گزارش
سهم ناچیز ایران در رقابت اقتصادی
ایران با وجود ظرفیتهای اقتصادی، هنوز در سطح موافقتنامههای ترجیحی باقی مانده و درمقایسهبا رقبای منطقهای ازجمله ترکیه و عربستان، در توسعه توافقهای تجاری عقبتر است. بهگزارش سمیه رسولی (مهر)؛ بررسیهای تازه نشان میدهد: جایگاه ایران در میان کشورهای نوظهور و اقتصادهای متوسط ازمنظر مشارکت در موافقتنامههای تجاری، همچنان پایینتر از میانگین جهانی است. یافتهها حاکیستکه درمقایسهبا چند کشور منتخب آسیایی، ایران هنوز عمدتاً در سطح موافقتنامههای ترجیحی فعالیت میکند و تجربه محدودی از ورود به موافقتنامههای جامع تجارت آزاد دارد. براساس مقایسه انجامشده درباره موافقتنامههای تجاری کشورهای منتخب در سال ۲۰۲۴، ایران در حوزه توافقهای منطقهای نیز در سطح «محدود و تجربی» قرار دارد. دراینمیان، تنها موافقتنامهای که ازنظر دامنه پوشش و عمق تعهدات میتوان آنرا در سطح یک توافق تجارت آزاد طبقهبندی کرد، موافقتنامه ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا است. این نشان میدهد: باوجود ظرفیتهای اقتصادی و ژئوپلیتیکی قابلتوجه، شبکه موافقتنامههای تجاری ایران هنوز توسعهنیافته و با استانداردهای رایج در منطقه فاصله دارد. کارشناسان معتقدند اینوضع، ضرورت سیاستگذاری فعال، هدفمند و آیندهنگر را در حوزه موافقتنامههای تجاری دوچندان کرده است. اینموضوع بهویژه ازآنجهت اهمیت دارد که بسیاری از کشورهای منطقه، ازجمله ترکیه، امارات و عربستان سعودی، در سالهای اخیر با سرعت قابلتوجهی دامنه توافقهای تجاری خود را گسترش دادهاند و درحالتثبیت جایگاه خود در زنجیره ارزش منطقهای و جهانیاند. بهباور تحلیلگران؛ درشرایطیکه رقابت برای جذب سرمایه، توسعه صادرات و حضور در بازارهای بینالمللی شدت گرفته، بیتوجهی به گسترش موافقتنامههای تجاری میتواند موجب عقبماندگی ایران در مشارکت در زنجیرههای ارزش و محدودشدن فرصتهای اقتصادی کشور شود. ازاینرو، ضرورت بازنگری و تقویت رویکرد ایران در حوزه دیپلماسی اقتصادی بیشازهرزمان دیگری احساس میشود.