در گفتوگو با سخنگوی آتشنشانی مطرح شد؛
تهدیدات پیشروی بازارهای سنتی
پیشینه تاریخی ایران بهگونهای است که در اکثر شهرهای این کشور میتوان بازارهای سنتی و دارای بافت قدیمی را پیداکرد. بازارهایی که عمدتا در زمانی ساختهشدند که سیستم گاز و برقرسانی در آن وجود نداشته و حالا بسیاری از آنها با خطری بهنام نقص ایمنی روبهرو هستند. سخنگوی سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهر تهران درباره مهمترین علل حوادث در این اماکن توضیح داده است. به گزارش ایسنا، سید جلال ملکی درباره ایمنی بازارهای سنتی و قدیمی در کشور اظهارکرد: در تمام شهرهای کوچک و بزرگ، محلی برای تجارت و تبادل کالا وجود دارد که اصطلاحاً بازار گفته میشود در تهران و بسیاری از شهرهای دیگر نیز این اماکن از دهها و قرنها قبل شکل گرفته و برخی از آنها همچنان پابرجا هستند. وی با بیان اینکه عمده این مراکز در بخش مرکزی شهرها واقعشده و اکثرا جزو بافتهای فرسوده است، گفت: در گذشته اطراف این بازارها عمدتا کاربری مسکونی وجود داشته و شهروندان در کوچهها و معابر این بازارها نیز رفتوآمد داشتند؛ اما در دهههای اخیر به مرور این مناطق نیز تغییر کاربری داده و بخشی به بازار تبدیلشده است. سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران با اشاره به وجود فروشگاهها، مغازهها، پاساژها و نمایندگیهای متعدد شرکتهای داخلی و خارجی و گردش میلیاردی پول در این مناطق ادامهداد: طبیعی است که در چنین مناطقی مردم هم حضور پررنگی دارند. از این رو اهمیت حفاظت و ایمنی این مناطق نیز بالا میرود. ملکی اضافهکرد: همانگونه که اشارهشد اطراف بازارها در گذشته بیشتر کاربری مسکونی داشته که رفتهرفته به اینصورت درآمده است و این تغییر کاربری غالباً بدون اخذ مجوز لازم انجام شده و طبیعی است که هر ساختمانی بر اساس نوع کاربری که دارد طراحی و ساخته میشود و تمام تأسیسات و تجهیزات ساختمان از جمله سیمکشیهای برق، لوله کشی گاز و آب و ... بر این اساس تعبیه میشود. حال اگر ساختمانی بدون درنظر گرفتن این شرایط اقدام به تغییر کاربری کند و تاسیسات و تجهیزات بنای قدیمی را متناسب با کاربری جدید نکند ریسک خطر در آن محل بالا می رود. وی با بیان اینکه با تغییر کاربری هر واحدی باید تاسیسات آن نیز متناسب با نوع کاربری آن تغییر اصولی کند، گفت: متاسفانه این مشکل در بسیاری از نقاط شهرها به چشم میخورد که افراد بدون توجه به خطرات موجود، اقدام به تغییر کاربری غیر اصولی و بدون مجوز لازم میکنند و با این کار به ویژه در ساختمانهای مسکونی ضریب خطر را برای ساکنان بالا میبرند که در بازارهای سنتی نیز این پدیده به چشم میخورد و اتفاقا به دلیل تجمع مغازهها موضوع حساستر هم میشود. سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران با بیان اینکه آمارها نشان میدهد که بازارهای سنتی همیشه به نوعی درگیر حوادث و آتش سوزیهای کوچک و بزرگ بوده است، گفت: اتفاقاً بخشی از حوادث تهران مختص این محدوده است و قطعا این وضع ادامه نیز خواهد داشت. ملکی ادامه داد: یکی از مهمترین عوامل بروز آتشسوزی در بازار یا ابنیههای قدیمی به ویژه با کاربری کارگاه یا انباری سیمکشی های قدیمی و فرسوده است. در گذشته غالب سیمهای برق روکش پارچهای داشت و حداکثر مدت زمان 15سال کارآیی لازم را داشت و پس از آن باید تعویض یا مرمت میشد؛ اما با کمی دقت در محدوده بازار به ویژه ساختمانهای قدیمیتر با آشفتگی وحشتناکی در نحوه سیمکشی کاملاً غیر اصولی و غیر ایمن مواجه میشویم و از آنجایی که در یک پاساژ یا ساختمان قدیمی بیشتر مغازهها و انبارها به صورت خودسرانه و بدون در نظر گرفتن میزان مجاز باردهی کنتور برق و توان خروجی سیم های برق، اقدام به سیمکشی و انشعابات فراوان کردهاند و اغلب به دلیل استفاده از سیم های تکهای و نوارپیچی شده و نامناسب و عدم استفاده از فیوزهای کارآمد و استاندارد، باعث ایجاد حرارت و شعله وری میشوند و در صورت