرکات به حد فراوان وجود دارد و به‌اصطلاح خروج کالا متوقف‌شده است، معنی و مفهوم آن این‌است‌که تشریفات گمرکی به‌موقع انجام نمی‌شود یا اینکه واردکنندگان نتوانسته‌اند مراحل ترخیص را به‌سرعت انجام دهند که باید ضمن پذیرفتن مشکلاتی ازاین‌دست، توجه داشت که از قدیم‌الایام، تشریفات گمرکی آن‌قدر زیاد و دست‌وپاگیر است و واردکنندگان را عاصی و عصبانی می‌کند و آن‌قدر چوب لای چرخ واردکننده می‌گذارند که واردکنندگان از شدت گرفتاری و مشکلات گمرکی، پاره‌ای‌ازاوقات عطای ترخیص را به لقای آن می‌بخشند و چنین است که بسیاری از واردات آن‌قدر در گمرکات می‌ماند‌ تا پوسیده و به‌شکل مستعمل دربیاید. این مقررات دست‌وپاگیر مربوط به ده‌سال، بیست‌سال، پنجاه‌سال و قبل آن نیست؛ این مشکلات به‌شکل اپیدمی و همه‌گیر درآمده و سالیانه میلیاردها‌میلیارد به اقتصاد کشور زیان وارد می‌کند؛ حتی اگر سری به گمرکات تهران و شهرستان‌ها زده شود، اغلب، این گمرکات آگهی فروش مستعملاتی می‌زنند؛ چون سال‌ها بلاتکلیفی و معطلی در گمرک، کالا از حیز انتفاع افتاده و چون صاحبان یا واردکنندگان، قید خارج کردن آن‌را زده‌اند، فضا و محوطه گمرک پرشده و دیگر جای خالی باقی نمی‌ماند که برای نمونه اگر به گمرکات تهران و اطراف تهران سرک بکشیم، وجود کالاها و به‌خصوص خودروهای شیک و لوکس خارج از محوطه گمرک و در بیابان متوقف‌ شده‌اند که گذشت زمان، آن‌را به‌صورت خودروهای بلااستفاده تصور می‌کنند. ‌این مقدمه را گفتم تا به اصل داستان گمرکات و سختگیری بی‌رویه و حتی خارج از اعتدال آن برسیم؛ یا شاید ما اشتباه می‌کنیم و گمرکی‌ها وظیفه صحیح را انجام می‌دهند و این واردکنندگان هستند که واردات آنان خارج از ضابطه و مقررات بوده و لذا مقررات اجازه ترخیص آن‌را نمی‌دهند؛ اما و به‌هر‌حال بسیاری از کالاهای وارداتی در فضای باز که به‌نوعی بیابان نام دارد، نگهداری می‌شود که در تابستان‌ها تابش مستقیم اشعه آفتاب و در زمستان‌ها برف و باران یک‌ساله و چندساله موجب تخریب کالا می‌شود که این سرمایه‌ای عظیم است که شاید با ایجاد سرپوش‌های فلزی شبیه سوله می‌تواند از آن‌همه تخریب جلوگیری کرد؛ یا حتی با پوشش پلاستیک‌های ضخیم، باز تااندازه‌ای از عمق خرابی‌ها کاست. آنچه مایه تأسف است، اینکه وقتی به‌پای صحبت بازرگانان و واردکنندگان می‌نشینند، اکثر قابل‌توجهی از واردکنندگان از مقررات خشک و دست‌وپاگیر کارمندان گمرک شاکی بوده و بعضی از این بازرگانان ترجیح داده‌اند، ‌سرمایه خود را در کشورهای دیگر به‌کار بیندازند تا دچار دردسرهای قوانین به‌شدت سخت‌گیرانه دولتی نشوند؛ بنابراین بدیهی‌ست؛ اگر کمی مهربانی بیشتر در حق بازرگانان شود، آنان هیچ‌گاه و هرگز کشور خود را که مدیون آن هستند، رها نکرده و سرمایه خود را به کشورهای دیگر نمی‌برند؛ حتی گمرکات می‌توانند، برای بازرگانانی که در سال چند نوبت واردات دارند تسهیلاتی چون کم‌کردن عوارض گمرکی، این طبقه را تشویق به واردات و در کنار آن صادرات بعضی از اقلام مصرفی و به فرامرزهای کشور کنند تا با رضا و رغبت بیشتر درراه توسعه اقتصاد کشور از هیچ کوششی فروگذار نکنند و حتی از فرار سرمایه‌داران به خارج از کشور درصورت فراهم‌کردن تسهیلات بیشتر جدا جلوگیری کنند و بالاخره دولت می‌تواند تدبیری اتخاذ کند تا اقلام آسیب‌پذیر و مواد دارویی و شیمیایی در محل‌های مناسب، از تخریب آن‌ها و درنتیجه ضرر و زیان گسترده خرابی‌ها به‌علت نبود فضای مناسب در گمرکات کشور به‌نحو محسوسی کم کرده باشد.