برگزاری آئین گشایش همایش بینالمللی گفتوگوهای بینافرهنگی خراسان بزرگ
فهیمه صدقی
در نخستینروز از آئین گشایش همایش بینالمللی گفتوگوهای بینافرهنگی خراسان بزرگ که در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی در پنل اول با محوریت زبان و ادبیات فارسی برگزار شد، نمایندگانی از کشورهای افغانستان، ازبکستان، تاجیکستان، بنگلادش بهصورت وبیناری و ایران به ایراد سخن پرداختند. سرپرست ادارهکل فرهنگ و ارشاد و اسلامی خراسان رضوی در ابتدای اینهمایش گفت: «برگزاری همایش با محوریت زبان و ادبیات فارسی و الگوهای فرهنگی پیرامون خراسان و آسیای مرکزی اقدام ارزشمندی برای بازخواهی این امور است؛ لذا سزاوار است از برگزارکنندگان دراینهمایش تقدیر و تشکر کرد». یوسف امینی افزود: «قبل از اسلام این آبوخاک مورد تعرض اسکندر مقدونی قرار گرفت و قشقاییان برخاسته از خاک خراسان بودند که بساط سلوکیان و اسکندریان را برچیدند؛ همچنین مردمان پاکنهاد خراسان بودند که بعد از اسلام در قرن دوم هجری با اعتقاد به شعار حضرت محمد(ص) بنیاد خلافت سازمانی اسکندریان را برکندند و سپس نیز میزبانان شایسته امامرضا(ع) در غرب شدند». درادامه رئیس دانشگاه فردوسی در همایش گفتگوهای بینافرهنگی اظهار داشت: «چیزیکه باعث نزدیکی افراد میشود فرهنگ آنهاست و برگزاری این همایشها و تجمیع ظرفیتهای مستقر در استان خراسان رضوی که در نوع خودش بینظیر است باعث ارتقای این گفتوگوها خواهد شد». سرپرست اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیز دراینمراسم گفت: «وقتی سخن از خراسان به میان میآید، باید مرزهای جغرافیای سیاسی و انتزاعی را فراموش کرد و به سراغ عرصه وسیع فرهنگ رفت». وی افزود: «حتی میتوان گفت بهازای تأثیرپذیری لفظ از معنا، در طی چندین سده گذشته، واژه خراسان مترادف با اندیشه و فرهنگ و آمیخته با فرزانگی و فرهیختگی شده است». امینی همچنین درخصوص اهمیت خراسان در مسائل فرهنگی گفت: «خراسان بزرگ که اینک در چندین حوزه جغرافیایی سیاسی قرار گرفته است با شهرهای دیرینهاش از این سوی ری در ایران تا آن سوی ماوراءالنهر در آسیای مرکزی همچون نیشابور، بلخ و هرات، مرو و سمرقند و بخارا از دیرگاه اصول اعتماد و تکیهگاه فرهنگی مناطق شرقی جهان اسلام و فلات ایران محسوب میشود».
در حاشیه اینهمایش در مصاحبه اختصاصی خبرنگار سایه با معاون فرهنگی و رسانه ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، وی بااشارهبه آغاز همایش بینالمللی گفتوگوهای فرهنگی خراسان بزرگ در محل دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد، گفت: «گفتوگوهای بینافرهنگی خراسان بزرگ در چهار بخش به صورت وبینار و با حضور کشورهای مختلف برگزار شده است که علاوهبر کشورهای فارسیزبان، مهمانان و اساتید بزرگی از کشورهای دیگر نیز دراینهمایش حضور یافتهاند». افشین تحفهگر بااعلاماینکه اینهمایش با سخنرانی ششنفر از اساتید برگزار شد، ادامه داد: «در اولینروز همایش گفتوگوهای بینافرهنگی که کلاً با حضور هشت کشور آسیایی کار خود را آغاز کرده، مبنای کار و مبنای این گفتوگوها، فرهنگ تأثیرگذار متقابل بین کشورهاست و البته اساتید مهمانی از هند، بنگلادش و سریلانکا هم در این جمع حضور داشتند». وی اظهار داشت: «سخنرانانی که در اولینروز همایش در پنل اول با محوریت زبان و ادبیات فارسی به ایراد سخن پرداختند عبارتند از؛ پروفسور عبدالنبی ستارزاده از کشور تاجیکستان با موضوع «رابطههای ادبی و زبانی خراسان و آسیای مرکزی»، دکتر محمد ابوکلام سرکار از بنگلادش با موضوع «نگاهی به جایگاه شاعران خراسان»، پرفسور عالم جان دولت از ازبکستان با موضوع «علی شیر نوایی و زبان فارسی»، دکتر عبدالغفور آرزو از کشور افغانستان با موضوع «نقش زبان فارسی در همگرایی منطقه». معاون فرهنگی و رسانه ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: «درادامه همچنین دکتر قبول؛ عضو هیئتعلمی دانشگاه فردوسی با موضوع همگرایی فرهنگی سخنرانی کرده و در انتها دکتر محمدجعفر یاحقی از دانشگاه فردوسی مشهد کشور ایران با موضوع زبان و میراث مشترک ایران و آسیای مرکزی سخنرانی کرد». تحفهگر افزود: «این همایش چهارروز در دانشکده ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی برگزار خواهد شد. روز دوم با محور هنر و معماری