امروزه نقش آموزش در ایجاد مهارت‌های شغلی یک اصل پذیرفته‌شده و علمی‌ست و بسیاری از کشورها در کنار آموزش آکادمیک به دانش‌آموزان و دانشجویان، آموزش مهارت‌های فنیوحرفهای را در دوران تحصیل و دانشجویی در دستور‌کار قرار داده و بر فراگیری دستکم یک مهارت شغلی در دوران تحصیل اصرار دارند. امروزه در دنیا آموزش مهارت‌ها کاملاً علمی و بر مبنای نیاز جامعه صورت می‌گیرد و بالغ‌بر 80درصد مشاغل کنونی مستلزم آموزش‌های فنیوحرفهای و مهارتی است. یونسکو اخیراً در گزارشی بیان کرده است که یک‌دلار سرمایه‌گذاری در بخش آموزش‌های فنیوحرفهای معادل حداقل 15دلار در آینده سود و بازدهی خواهد داشت. اگرچه سابقه آموزش‌های فنیوحرفهای در كشورمان عمری بیش از یك سده دارد اما به‌جرئت می‌توان گفت نطفه تشكیل آموزش‌های فنیوحرفهای غیررسمی و به‌نوعی پایه‌های فعالیت سازمان آموزش فنیوحرفهای به «آیین‌نامه كارآموزی و افزایش مهارت» مصوب 27 دی‌ماه 1339 شورای عالی کار بر‌می‌گردد. پس از انقلاب نیز این آموزش‌ها ادامه پیدا کرد و تغییر نگرش‌های حاصل از آن تغییرات اساسی نیز در ساختار آموزش‌های فنیوحرفهای به‌وجود آمد. تربیت نیروی حرفه‌ای ماهر و آموزش‌دیده اولین و پررنگ‌ترین وظیفه سازمان‌های فنیوحرفهای است که دراین‌برهه حساس که ایجاد اشتغال و غلبه بر بیکاری، زیربنای توسعه و تقویت اقتصاد جامعه است، بیش از گذشته موردتوجه قرار گرفته است. تاجایی‌که در برنامه‌های آموزش‌وپرورش نیز گرایش و سوق دانش آموزان به سمت رشته مهارتی و فنیوحرفهای افزایش پیدا کرده است. به‌منظور آشنای بیشتر با وظایف این سازمان و نقش آن در بهبود اقتصاد کشور و توسعه اشتغال با «محمدرضا کوثری»؛ فعال حوزه اشتغال و کارآفرینی و مدیر «آموزشگاه فنیوحرفهای یارا» هم‌کلام شدیم.
ضرورت آموزش مهارت‌های شغلی در عصر حاضر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با پیچیده‌تر شدن مشاغل بر اهمیت آموزش کارکنان به‌خصوص آموزش‌های مهارتی و یادگیری مهارت‌های لازم افزوده می‌شود. ازاین‌رو نیاز است سطح، توانایی و انطباق‌پذیری کارکنان افزایش یابد. منظور از آموزش، آموختن عمل یا مجموعه‌ای از اعمال است که موجب فردی مهارت، دانش و منش الزام را برای انجام کاری فراگیرند. آموزش می‌تواند تغییر مهارت‌ها، دانش نگرش و رفتار اجتماعی را در برداشته باشد. آموزش می‌تواند به فضای به‌وجودآمدن تغییرات در ویژگی‌های شخصیتی، رفتاری و نگرش‌ها درمورد همکاران، گروه، سرپرستان و افراد سازمان بینش مطلوب را به‌وجود آورد.
آموزشگاه‌های فنیوحرفهای را چه جایگاهی در توسعه اقتصاد و بهبود اشتغال دارند؟
آموزش‌های فنیوحرفهای به سبب انعطاف‌پذیری نشئت‌گرفته از خصیصه‌های بازار کار و اوضاع اقتصادی کشور و نیز به‌دلیل آموزش و ایجاد مهارت‌های لازم در افراد برای توانایی در احراز مشاغل، نقش به سزایی در اشتغال دارد. در ضمن ازآنجاکه آموزش‌های فنیوحرفهای، فعالیت‌هایی هستند كه فرد را برای احراز شغل، حرفه و کسب‌وکار آماده می‌کنند و یا كارایی و توانایی او را در انجام آن‌ها افزایش می‌دهند، باعث تقویت بازار کار و استخدام می‌شود و دست کارفرماها در به‌کارگیری نیروهای ماهر باز است. به‌عبارت‌دیگر آموزش و کسب‌وکار از دیدگاه مثبت هنگامی پدیدار می‌شود که ساختار اقتصادی کشور توان جذب نیروی انسانی ماهر و متخصص را درزمینهٔ های گوناگون و مختلف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت فراهم آورد؛ اما آنچه ارتباط میان سرمایه‌گذاری در نیروی انسانی و رشد اقتصادی را برقرار می‌نماید مناسب با آموزش نیروی انسانی است شایان‌ذکر است نظام آموزشی مهارتی یکی از عمده‌ترین منابع آموزشی و تأمین نیروی انسانی برای فعالیت‌های بخش صنایع است.
افراد از چه سنی می‌توانند در آموزشگاه‌های فنیوحرفهای ثبت‌نام کنند و این مدرک چه اعتبار و جایگاهی دارد؟
همه افراد بالای سیزده سال می‌توانند در دوره‌های فنیوحرفهای شرکت کنند و باتوجه‌به علاقه شخصی و بدون پیش‌نیاز نسبت به انتخاب رشته اقدام کنند. در ضمن مدرک فنیوحرفهای قابل رجیستری و ترجمه است و زمینه اشتغال دارندگان این مدارک می‌توانند در سایر کشورها هم فراهم است. هرچند اکثر افرادی‌که به‌صورت جدی و باعلاقه نسبت به یادگیری یک مهارت اقدام کرده‌اند، به‌راحتی قادرند در داخل کشور برای خود و یا حتی چند نفر دیگر اشتغال‌زایی کنند.
در آموزشگاه شما چه مهارت‌هایی آموزش داده می‌شوند؟
تقریباً همه رشته‌های فنیوحرفهای در موسسه ما آموزش داده می‌شود. درحال‌حاضر نزدیک به 60 رشته در آموزشگاه ما تدریس می‌شود و همه‌ساله افراد زیادی با کسب مهارت‌های مختلف وارد بازار کار می‌شوند.
سخن پایانی
آموزش‌های مهارتی حلقه مفقوده اشتغال و کارآفرینی در کشور است و بسیاری از افرادی‌که با مدارک دانشگاهی از دانشگاه‌ها فارغ‌التحصیل می‌شوند بعد از فراغت از دانشگاه جهت ورود به بازار کار مجبور به شرکت در دوره‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت کارورزی هستند تا به کسب تجربه بپردازند. درصورتی‌که در آموزشگاه‌های فنیوحرفهای علوم به‌صورت تئوری و نظری به‌صورت هم‌زمان تدریس می‌شوند و فرد بعد از کسب مدرک به‌صورت تجربی و علمی در رشته آموزش دارای اطلاعات است. فلذا به خانواده‌ها و جوانان توصیه می‌شود در کنار درس هم‌زمان نسبت به شرکت در این دوره‌ها اقدام کنند و از مزایای این دوره‌ها استفاده کنند. تنوع رشته‌ها در این آموزشگاه‌ها به‌اندازه‌ای که سلیقه مهم را در برگیرد و افراد برای انتخاب مهارت دلخواهشان هیچ محدودیتی ندارند.
وحید حاج‌سعیدی