Brookings Institution
نابرابری در توزیع واکسن کرونا؛ تداوم بحران جهانی
توزیع نابرابر واکسن کرونا در کشورهای فقیر و غنی علاوه‌بر دشوار‌کردن مهار ویروس کرونا؛ به اقتصاد جهانی زیان وارد خواهد کرد که کشورهای ثروتمند از آن بی‌نصیب نخواهند بود. به‌گزارش ایرنا؛ به‌رغم افزایش تلاش کشورهای غنی در واکسیناسیون کرونا؛ نگرانی شدیدی درباره زمان و چگونگی توزیع به‌موقع واکسن در کشورهای درحال‌توسعه به‌منظور اقدام به‌موقع و درنهایت رهایی از این همه‌گیری هولناک بروز کرده. این نگرانی، واقعی‌ست و واکسیناسیون کشورهای فقیر به تلاش‌های گسترده جهانی توسط کشورهای غنی و کشورهای درحال‌توسعه نیاز دارد. این امر ازهمه‌مهم‌تر یک وظیفه اخلاقی‌ست. باتوجه‌به موجود‌بودن انواع واکسن می‌توان از تلفات بیشتر جلوگیری کرد؛ اما کشورهای غنی در یک‌نوع «ناسیونالیسم واکسن» درگیر شده‌اند و بیش از نیاز جمعیت خود، واکسن خریداری می‌کنند و این موجب می‌شود که کشورهای فقیر، به واکسن موردنیاز خود دسترسی پیدا نکنند. به‌غیراز مسئولیت اخلاقی، نادیده‌گرفتن واکسیناسیون در کشورهای فقیر و درحال‌توسعه تبعات زیر را خواهد داشت: نخست، مسئله‌ای که حال به یک تهدید بسیار واقعی تبدیل شده این‌است‌که هرچقدر ریشه‌کنی این ویروس در جهان طولانی‌تر شود، به‌همان‌اندازه نیز امکان جهش ویروسی بیشتر خواهد بود و ازاین‌رو ممکن است تأثیر واکسن‌ها را کمتر کند. دوم، تازمانی‌که ویروس همچنان در‌حال‌سرایت است، شاهد اختلال در جریان تجارت جهانی خواهیم بود و برآوردهای جدید نشان می‌دهد که اگر واکسیناسیون به‌سرعت کافی به کشورهای درحال‌توسعه نرسد، این اختلال نه‌تریلیون‌دلار برای اقتصاد جهانی هزینه خواهد داشت و بیشتر این هزینه‌ها را اقتصادهای پیشرفته تحمل خواهند کرد. سوم، هر‌چه عمر ویروس طولانی‌تر شود، فقر بیشتر خواهد شد و زندگی متزلزل کنونی میلیون‌هانفر از افراد فقیر در کشورهای درحال‌توسعه وضعیت بی‌ثابت‌تری پیدا خواهد کرد که درگیری‌ها را افزایش خواهد داد و ثبات سیاسی جهان را تضعیف خواهد کرد که بر همه مردم جهان تأثیر خواهد گذاشت. گذشته‌ازاین‌ها، بی‌تردید درگیری‌ها شانس تغییر درروند منفی افزایش بیکاری کنونی را کاهش و آمار فقر را افزایش خواهد داد. شکی نیست که کشورهای ثروتمند، با استفاده از کمک و صندوق‌های حمایت مالی بانک جهانی و بانک‌های توسعه منطقه‌ای باید به جوامع درحال‌توسعه برای دستیابی و توزیع هرچه‌سریع‌تر واکسن کمک کنند.به‌رغم فشار همه‌گیری بر کشورهای درحال‌توسعه؛ این‌وضعیت اکنون در اروپا و آمریکا نیز وخیم است؛ طوری‌که بیشتر مرگ‌ومیرها در کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی و کشورهای منطقه آمریکای لاتین و کارائیب که درآمد متوسطی دارند، متمرکز است؛ مثلاً مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آفریقا گزارش داده بیش از ۹۰هزارنفر در نتیجه ابتلا به کووید-۱۹ جان باخته‌اند که این‌تعداد در یک جمعیت ۱.