شالیزارها برای که به کشت درمی‌آیند؟

اگرچه بارها درباره‌ی مضرات مصرف بیش از اندازه‌ی برنج بر سلامتی صحبت شده و این ماده‌ی غذایی را یکی از بانیان اصلی چاقی به ویژه چاقی شکمی معرفی کرده‌اند، اما همچنان یکی از غذاهای پایه‌ی محبوب بین ایرانی‌ها است. گفتنی است مصرف این محصول غذایی در ایران ریشه‌دار است و محبوبیت آن در جامعه‌ی ایرانی به عنوان یکی از اصلی‌ترین خوراکی‌ها در سفره‌ی غذایی کشورمان باعث شد کشت برنج در این سرزمین به شکل گسترده‌ای انجام شود و حتی بتوانیم یکی از مرغوب‌ترین انوع برنج جهان را تولید و حتی به سایر نقاط جهان صادر کنیم. در عین حال، از زمانی به بعد با مساله‌ی واردات برنج خارجی روبه‌رو شدیم که تولید برنج ایرانی را تحت تاثیر خود قرار داد. این روند در سال‌های اخیر با ورود برنج‌های خارجی موسوم به هندی با ویژگی‌هایی چون قیمت ارزان‌تر نسبت به انواع خارجی، یک‌دست بودن شکل و اندازه، دانه‌بلند بودن و دانه‌دانه شدن هنگام پخت، به شکل ناجوانمردانه‌ای تولید ملی را با مشکل مواجه کرد. این روند مانند هر اتفاق مشابه اقتصادی، پدیده‌ی قاچاق برنج به کشور را رقم زد که تمهیدات دولت‌ها در مبارزه با آن چندان موفق نبود. جانشين پليس راه جنوب از توقيف محموله‌ی 23 تني برنج قاچاق به ارزش يک‌ميليارد و 200ميليون ريال در محور فارياب- جيرفت خبر داد. بنابه اعلام پایگاه خبری پلیس، سرهنگ اکبر رضوي نشاط گفت: عوامل پليس راه جنوب هنگام گشت‌زني و برقراري نظم و امنيت ترافيکي در جاده‌ی فارياب - جيرفت يك دستگاه كاميون را به علت سرعت غيرمجاز متوقف كردند. وي ادامه داد: پس از متوقف كردن کاميون، ماموران در بررسي مدارك متوجه شدند، خودرو فاقد بيمه‌نامه و حامل بار برنج خارجي فاقد مجوز قانوني و گمركي است. این تنها یکی از خبرهای متعدد مربوط به کشف محموله‌های قاچاق برنج در همین یک هفته‌ی اخیر است. وضع تعرفه‌های جدید و سنگین در شرایطی که 63‌درصد مردم مجبور به تامین نیاز غذایی خود از انواع وارداتی هستند، تنها راه برنج قاچاق را به کشور باز می‌کند. برنج از مهم‌ترین غلات و اقلام غذایی جهان است. نیمی از جمعیت جهان، به برنج به عنوان یک غذای اصلی وابسته هستند. شواهد پیدایشی نشان می‌دهد که برنج در ۸۲۰۰ - ۱۳۵۰۰ سال پیش در دره‌ی رودخانه‌ی پرل چین سرچشمه گرفته است. پیش‌تر، اسناد باستان‌شناسی حدس می‌زدند که برنج در دره‌ی رودخانه یانگ‌تسه در چین اهلی شده باشد. برنج از آسیای شرقی، به مناطق جنوبی‌تر و آسیای جنوبی گسترش یافت. برنج به اروپا از آسیای غربی و به آمریکا توسط استعمارگران اروپایی معرفی شد. براساس نظر لائوفر، کشت برنج در ايران پس از تسلط اعراب به ايران، رونق گرفته است، به نظر وي، در دوره‌ی ساسانيان برنج‌کاري وجود نداشته است. م.و.پيگوليوسکايا با توجه به اسناد مکتوب، کشت برنج درايران را به دوره‌ی ساسانيان منتسب مي‌داند. پروفسور ام.‌جي.