ذره بین
آیا اسرائیل، یک ایالت آمریکاست؟
«نشنالاینترست» عنوان داشت: وابستگی راهبردی رژیم اسرائیل به ایالاتمتحده بهشکل وابستگی و یک رابطه نیمهامپراتوری درآمده؛ درصورت تغییر موازنه قدرت در جهان، این رژیم را در موقعیتی سخت و خطرناک قرار خواهد داد. بهگزارش حسن عباسینسب (ایرنا)؛ این مرکز رسانهای و تحلیلی با طرح این پرسش که «آیا اسرائیل از یک دولت مستقل به چیزی شبیه یک ایالت در امپراتوری غیررسمی آمریکا تبدیل شده است؟» عنوان داشت اگرچه این رابطه درکل باعنوان «شراکت استراتژیک» شناخته میشود، شواهد نشان میدهد: سطح وابستگی رژیم اسرائیل به آمریکا بهگونهای افزایش یافته که میتوان آنرا شکل مدرن نوعی تابعیت راهبردی تلقی کرد. بررسی ساختاری روابط نشان میدهد که اسرائیل به دولتی با ظرفیت محدود تصمیمگیری مستقل بهویژه در عرصه سیاست خارجی و امنیتی تبدیل شده است. نخستین و مهمترین شاخص در این وابستگی، کمکهای مالی و نظامی آمریکا به اسرائیل است که سالانه حدود ۳.۸میلیارددلار کمک نظامی از واشنگتن دریافت میکند. این کمکها تنها جنبه اقتصادی ندارند بلکه بهواسطهآن، صنایع دفاعی و نظامی اسرائیل عمیقاً در زنجیره نظامی-صنعتی آمریکا ادغام شدهاند. تصمیمات کلیدی در حوزه خرید تسلیحات و راهبرد جنگی، یکجانبه در تلآویو اتخاذ نمیشود؛ بلکه پس از هماهنگی با واشنگتن شکل میگیرد. اینمسئله آزادی عمل نظامی اسرائیل را بهطور محسوس کاهش داده. فراتر از بُعد مالی، وابستگی بنیادیتر اینکه انزوای دیپلماتیک اسرائیل در محافل بینالمللی تقریباً فقط بهوسیله حمایت آمریکا جبران میشود. در شورای امنیت سازمان ملل، دادگاه کیفری بینالملل و دیگر نهادهای چندجانبه، اسرائیل برای جلوگیری از محکومیت یا تحریم، متکی به وتوها، فشارها و پوشش دیپلماتیک ایالاتمتحده است. بدون حمایت، سطحی از انزوا بر اسرائیل تحمیل میشد که آزادی عمل آنرا بهشکل بنیادین محدود میکرد. این اندیشکده بابیاناینکه امنیت دیپلماتیک اسرائیل نه حاصل راهبرد مستقل؛ بلکه نتیجه مستقیم حمایت واشنگتن است، مدعی شد: این رابطه بهتدریج استقلال راهبردی اسرائیل را تضعیف کرده و میراثی شبیه روابط امپریالیستی کلاسیک ایجاد کرده. عملیات نظامی اسرائیل دستکم نیازمند موافقت ضمنی آمریکا است. ابتکارهای مهم سیاست خارجی با هماهنگی و اغلب با طراحی واشنگتن انجام میشود. هرگاه اسرائیل تلاش کرده مستقل عمل کند (مثل توسعه شهرکها یا فروش تسلیحات به چین) فشار آمریکا درنهایت تعیینکننده بوده و آنرا وادار به عقبنشینی کرده. امروزه تلآویو بهشکلی یکجانبه و «تکحامیمحور» عمل میکند؛ آنهم درشرایطیکه قدرت آمریکا روبهافول نسبی است اما جهان بهسمت چندقطبیشدن حرکت میکند. اینامر ریسکهای بلندمدت زیر را برای امنیت رژیم ایجاد میکند: محدودشدن روابط با قدرتهای نوظهور مانند چین و هند، کاهش مهارت دیپلماسی و البته اتکای بیشازحد به نیروی نظامی و حمایت خارجی و تضعیف موقعیت آمریکا در منطقه. شاید نگرانکنندهترین مسئله، سرنوشت دولتهای وابسته به امپراتوریها در دوره افول آنها باشد. اکنون کاهش نسبی قدرت آمریکا یک فرضیه نیست؛ بلکه واقعیتی قابلمشاهده است. از فرسودگی نظامی در عراق و افغانستان تا رشد چین و ناتوانی سیاسی واشنگتن، همه نشان میدهند: آمریکا ظرفیت کمتری برای حفظ تعهدات گسترده جهانی دارد؛ لذا وابستگی یکجانبه اسرائیل به آمریکا در جهانی که واشنگتن دیگر هژمون قطعی نیست، بیشازهمیشه خطرناک بهنظر میرسد.