۲میلیاردنفری رخ داده است. براساس شاخص سرانه؛ تعداد مرگ‌ومیرها در آمریکا ۱۷برابر و در اروپا حدود ۲۰برابر بیشتر است. ازنظر اخلاقی؛ حفظ جان افراد و جلوگیری از روند منفی در شاخص رشد اقتصادی کشورها، محرکی برای کشورهای ثروتمند و نظام‌های چندجانبه برای بسیج هر منبع احتمالی برای واکسیناسیون مؤثر در جوامع درحال‌توسعه محسوب می‌شود. گویا تا این ویروس در جهان ریشه‌کن نشود، بهبود وضعیت اقتصادی کشورهای بسیار فقیر کاملاً شکننده خواهد بود. در تعدادی از کشورهای ثروتمند، تعداد واکسن‌های کووید-۱۹ سفارش‌داده‌شده بیش از میزان موردنیاز است؛ درحالی‌که بسیاری از کشورهای فقیرتر مجبور هستند احتمالاً سال‌ها منتظر بمانند تا واکسن به‌طور گسترده دردسترس باشد. اگر سفارش این کشورهای ثروتمند تحقق یابد، برای واکسن‌های اضافی چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا آن‌ها هدر می‌روند؟ به بالاترین پیشنهاد خریدوفروش می‌شوند یا به‌صورت رایگان یا با هزینه به کشورهای فقیرتری که هنوز درگیر کووید-۱۹ هستند، اختصاص می‌یابد؟ تدروس آدانوم؛ مدیرکل سازمان جهانی بهداشت از فقدان دسترسی بسیاری از کشورها به واکسن کرونا ابرازتأسف کرده و گفت: «جهان درآستانه یک شکست اخلاقی فاجعه‌بار قرار دارد. هد‌ردادن دزهای بیش‌ازحد سفارش‌شده، این اتهام را چندین‌برابر می‌کند». مدیرکل سازمان جهانی بهداشت بابیان‌اینکه توزیع ناعادلانه واکسن کرونا باعث شکست اقتصاد جهانی خواهد شد، افزود: «براساس یافته‌های اتاق بازرگانی بین‌المللی؛ توزیع ناعادلانه واکسن کرونا ۹.۲تریلیون‌دلار به اقتصاد جهان زیان می‌زند که حدود نیمی از آن به جوامع ثروتمند تحمیل می‌شود». روزنامه آمریکایی «نیویورک‌تایمز» نیز در گزارشی بااستنادبه یک تحقیق جدید تأیید کرد: «انحصار عرضه واکسن کرونا، کشورهای ثروتمند را با یک فاجعه انسانی تهدید می‌کنند: ویرانی اقتصادی ناشی‌ازاین توزیع نابرابر تقریباً به‌اندازه کشورهای درحال‌توسعه کشورهای ثروتمند را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد». این رسانه نوشت: «نیمی از این هزینه‌ها بر دوش کشورهای ثروتمند مانند ایالات متحده، کانادا و انگلیس خواهد بود». طبق سناریوی طراحی‌شده توسط محققان درصورتی‌که کشورهای درحال‌توسعه نیمی از جمعیت خود را تا پایان سال جاری میلادی واکسینه می‌کنند، اقتصاد جهان بین ۱.۸تریلیون‌دلار و ۳.۸تریلیون‌دلار را متحمل خواهد شد. این تحقیق که به سفارش اتاق بازرگانی بین‌المللی انجام شده، نتیجه می‌گیرد که توزیع برابر واکسن به‌نفع همه کشورهای جهان است؛ به‌ویژه کشورهایی که اقتصاد آن‌ها به تجارت وابسته است.