جهش قیمت تولید اطلاعات و ارتباطات

بانک مرکزی در جدیدترین گزارش خود شاخص بهای تولیدکننده در دی‌ماه سال 1395 را اعلام کرد تا کارشناسان منتظر ارائه شاخص مصرف‌کننده این ماه در آینده نزدیک باشند. شاخص‌ها مهم‌ترین ابزارهای دنیای اقتصاد هستند و در میان آنها شاخص بهای تولیدکننده از اهمیت خاصی برخوردار است. این معیار از جمله شاخص‌های قیمتی است که در بررسی روند سطح قیمت‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. شاخص بهای تولیدکننده یکی از معیارهایی است که به منظور سنجش عملکرد اقتصادی، از سطح عمومی قیمت‌ها محاسبه و منتشر می‌شود. از این رو، تاثیر قابل‌توجهی بر تصمیم‌گیری صاحبان صنایع، سرمایه‌گذاران و حتی سیاستمداران خواهد داشت. طبق اعلام بانک مرکزی گروه کشاورزی،‌ جنگلداری و ماهیگیری تنها گروهی بود که نسبت به ماه قبل هیچ تغییری نداشت اما در مقایسه با سال قبل 5 درصد افزایش را نشان می‌دهد. گروه اختصاصی خدمات هم در حالی نسبت به آذرماه 2/0 درصد کاهش داشته که در مقایسه با دی‌ماه 94 حدود 1/8 درصد رشد را نشان می‌دهد. گروه حمل‌ونقل و انبارداری نیز در این ماه کاهش 0/1 درصدی را در برابر افزایش 6/3 درصدی نسبت به سال قبل تجربه کرد. با این حال سایر گروه‌ها همگی در مسیر افزایش شاخص قرار داشتند. آموزش با کمترین میزان رشد یعنی عدد 3/0 نسبت به آذرماه قرار گرفت در حالی که رشدش نسبت به سال قبل چیزی حدود 8/11 درصد بوده است که قابل توجه است. همچنین شاخص بهای تولیدکننده برای این گروه در دی‌ماه سال 94 نسبت به دی ماه سال 93 بالغ بر 21 درصد افزایش یافته بوده است که جمع این افزایش‌ها نشان از تورم بالا در این حوزه دارد. پس از آن بهداشت و مددکاری اجتماعی 4/0 درصد در مقایسه با ماه قبل افزایش داشته که نسبت به سال 94 رشد چشمگیر 6/17 درصدی را نشان می‌دهد. این افزایش حاکی از آن است که تورم در این گروه بالا بوده و احتمالا شاخص بهای مصرف‌کننده بالایی هم دارد. هتل و رستوران هم 4/0 در برابر آذرماه افزایش داشت در حالی‌که تغییر این شاخص نسبت به دی ماه 94 حدود 3/10 درصد بوده است. در بخش ساخت (صنعت) شاخص بهای تولیدکننده نسبت به ماه قبل در حدود 0/2 رشد را همراه با رشد 1/10 درصدی نسبت به سال قبل نشان داده است. اما شاخص بهای تولیدکننده برای اطلاعات و ارتباطات در دی‌ماه رشد قابل ملاحظه 4/4 درصدی را نسبت به آذرماه تجربه کرد که در مقایسه با سال همین ماه در سال قبل هم 2/7 درصد افزایش را نشان می‌دهد. این افزایش شاخص در گروه اطلاعات و ارتباطات باید بررسی و مشخص شود که به‌چه دلیل این‌همه افزایش در یک ماه ایجاد شده است. جالب است که این گروه در دی‌ماه سال قبل در حالی هیچ تغییری نسبت به آذر 94 نداشت که نسبت به دی ماه 93 حدود 6/9 درصد رشد را نشان می‌داد. البته سایر فعالیت‌های خدمات عمومی، ‌اجتماعی و شخصی هم در حدود 2/1 درصد افزایش در مقایسه با آذرماه داشته‌اند که برای آنها این شاخص به نسبت سال قبل حدود 4/11 درصد رشد را نشان می‌دهد. در حقیقت شاخص بهای تولیدکننده نشان‌دهنده نرخ تورم در قیمت‌ها است، با این تفاوت که سبد این شاخص تنها مربوط به هزینه‌های تولید توسط مبدا است. در حقیقت این شاخص به میزان سنجیده شده قیمت متوسط سبد ثابتی از هزینه‌های تولیدکننده در روند تولید، در مقایسه با دوره مشابه گذشته اطلاق می‌شود. هرچه ‌درصد این شاخص نسبت به دوره گذشته در دوره قبل افزایش یابد، موجب افزایش تورم و در نتیجه افت ارزش سهام شرکت‌های صنعتی و ارزش ارز آن کشور در مقابل دیگر کشورها خواهد شد. البته افزایش در شاخص بهای تولید‌کننده (PPI) نشان‌دهنده اقتصادی در حال گسترش، با اطمینان معقول از ادامه اشتغال برای کسانی است که مشغول به کار در بخش تولید هستند. این شاخص ارتباط بالایی با بازار دارد و به آن به‌طور نزدیکی به‌عنوان شاخصی از سطح تورم کنونی نگاه می‌شود. شاخص بهای تولید‌کننده بازتاب دهندۀ تغییرات اندازۀ سبد مصرف‌کننده است که انحصاراً شامل تولیدات صنعتی می شود. شاخص بهای تولیدکننده تمام مراحل تولید شامل: مواد اولیه، مرحلۀ میانی، محصول آماده و همچنین تمام بخش‌ها مانند: صنعت، معدن و کشاورزی را در بر می‌گیرد. بهای مواد وارداتی و خدمات در هنگام محاسبۀ این شاخص لحاظ نمی‌شوند هرچند، آنها از طریق بهای موادخام و مؤلفه‌های وارد شده تاثیر خود را می‌گذارند. شاخص بهای تولید‌کننده اصلی اقلام پر نوسان، نظیر انرژی و مواد غذایی را که می‌تواند ارقام PPI را دچار تحریف کنند نیز شامل نمی‌شود. معمولاً شاخص بهای صنعتی قبل از شاخص بهای مصرف‌کننده منتشر می‌شود و به همین دلیل بسیاری از تحلیل‌گران از آن به‌عنوانی شاخصی برای تخمین سطح تورم در آینده استفاده می‌کنند. این معیار از آن جهت اهمیت دارد که مادامی که کارخانه هزینه بیشتری برای خرید موادخام می‌پردازد میزان قیمت کالاهای تولیدی خود را افزایش داده و در نتیجه تورم مصرف‌کنندگان افزایش می‌یابد. این شاخص همچنین بر روی بازار ارز، اوراق قرضه و اوراق بهادار نیز تاثیرگذار است از این رو اولین گزارش اندازه‌گیری تورم قابل دسترس در هر ماه است. بنابراین، این شاخص معمولاً به‌طور موشکافانه‌ای دنبال می‌شود، چرا که سرمایه‌گذاران به دنبال نشانه‌های فشار تورمی ‌هستند که می‌تواند باعث تغییر نرخ بهره شود.