شکوفایی تجاری روسیه و چین؛ و تهدید جوامع غرب
پس از آغاز جنگ اوکراین و اعمال تحریم‌ها، شرکت‌های غربی از روسیه خارج شدند. ازسویی، رونق برای شرکت‌های تجاری همچون Nikita Minenkov's logistics که مستقر در نزدیکی رودخانه آمور (مرز بین روسیه و چین)، فزاینده بوده است. موفقیت این شرکت نشان‌دهنده روابط نزدیک اقتصادی پکن با مسکو بوده که در‌حال‌خرید بیشتر نفت روسیه (رگ حیات اقتصاد روسیه) و تأمین کالاها؛ به‌‌خصوص خودرو‌ها و ماشین‌آلات صنعتی برای این‌کشور است. داده‌های تجاری چین برای سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد: صادرات خودرو به روسیه تقریباً هفت‌برابر بیشتر از سال ۲۰۲۲ بوده و ارزش تجاری آن تقریباً ۱۰میلیارددلار افزایش یافته. ازسویی، پکن «نفت روسیه» را با قیمتی ارزان‌تر از سایر تولیدکنندگان خریداری می‌کند. به‌گزارش ایبنا؛ کل حجم تجارت روسیه و چین در دوسال‌گذشته ۶۴درصد افزایش یافته و به ۲۴۰میلیارددلار رسید. دیمیتری پسکوف (سخنگوی کرملین) در گفتگویی با خبرنگاران تصریح کرد: «این یک توسعه سامانمند، دوجانبه و سودمند در همکاری تجاری و اقتصادی‌ست. امیدواریم به اوج روابط تجاری خود با چین نرسیده باشیم چراکه به توسعه آن امیدواریم». پیش‌بینی می‌شود: حجم تجارت جهانی پس از یک افت ۰.۸درصدی در سال ۲۰۲۳، رشد ۳.۳درصدی در سال ۲۰۲۴ را تجربه خواهد کرد. تمایل چین به گسترش تعاملات اقتصادی با روسیه، حیات اقتصادی را به روسیه بازگردانده و محبوبیت بیشتری برای ولادیمیر پوتین که به‌دنبال برنده‌شدن در یک‌دوره شش‌ساله دیگر در انتخابات اخیر است را به‌ارمغان آورده. زک مایرز (معاون مرکز اندیشکده اصلاحات اروپا) معتقد است: «افزایش تجارت روسیه و چین به‌سادگی نشان می‌دهد اثرات تحریم‌های غربی به‌مرورزمان از بین خواهد رفت. به‌عبارتی، جوامعی که از تحریم‌ها تبعیت نمی‌کنند، از فرصت موجود هنگام عقب‌نشینی شرکت‌های غربی استفاده می‌کنند. این بهویژه در صنعت خودروسازی چین مشهود است. با خروج شرکت‌های غربی از روسیه، این صنایع کارخانه و تجهیزات خود را با قیمت‌های بسیار نازلی به‌فروش گذاشتند. سهم چین از بازار روسیه که دوسال‌گذشته کمتر از ۱۰درصد بود، اکنون به بیش از ۵۰درصد رسیده است. نمایندگی‌هایی که یک‌زمانی مدل‌های فولکس‌واگن، رنو و استلانتیس را می‌فروختند، امروز به برند‌های چینی ازجمله جیلی و چری اختصاص یافتند. بدین‌ترتیب چینی‌ها به‌سرعت در‌حال‌سازگاری بوده و نگرش خریداران (نسبت به چینی‌ها) قطعاً درحال‌تغییر است. به‌عبارتی، مردم به آن‌ها اعتماد دارند». مایرز از مرکز اندیشکده اصلاحات اروپا این‌را هم گفت که گسترش روابط تجاری چین و روسیه برای هردوطرف خطراتی درپی دارد: «خطر قابل‌توجهی که مسکو را تهدید می‌کند وابستگی بیش‌ازحد روسیه به چین است. چین شریکی بوده که روسیه عمیقاً به او اعتماد کرده است؛ اما غرب همچنان شریک تجاری بسیاربزرگ‌تری برای چین نسبت به روسیه است و اگر تحریم‌های غربی تعداد زیادی از شرکت‌های چینی را هدف قرار دهد، آنگاه چین منافع زیادی برای ازدست‌دادن خواهد داشت». اگرچه پسکوف (سخنگوی کرملین) نظر دیگری دارد و می‌گوید: «ما تهدیدات اقتصادی و سیاسی از ناحیه گسترش روابط تجاری حس نمی‌کنیم. هر‌دو رئیس‌جمهوری روسیه و چین؛ هدفشان را افزایش حجم تجارت و تعمیق روابط اقتصادی تعیین کرده و قصد داشته تا سطح تجارت را به بیش از ۲۰۰میلیارددلار بیشتر از حجم آن در ۲۰۲۲ برسانند». باتوجه‌به ارزش تجارت دو کشور روسیه و چین، این وابستگی متقابل بوده و این دو کشور ازنظر اقتصادی مکمل‌اند. به‌عبارتی، محصولاتی را تولید و صادر می‌کنند که کشور دیگر به آن نیاز دارد؛ بنابراین اگر بگویند روسیه به چین وابسته شده، این‌مسئله بی‌پایه‌واساس است. کنارگذاشتن چین برای اقتصاد جهانی؛ بهویژه ایالات‌متحده بسیار هزینه‌بر خواهد بود و اتحادیه اروپا نیز از این‌امر مستثنا نیست. اگر استدلال شود که بزرگ‌ترین شریک تجاری چین بلوک غرب است، می‌توان به‌سادگی مشاهده کرد: بزرگ‌ترین شریک تجاری غرب نیز چین است؛ بنابراین درست است که تحریم‌کردن چین می‌تواند برای روسیه مخرب باشد؛ اما تأثیرات بسزایی را بر اقتصاد جوامع غربی؛ ازجمله آمریکا خواهد گذاشت. براساس داده‌های صندوق بین‌المللی پول و با وجود جنگ تعرفه‌ها و محدودیت‌های تجاری که آمریکا بر تجارت خود با چین وضع می‌کند تا آن‌را رقابت‌پذیرتر کند؛ کسری تجاری ایالات‌متحده با چین به‌میزان ۳۵۷میلیارددلار است؛ یعنی ایالات‌متحده معادل با ۳۵۷میلیارددلار بیشتر از چین، کالا‌های چینی وارد می‌کند. می‌توان مشاهده کرد که برای ایالات‌متحده اولین مبدأ واردات کالا و خدمات با اختلاف حدود ۱۰۰میلیارددلاری، چین است؛ اما اولین مقصد صادرات کالا چین نبوده؛ بلکه کاناداست! درنتیجه مهم‌ترین شریک تجاری ایالات‌متحده که ازنظر تجاری بر آن سلطه دارد، چین است. لازم‌به‌ذکر است: وضعیت تجاری کشور‌های عضو اتحادیه اروپا، مانند آلمان، بسیار وخیم‌تر بوده و کسری‌های فزاینده‌ای با چین داشته‌اند؛ بنابراین، غرب نمی‌تواند تحریم‌های اقتصادی را بر چین وضع کند؛ چراکه بزرگ‌ترین اقتصاد عضو بلوک غرب (ایالات‌متحده)، بزرگ‌ترین منتفع از تجارت با چین و وابسته‌به‌آن است. اگر تحریمی وضع شود، ایالات‌متحده بیش از چین و روسیه از «تبعات اقتصادی آن» ضرر خواهد کرد!