ميسون نيز در بحث از تاريخ گسترش شلتوک در کشورهاي خاورميانه مي‌نويسد که کشت برنج در ايران از اوايل قرن اول ميلادي شروع شده است. اگر چه شلتوک در ايران، اوايل قرن اول ميلادي کشت مي‌شد، اما کشت و گسترش آن درسطح وسيع، به احتمال زياد از قرن 6 تا 7 ميلادي آغاز شده است. دبیر انجمن واردکنندگان برنج درباره‌ی عدم نیاز به واردات برنج، طبق اعلام مسئولان وزارت جهاد کشاورزی گفته است: امیدواریم بستن تعرفه‌های بالا برای واردات برنج منجر به ایجاد فرصت برای تولید بیشتر برنج داخلی شود. مسیح کشاورز افزود: مسیر واردات برنج و سایر تکنولوژی‌ها از کشور هندوستان که با فن‌آوری‌های روز دنیا مطابقت دارد، انجام می‌شود، اما هیچ استفاده‌ای از این فن‌آوری‌های جدید و واردات آن به عرصه انجام نشده است. وی خاطرنشان کرد: امیدواریم که در دوران پسابرجام بتوانیم از کشورهای اروپایی و سایر کشورها استفاده کنیم و حتی ادوات مختلف کاشت، داشت و برداشت محصول برنج را 100‌درصد مکانیزه کنیم. کشاورز ادامه داد: فناوری‌هایی در دنیا وجود دارد که با کمترین میزان آب، بیشترین تولید را رقم می‌زند که هنوز در کشور ما از آن‌ها استفاده نمی‌شود، اما امیدواریم در پسابرجام با واردات این فناوری‌ها بتوانیم به صادرکننده‌ی برنج تبدیل شویم. باید بدانیم که بيشترين کشت برنج در ايران در سه استان شمالي کشور گيلان، مازندران و گلستان که اطراف درياي خزر قرار دارند، با 71‌درصد سطح زير کشت از کل کشور انجام مي‌‌شود و از مراکز عمده‌ی کشت و توليد برنج به حساب مي‌آيند. آمارها نشان می‌دهد سرانه‌ی مصرف برنج در ایران ۳۶.۶ کیلوگرم در سال است که این رقم ۷‌برابر سرانه‌ی مصرف در اتحادیه‌ی اروپاست. جدیدترین آمار ارائه‌شده از سوی سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی نشان می‌دهد ایرانی‌ها جزو پرمصرف‌ترین‌های گندم و برنج در جهان هستند در واقع آمار حاکی از آن است که سرانه‌ی مصرف برنج بین مردم اتحادیه‌ی اروپا هر سال فقط 5.3کیلوگرم است. همچنین متوسط مصرف برنج در دنیا 57.2 کیلوگرم است که البته بیشتر از ایران است. این رقم در کشورهای در حال توسعه 68.1 کیلوگرم و در کشورهای توسعه‌یافته 12.4کیلوگرم در سال است. این مساله نشان از ان دارد که باید این نیاز به شکلی و از جایی تامین شود. دبیر انجمن واردکنندگان برنج درباره‌ی نیاز به واردات برنج در کشور یادآور شد: برنجی که از کشور هندوستان می‌آید، قیمت پایین‌تری نسبت به برنج تولیدی کشور دارد، به‌گونه‌ای که واردات برنج از کشور هندوستان تا قبل از آنکه به گمرک ایران برسد، قیمت تمام‌شده‌ای معادل دوهزار تومان است، اما در گمرک با وضع عوارض و تعرفه، با افزایش 100‌درصدی به چهارهزار تومان برسد؛ در حالی‌که برنجی که از شمال کشور به دست مصرف‌کننده می‌رسد، دارای قیمت شش‌هزار تا 12‌هزار تومان بوده، بنابراین نمی‌تواند با انواع خارجی رقابت کند. کشاورز تأکید کرد: عده‌ای از اقشار آسیب‌پذیر و کم‌درآمد جامعه وابسته به برنج وارداتی هستند و توان خرید برنج هشت‌هزار تومانی را ندارند. وی اظهار داشت: متاسفانه بازار برنج در دست عده‌ای سودجو قرار دارد که در برخی زمان‌ها که تولید مناسبی در کشور انجام شده است، با افزایش قیمت‌ها و کمبود در بازار روبه‌رو می‌شویم، بنابراین لازم است برای آنکه برنج از سفره‌ی افراد کم‌درآمد حذف نشود، برنج وارد کنیم. دبیر انجمن واردکنندگان برنج اظهار داشت: در حال حاضر که رکود در تمام بخش‌ها وجود دارد، برنج نیز مستثنی نبوده و باید برای مقابله با قاچاقچیانی که قصد دارند بازار را خراب کنند، برنامه داشته باشیم. این در حالی است که هنوز هم احباری گسترده در مورد قاچاق برنج به ایران و حتی عدم سلامت این برنج‌ها مطرح می‌شود که نیازمند فکر جدی مسئولین کشوری و مربوطه است.