امانوئل ماکرون؛ چهرهای جدید در سپهر سیاسی فرانسه
آن مرد میآید؟!
هر روز بر محبوبیت و هوادارانش افزوده میشود. چهرهای جدید در سپهر سیاسی فرانسه و انتخابات 2017 ریاستجمهوری این کشور به شمار میرود. از محبوبترین وزیران دولت سوسیالیست فرانسوا اولاند بود و اینک از پیشتازان کارزار انتخابات پیش رو است. امانوئل ماکرون وزیر اقتصاد سابق و نامزد انتخابات 2017 ریاستجمهوری فرانسه، متولد 21 دسامبر 1977 سیاستمدار و بانکدار سابق فرانسوی از 26 اوت 2014 تا 30 اوت 2016 به عنوان وزیر اقتصاد، صنعت و امور دیجیتال در دولت اولاند فعالیت میکرد. اگرچه در سالهای 2006 تا 2009 عضو حزب سوسیالیست فرانسه بود، اما در سال 2015 اعلام کرد که دیگر نمیخواهد در این حزب فعالیتی داشته باشد و از این پس به صورت مستقل فعالیت سیاسی خواهد کرد. در ادامه این روند و در آوریل 2016، زمانی که ماکرون هنوز در کابینه اولاند فعالیت میکرد، به دنبال اجرای تفکرات خود که فراتر از مرزهای سنتی هم حزبیهای پیشینش بود، حزب سیاسی خود را با نام «آن مرش» (به معنی در حرکت) و به عنوان یک سازمان مترقی در میان احزاب چپ و راست، در شهر زادگاهش «آمیان» واقع در 120 کیلومتری پاریس (شمال فرانسه) تاسیس کرد. کارشناسان در تعریف حزب سیاسی که ماکرون بنیانگذار آن بود، ویژگی سوسیال-لیبرال را به عنوان مولفه شاخص و محور سیاستهای این حزب مطرح میکنند؛ حزبی که تمایل زیادی به شبکههای اجتماعی دارد و از ویژگیهای آن قبول عضوگیری از دیگر احزاب و دریافتنکردن حق عضویت است. خروج ماکرون از دولت اولاند حدود یک ماه پس از توبیخ شدنش توسط رئیسجمهوری فرانسه به دلیل اشاره به احتمال رقابت در انتخابات ریاستجمهوری و افزایش حرف و حدیثها مبنی بر قصد نامزدیاش در این انتخابات همزمان بود. در این میان، شکلگیری حزب مستقل «آن مرش» به این شایعات دامن میزد؛ شایعاتی که با گذشت کمتر از سه ماه از استعفای وی از کابینه اولاند، عینیت یافت و ماکرون در منطقه Bobigny واقع در حومه شمال شرقی پاریس، اعلام نامزدی کرد و به صورت رسمی وارد کارزار انتخاباتی ریاستجمهوری فرانسه شد. در تبیین برخی سیاستهای ماکرون در دوران وزارت، میتوان به درخواست برگزاری همهپرسی در اتحادیه اروپا با هدف ترسیم نقشه راه جدید برای این اتحادیه اشاره کرد که به اعتقاد کارشناسان موجب ایجاد تنش در حزب حاکم سوسیالیست فرانسه به رهبری اولاند شد. البته پیش از وی، رئیسجمهور و مانوئل والس نخستوزیر آن دوران نیز گفته بوند که اتحادیه اروپا پس از رایگیری مردم انگلیس به ترک این اتحادیه (برگزیت) باید دوباره خود را کشف کند، اما ماکرون پا را فراتر گذاشت و درخواست همهپرسی داد. رقابت رسمی ماکرون در قامت نامزد جوان، مستقل و متمایز انتخابات 2017 ریاستجمهوری فرانسه در منطقه «بوبینی» و با جملاتی همچون «برای انتخابات 2017 میتوانیم پیشرفت را انتخاب کنیم؛ مبارزات برای موفقیت کشورمان آغاز شده است» کلید خورد. به اعتقاد وی «انتخاب رئیسجمهوری فقط سرمایهگذاری نیست و او ارزش های کشور، تداوم تاریخ و راههای پنهان پیشرفت و منزلت یک ملت را به دوش میکشد». کاری که وی با قدرت مدعی شده است «من برای این کار آمادگی دارم و به همین دلیل برای انتخابات ریاستجمهوری نامزد شدهام». ماکرون در همان ابتدای کار و در نخستین سخنرانیهای انتخاباتی، «نبرد اقتصادی و اجتماعی» را نخستین اولویت