بروز آتشسوزی، شعلههای آتش از طریق سیمهای برق به سادگی به اطراف و سایر مغازهها نیز سرایت میکند. سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران با بیان اینکه در مواردی شاهد سرایت آتش از طریق سیمهای برق به بیش از 30 مغازه بودهایم، گفت: این معضل اگر چه بزرگ است؛ اما با هزینه اندکی قابل پیشگیری است و در ساختمانهای قدیمی با یک مدیریت صحیح میتوان نسبت به تعویض تمام سیمکشیهای برق اقدامکرد و با هزینه اندکی جلوی خسارت های سنگین را گرفت. باید در بازدیدهای دورهای وضعیت سیمکشیهای برق را بررسیکنیم و به سادگی و با حداقل هزینه میتوان نسبت به تعویض یا مرمت آنها اقدامکرد. ملکی با اشاره به چیدمان اجناس در مغازهها و پاساژها اظهارکرد: از دیگر موارد مهم در بروز حوادث چیدمان نامنظم و غیر اصولی اجناس در مقابل مغازهها و به ویژه در راهروها و راهپلههای طبقات در بازارها و پاساژهاست. چیدمان غلط اجناس میتواند خطرات زیادی داشتهباشد که از آن جمله میتوان به زخمیکردن سیمهای برق در اثر برخورد اجناس با آنها و ایجاد اتصالی و یا واژگونشدن اجناس چیدهشده و مسدودشدن راه عبور نیروهای آتشنشان اشارهکرد که این کار علاوه بر اینکه تردد و عملیات آتشنشانان را در هنگام بروز آتشسوزی سخت و دشوار میکند باعث تاخیر در رسیدن نیروها به محل و واردآمدن خسارات مالی بیشتر نیز میشود. به گفته سخنگوی سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهر تهران پیوستگی و فشردگی کارتنهای اجناس به همدیگر به سهولت باعث گسترش آتشسوزی و سرایت آن به اطراف میشود. وی با بیان اینکه از موارد مهم دیگر میتوان به انبارداری غیراصولی اجناس اشارهکرد، گفت: این موضوع باعث حوادث زیادی میشود. به عنوان مثال مواد قابل اشتعال به سادگی در مجاورت وسایل گرمازا و شعلهدار قرار میگیرند و یا روشنماندن طولانیمدت وسایل برقی پرمصرف در مجاورت این مواد نیز از عوامل بروز آتشسوزی است. عدم حضور افرادی در قالب نگهبان یا سرایدار در بعضی از ساختمانها یا عدم دقت کافی آنان به ویژه در ساعات پس از فعالیت بازار و حضور طولانیمدت بعضی از کارگران و تولیدیها با عنوان شبکاری و بیاحتیاطی ناشی از خستگی مفرط نیز از جمله این عوامل است که با رعایت اصول انبارداری و چیدمان اجناس بر اساس ریسک خطر و میزان شعله وری و سایر موارد مهم میتوان جلوی بروز حوادث و خسارات میلیاردی را گرفت. ملکی ادامهداد: سقفهای شیروانی نیز از عوامل بروز حادثه است. بخشهای قدیمی بازار، دارای سقفهای شیروانی است که از ورق های فلزی که از داخل با تعداد زیادی چوب به جای پروفیل فلزی است، ساخته شده است. فضای داخلی این سقفها بعد از مدتی پر از ضایعات و یا محلی برای لانهسازی پرندگان میشود. حتی بعضی کسبه با بیاحتیاطی اجناس خود را نیز در آن قسمت قرار میدهند و مانند انباری استفاده میکنند و عبور سیمهای برق از فضای داخلی این سقفها، احتمال آتشسوزی را افزایش میدهد. سخنگوی سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهر تهران مسئله دیگر را فرسودهبودن دیوارها دانست و گفت: هنوز دیوارهای خشتی در بازارها به چشم میخورد که گاهی در آستانه ریزش است. بعضی از این بناها دوطبقه یا حتی سه طبقه هستند و روی این دیوارها و سقفهای خشتی قدیمی نیز افراد تردد میکنند و احتمال ریزش آوار بسیار محتمل است. بهتراست پیش از هرگونه حادثه، با اخذ مجوزات لازم نسبت به نوسازی بخشهای قدیمی و فرسوده و یا حداقل مقاومسازی آنها اقدامشود. به گفته وی، البته ایمنسازی بازار تنها برعهده شهروندان و کسبه نیست و سازمانهای مرتبط نیز باید کمک کنند. وزارت کار، اتحادیهها و صنوف مختلف با بازرسی از کارگاهها و مغازهها بهویژه در بازار، باید مالکان را مجاب به ایمنسازی محل کسب خود کنند و مجوز ادامه فعالیت آنان را منوط به اخذ تأییدیه ایمنی از سازمان آتش نشانی کنند. شهرداریها نیز با سهولت در امر ارائه مجوزهای مختلف سهم بسزائی در این کار خواهندداشت.