هنر، روز سوم با مبحث عرفان، ادیان و تصوف و روز چهارم با محور گفتوگویهای فرهنگی و اجتماعی و تأثیر امامرضا علیهالسلام در حوزه فرهنگی و اجتماعی خراسان بزرگ است». وی درادامه درخصوص محور صحبتهای اینهمایش اظهار داشت: «در روزهای آینده باتوجهبه فرهنگ و اشتراکات بین کشورهای همسایه مخصوصاً کشورهای فارسیزبان درمورد اشتراکات بسیار غنی و فرهنگی و خردهفرهنگهای مشترک است». وی بیان کرد: «دراینهمایش سعی شده است تا نظرات استادان و شخصیتهای برجسته ادبیات در تعامل با فرهنگ غنی خراسان بزرگ بیان شود؛ ازاینرو، میتوان گفت فصل جدیدی از همکاریهای فرهنگی میان نهادها و دستگاههای دولتی مانند آستان قدس رضوی و دانشگاه فردوسی مشهد آغاز شده است». تحفهگر تصریح کرد: «برگزاری ایندسته از همایشها و رویدادها نزدیکی بین کشورها را بیشتر کرده و در ایجاد صلح و امنیت منطقه هم تأثیرگذار خواهد بود». وی ادامه داد: «حتی در حوزه اقتصادی این کشورها میتواند تأثیرگذار بوده و بههرحال این اشتراکات میتواند پیوندهای غنی فرهنگی را عمیقتر و تعاملات بین این کشورها امنیت، آرامش، آسایش و صلح پایدار را در منطقه ایجاد میکند». تحفهگر بااشارهبه برگزاری اینگونه همایشها اظهار امیدواری کرد و افزود: «اگر همایش امروز نقطههایی را جرقهگونه درارتباطبا تعمیق گفتوگوهای فرهنگی ایجاد کند و در آینده مثل این همایشها و رویدادها تداوم پیدا کند رسالت برگزارکنندگان در این همایش به انجام رسیده است». وی بیان کرد: «تاکنون بهنظر میآید که با استقبال بینظیری ازطرف اساتید، فرهیختگان و علاقهمندان و استانهای خراسان جنوبی، شمالی، گلستان و کشورهای همسایه به فرهنگ فارسی و فرهنگ خراسان ایجاد شده و جای اینگونه از همایشها تاکنون خالی بوده است».
درهمینراستا مشاور معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز گفت: «زبان ابزاری برای ایجاد فضای همگرایی و تعامل میان کشورهای فارسی زبان در منطقه است». علیرضا اسماعيلی در آئین گشایش همایش بینالمللی گفتوگوهای بینافرهنگی اظهار کرد: «امروزه منابع قدرت بهدلیل تحولات در سیاست بینالملل دچار تغییر شده و قدرت فرهنگ بر فرهنگ قدرت چیرگی پیدا کرده است؛ بارزترین نمود فرهنگ نیز زبان است». وی افزود: «گنجينه زبانی و ادب فارسی، ثروتی مشترک برای فارسیزبانان است و دراینراستا شایسته است به این زبان بهعنوان عاملی برای ایجاد همگرایی نگاه کنیم». مشاور معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: «با استفاده از زبان فارسی بهعنوان ابزاری برای دیپلماسی فرهنگی میتوان فضایی را برای همکاری های فرهنگی ایجاد کنیم تا سبب دوستی و پیشرفتهای منطقه ایجاد شود».
همچنین محمد کافی؛ رئیس دانشگاه فردوسی مشهد، گفت: «برگزاری این نشستها موجب میشود که قومیتهایی که سالها با یکدیگر زندگی میکردند، در محور مشترکات خود، یعنی فرهنگ، گرد هم آیند و این ظرفیت، ظرفیتیست که در دیگر استانها بهراحتی یافت نمیشود». وی افزود: «علاوهبراینکه همکاری در فعالیتهای اینچنینی مایه مباهات دانشگاه است، از طرفی دانشگاهی که در تراز دانشگاه فردوسی میبایست کارهای بزرگ نیز انجام دهد». رئیس دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: «امروز برگزاری این همایش و گردهمآمدن متخصصین از نقاط مختلف، طلیعهایست تا بعد از این سازمانیافتهتر و منظمتر در این راه قدم برداریم». وی ادامه داد: «درهمینراستا نیز مرکز خراسانشناسی دانشگاه فردوسي مشهد یکی از مأموریتهای اساسی خود را پوشش حوزه فرهنگی خراسان و کمک به برگزاری همایشهای اینچنینی اختصاص داده است». گفتنیست؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت امور فرهنگی آستان قدس رضوی و سازمان علمی فرهنگی آستان قدس رضوی تفاهمنامه مشترکی منعقد که متناظر با آن در این همایش ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان ویژه معاونت امور فرهنگی و رسانه ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزارکننده این همایش است که با همکاری و نمایندگی سازمان ارتباطات اسلامی در خراسان، دانشگاه فردوسی مشهد، آستان قدس رضوی و نهادهای فرهنگی همکاری داشتند و دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی نیز فضای لازم را برای برگزاری این همایش مهیا و زمینه مشارکت جدی دراینزمینه انجام دادند.