واکنش
روزنامه شرق
فاجعه «منا» از نماي نزديك
فاجعه در سرزمین «منا» عمیقتر از چيزي است كه تصور میشود. دو هزار حاجی در جریان مناسک حج درگذشتند؛ آن هم به دلیلی که میشد با مدیریت جلوی آن را گرفت. ماجرا از صبح پنجشنبه شروع شد؛ زمانی که حاجیان برای مناسک «رمی جمرات» در سرزمین «منا» بودند. «فرید مدرسی» روزنامهنگار که در مراسم حج امسال حضور دارد، درباره علت فاجعه «منا» و خبرهایی مبنیبر حضور یک مقام سعودی در مسیر حاجیان، به «شرق» میگوید: «اطلاعات مطرح شده بر اساس گفته شاهدان عینی بوده که توانستند زنده بمانند و از محل حادثه جان سالم به در ببرند. حرفهای موثقی درباره علت حادثه مطرح میشود که بر اساس آنها، مسیر یکطرفهای برای حرکت به جمرات وجود داشته که در اثر سوءمدیریت دو طرفه شد و همين امر باعث ازدحام و بروز فاجعه شد.
روزنامه قانون
چهرههاي سياسي آسيبديده و مفقود در منا
براساس آخرین آمار موجود در پی حادثه منا، تعدادی از هم وطنان به دلیل ازدحام بیش از حد زائران، مفقود شدهاند و تاکنون از وضعیت آنان خبری در دست نیست. در اين بين، آيتا... مومن از اعضاي شوراي نگهبان در اين بين بود که در حادثه منا مفقود شده بود و ديروز پیدا شد. چهره دیگر غضنفر رکنآبادی سفیر سابق ایران در لبنان است که اطلاعی از سر نوشت وی در دست نیست. مرتضی رکنآبادی، برادر سفیر سابق ایران در لبنان، روز جمعه گفت: «از دیشب تاکنون که جویای احوال وی هستیم نتوانستهایم هیچگونه خبری به دست بیاوریم». وی افزود: «تلفن همراه برادرم از زمان حادثه تاکنون هیچ پاسخی به تماسهای مکرر ما نمیدهد«. مرتضی رکنآبادی، با تکذیب خبر یکی از خبرگزاریهای لبنانی مبنیبر فوت برادرش گفت: «فعلا هیچ خبری از فوت وی برای ما مسجل نشده و فقط میتوانیم بگوییم که برادرم جزو مفقودان حادثه منا است».
روزنامه آرمان امروز
«منا» قربانگاه حاجیان شد
حج امسال را بیگمان باید «غمانگیزترین حج تاریخ اسلام» خواند. ابتدا جرثقیلی غول پیکر در مسجدالحرام سقوط کرد و سپس فاجعه منا رخ داد تا هزاران زائر در این دو حادثه عجیب، کشته و مجروح شوند. از روز پنجشبه که منا، شاهد مرگ دلخراش حاجیان بود، مقامات سعودی درصدد توجیه این حادثه هستند و بیآنکه حتی عذرخواهی هم بکنند، میکوشند از خود سلب مسئولیت کنند. سخنگوی وزارت کشور عربستان، گرمای هوا و خستگی حجاح را عامل این قتلعام دانسته و مدعی شده که حرکت بعضی از حجاج در مسیر معکوس و برخورد دو گروه از حجاج در یک تقاطع علت ازدحام جمعیت و حادثه منا بود. حرکت در مسیر معکوس ادعایی کاملا کذب است چرا که حادثه در ابتدای روز رخ داد و همه در حال حرکت به یک سمت بودهاند. اگر حرکت معکوسی هم رخ داده، در حین فاجعه بوده که هر کسی به طور طبیعی درصدد فرار از مهلکه بوده است.
روزنامه اعتماد
فقها و ديپلماتها و راهحلي براي مشكلات حجاج
بر هيچكس پوشيده نيست كه اتفاق دلخراشي كه در منا رخ داده است براي اولين بار نيست و چند بار ديگر اين اتفاق در مراسم رمي جمرات سالهاي گذشته هم رخ داده و جان تعدادي از حجاج خانه خدا را گرفته است. به باور من بايد به اين موضوع دو نگاه داشت. نگاه اول نگاه فقهي است. با توجه به اينكه مراسم رمي جمرات بارها جان حجاج را به خطر انداخته است لزوم اين مساله حس ميشود كه فقهاي عالم اسلام از شيعه تا سني در يك همانديشي تلاش كنند زمان و مكان اين بخش از مناسك حج را گسترش دهند تا همه حجاجي كه در منا هستند با هم به رمي جمرات نروند و چنين ازدحامي باعث اينگونه وقايع دلخراش نشود و چنين مراسم مهمي كه نشانه وحدت مسلمانان و بزرگترين تجمع و كنگره مسلمانان جهان محسوب ميشود با چنين حوادث دلخراشي تحتالشعاع قرار نگيرد.