یادداشت
یکبار مصرفهای خطرزا
سحر رکنینژاد
بیش از دو دهه از ورود ظرفهای یکبار مصرف پلاستیکی به زندگی ما ایرانیها میگذرد. ظروفی که آمدنشان بسیاری را خوشحال کرد و بر این باورشدیم که کارمان راحتتر شد. کارها روزبهروز راحت و راحتتر شد اما زندگی رنگ و رویی دیگر به خود گرفت. حواسمان نیست که کیسههای زبالهی هر خانواده حجیمتر شده و باورمان نمیشود که شاید در ماه بیش از 50 قطعه ظرف، لیوان و سفره یکبار مصرف را وارد کیسههای زباله میکنیم. هماکنون صدها کارخانه کوچک و بزرگ تولید ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در کشور وجود دارد که نظارت ویژه بر روند تولید آنها نمیشود، در بسیاری از مواقع با تولیداتی روبهرو میشویم که همواره از مواد بازیافتی آلوده تهیه میشوند. ظرفهایی که غذای داغ داخل آنها سرو میشود و بعد از سرو غذا زمینه برای رشد میکروبها و باکتریها فراهم میشود و علاوه بر آن سطانزا نیز هستند. باید مراقب بود که هنگام خرید اینگونه ظروف از ظروفی که با مواد پلاستیکی بازیافتی تهیه نشده باشند، خریداری کنیم. گاهی ظرفهای بازیافتی کدر و تیره رنگ هستند و بوی نامطبوعی میدهند، این ظروف نشانی از علامت استاندارد در کف ظرف ندارند. یکی از بزرگترین نقاط ضعف ظروف پلاستیکی، عدم توانایی طبیعت در تجزیه آن است. تقریبا 500 سال طول میکشد تا یک بطری پلاستیکی تا حدی تجزیه شود. البته تجزیه پلاستیک بستگی به عوامل مختلفی مانند نوع پلاستیک به کار رفته در ظرف، آبوهوا و اسیدهای موجود در محل دفع زباله دارد. اکنون در دورانی به سر میبریم که استفاده از اين نوع ظروف چنان متداول شده است كه نميتوان دنياي بدون يكبار مصرفها را مجسم كرد. علاوهبر آبميوه و بستنيفروشيها، پيتزافروشيها و سلف سرويس ادارات و دانشگاهها و حتی تولیدکنندگان نوشیدنی به ویژه آب، پای ظروف يكبار مصرف را برای سرو خوراکی به دنیای تغذیه باز کردهاند. حتی این روزها کمتر در میهمانیهای ایرانیها بشقابهای چینی خوش نقش و نگار با شمعدانهای نورانی دیده میشود، گویی سبک و سیاق پذیرایی اصیل و ایرانیمان را ارزان از دست دادهایم. بسياري ترجيح ميدهند هنگام پخش غذاي نذري و در مراسمي چون جشن تولدهاي كودكانه دردسر شستوشوي ظرف را بهكلي از برنامه حذف كنند و از بشقاب و ليوانهاي رنگارنگ پلاستيكي استفاده كنند. طبيعي است كه وقتي كالايي اينچنين جاي خود را در میان خانوادهها باز ميكند، با چند اطلاعيهی بهداشتي مصرف آن محدود نميشود، اما استفاده صحيح از اين پديده حداقل كاري است كه ميتوان نسبت به آن اميد داشت.