کشورهایی با بیشترین سرمایهگذاری در اقتصاد ایران
برای رسیدن به رشد هشتدرصدی اقتصادی، جذب سالانه حداقل ۷۰ میلیارددلار سرمایه خارجی نیاز است که اینامر با شیب ملایم پیش رفته و طی دوسال دولت سیزدهم سهبرابر سالهای قبل بوده؛ بهطوریکه از آغازبهکار دولت تا پایان مهر امسال، حدود نهمیلیارددلار سرمایهگذاری خارجی معتبر جذبشده و روسیه، امارات و چین در صدر کشورهایی هستند که بیشترین سرمایهگذاری را در اقتصاد ایران داشتهاند. یکی از اهداف مدنظر در برنامه هفتم توسعه، رسیدن به میانگین رشد هشتدرصدی اقتصادی بوده و رسیدن بهاینهدف، نیازمند جذب سرمایهگذاری خارجیست. گفته شده بانک مرکزی برای رسیدن به رشد هشتدرصدی عدد جذب سرمایهگذاری خارجی را ۲۰۰میلیارددلار سالانه درنظر گرفته و سازمان برنامهوبودجه اینعدد را بین ۷۰ تا ۸۰میلیارددلار پیشبینی کرده و وزارت اقتصاد هم ۱۰۰میلیارددلار درنظر گرفته. از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱ (پایان ۲۰۲۲) با کاهش میزان جذب سرمایهگذاری خارجی روبرو بودهایم و بهجز سال ۱۳۹۶ که بهخاطر برجام اینعدد به پنجمیلیارددلار رسید، همیشه شاهد افت میزان جذب سرمایهگذاری خارجی بودیم و البته تأثیر برجام هم بهسبب عمر کوتاهی که داشت، برای مدت زیادی در جذب سرمایهگذاری خارجی دوام پیدا نکرد؛ جذب سرمایهگذاری خارجی در ۱۴۰۱ به ۱.۵میلیارددلار رسید که درمقایسهبا ارقام ۷۰ تا ۱۱۰میلیارددلاری در کشورهای همسایه رقم ناچیزیست. همچنین اتاق بازرگانی تهران بااستنادبه آمار آنکتاد، جریان ورودی سرمایهگذاری مستقیم خارجی ایران در ۱۰سالاخیر را بررسی کرده بود که روندی با شیب ملایم را نشان میدهد. برایناساس، رقم سرمایهگذاری مستقیم خارجی در کشور در سال ۲۰۲۲ به ۱.۵میلیارددلار رسیده که نسبت به سال ۲۰۲۱ حدود ۵.۳درصد رشد داشته است. همچنین این آمار نشان میدهد بیشترین سرمایهگذاری خارجی در کشور مربوط به ۲۰۱۷ بوده است. احسان خاندوزی (وزیر اقتصاد) چندیپیش بابیاناینکه در دوسالگذشته بیشتر از پنجسال قبلازآن جذب سرمایهگذاری خارجی داشتیم، اظهار کرد: «از نقاط تمرکز دولت، دیپلماسی اقتصادی باتأکیدبر کشورهای همسایه و افزایش تعاملات تجاری و سرمایهگذاریست تا ازاینراه، فشار بر کشور بهنحوی کاهش یابد که اثر تحریمها بر اقتصاد کمرنگ شود. کمرنگشدن اثر تحریم بهمعنای افزایش قدرت چانهزنی مذاکرهکنندگان و بالابردن جایگاه کشور در مذاکره با کشورهای غربی در موضوعاتی مانند برجام است». وی بابیاناینکه دولت قبل همه امور کشور و تمام فرصتهای اقتصادی جهانی را معطل مذاکرات برجام کرده بود گفت: «این، ابتکارعمل را در دست طرف غربی قرار داده بود زیرا ایران جز برجام فرصت دیگری را پیگیری نمیکرد. در دوسالاخیر دولت سیزدهم درتلاش برای گشودن فضای اقتصادی کشور، به عرصه مراودات بینالمللیست، چراکه باور دارد اقتصاد بسته نمیتواند کارایی لازم در بلندمدت داشته باشد». طی دوسالگذشته، سند همکاریهای راهبردی ۲۵ساله بین ایران و چین بهامضا رسید. موافقتنامه احداث خط آهن آستارا-رشت بین ایران و روسیه بهعنوان بخشی از کریدور شمال-جنوب صورت گرفت. افزایش ۲۰۰درصدی حجم تعاملات با ونزوئلا، دوبرابرشدن حجم تجارت ایران با قاره آفریقا، عضویت ایران در پیمان شانگهای و عضویت در ائتلاف بریکس از جمله اقداماتیست که فضای بینالمللی را برای رشد سرمایهگذاری و رشد اقتصادی ایران فراهم کرد. اما در آخرین اظهارات درباره سرمایهگذاری خارجی در ایران، خاندوزی بااشارهبه افزایش میانگین سرمایهگذاری خارجی معتبر در دولت سیزدهم، گفت: «میانگین اینامر درطول دولت سیزدهم، سهبرابر میانگین سرمایهگذاری خارجی نهسالقبل از دولت سیزدهم است. روسیه، امارات و چین در صدر کشورهاییاند که بیشترین سرمایهگذاری را در اقتصاد ایران داشتهاند». بهگفته وزیر اقتصاد؛ بهموازات پیشرفت تبادلات با همسایگان، تأکید رئیسجمهوری برایناستکه باید منافع اقتصادی حاصل از دیپلماسی پیگیری شود و ازاینرو تدابیر متعدد در حوزه تجارت و سرمایهگذاری صورت گرفته. دراینراستا، مشوق سرمایهگذاران خارجی، اعطای اقامت طولانیمدت و کاهش مبلغ سرمایهگذاری از ۲۵۰هزاردلار به ۱۰۰هزاردلار، مصوبه واردات طلا و فلزات گرانبها بهعنوان بخشی از سرمایه خارجی درنظر گرفته شده و درعینحال، کانالهای ورود سرمایه خارجی نیز تسهیل شده. خاندوزی اظهار کرد که درعینحال نرخ ارز مورد عمل برای سرمایهگذاران خارجی با کمک بانک مرکزی و سازمان سرمایهگذاری خارجی اصلاح و ابلاغ شد. تخفیف مالیاتی برای شرکتها هم درنظر گرفته شد تا مطالبات سرمایهگذاران خارجی از محل ارز شرکتهای مشترک ایرانی پرداخت شود و اینبخش از رفع تعهد ارزی صادرکنندگان معاف شد. اعطای تخفیف به سرمایهگذاران خارجی در پرداخت عوارض گمرکی ماشینآلات وارداتی نیز درحالانجام است.بهگفته او؛ از ابتدای شروعبهکار دولت تا پایان مهر امسال، هشتمیلیارد و ۹۸۴میلیوندلار سرمایهگذاری خارجی معتبر جذب شده است.
فائزه طاهری/ ایسنا