خود در صورت پیروزی در انتخابات 2017 اعلام و وعده کاهش هزینههای کسب و کار را داد؛ وعدههایی که در بزنگاه چالشهای سیاسی و اقتصادی فرانسه، به سرعت با استقبال قشرهای مختلف جامعه به ویژه جوانان این کشور مواجه شده است. در حالی که ماکرون سالها سابقه عضویت در حزب سوسیالیست فرانسه را داشت و به دلیل برخی گرایشهای چپی حزب تازه تاسیس وی، انتظار میرفت که برای انتخابات 2017 در صف نامزدهای این جناح سیاسی وارد گود رقابتها شود، درخواست سوسیالیستها مبنی بر مشارکت در رقابتهای مقدماتی چپهای فرانسه را رد و اعلام کرد که به صورت مستقل وارد کارزار انتخاباتی میشود. در آن تاریخ (نیمه نخست آذر 95) قاطعانه هرگونه مشارکت در رقابتهای مقدماتی احزاب چپ فرانسه را رد و تاکید کرد که «نمیخواهد در دشمنیهای قبیلهای شرکت کند»؛ به اعتقاد وی «رقابتهای مقدماتی یک حصار و مانع است و زمانی که تصمیم به اداره کشور میگیریم، نباید در دشمنیهای درون قبیلهای گرفتار شویم». ماکرون با طرح این پرسش که آیا اگر آرنود مونتبورگ در رقابتهای درونحزبی سوسیالیتها پیروز شود، مانوئل والس از او حمایت میکند؟ و اگر والس پیروز این رقابتها شود، تصور میکنید که هواداران مونتبورگ پشت این نامزد جناح چپ جمع میشوند و از وی حمایت میکنند؟ این نتیجهگیری را کرد که «پیروزی در رقابتهای مقدماتی یک پیروزی ساختگی است» و استدلال کرد که «در احزاب راست و میانه فرانسه نیز هواداران نامزدهای شکستخوردهای همچون آلن ژوپه نمیتوانند از برنامههای فرانسوا فیون حمایت کنند». بسیاری از کارشناسان، حضور گسترده و چندهزار نفری هواداران ماکرون در سخنرانیهای انتخاباتیاش را نمایش قدرت این نامزد ارزیابی میکنند؛ روندی که در فراز و نشیب جاده انتخابات، حفظ شده است. بر اساس آمار منتشر شده در تارنمای روزنامه پرشمارگان فیگارو، افزون بر 15هزار هوادار در نخستین سخنرانی انتخاباتی ماکرون شرکت کردند؛ مزیتی که انگیزه جدیدی برای هواداران ماکرون ایجاد و ثابت کرد که این نامزد مستقل از احزاب سنتی چپ و راست فرانسه، تنها نیست و جایگاه رو به رشدی در میان دیگر رقیبان دارد. برای درک بهتر جایگاه ماکرون در انتخابات پیش روی ریاستجمهوری فرانسه باید نگاهی اجمالی به جایگاه نامزدهای مطرح این انتخابات و مقایسه آنها در نظرسنجیها داشت. گام نخست کارزار انتخابات ریاستجمهوری 2017 فرانسه را میتوان در حذف زودهنگام نامزدهای مطرحی همچون آلن ژوپه جمهوریخواه و مانوئل وال سوسیالیست در رقابتهای درونحزبی تعریف کرد؛ نامزدهایی که پیشتر جایگاه خوبی در نظرسنجیها داشتند. در مرحله بعدی فرانسوا فیون جمهوریخواه به عنوان نماینده احزاب راست و میانه که محبوبیت بالایی در میان فرانسویها یافته بود، درگیر حواشی انتخابات شد و جایگاهش در نمودار نظرسنجیها سقوط است. فیون که بر اساس نظرسنجیهای پیشین، شانس نخست انتخابات ریاستجمهوری فرانسه شناخته میشد، به دلیل اتهاماتی که در هفتههای اخیر به وی و همسرش وارد شده است، بیش از دیگران در سراشیبی کاهش محبوبیت قرار دارد و نتایج نظرسنجی «ایفوپ IFOP» حاکی از این دارد که 68درصد فرانسویها خواستار کنارهگیری فیون از انتخابات 2017 هستند. در طرف دیگر ماجرا، مارین لوپن به عنوان نامزد حزب راست افراطی جبهه ملی با سیاستهای پوپولیستی (عوامگرایی) در جذب هواداران به ویژه جوانان موفق عمل کرده است و انتظار دارد با موفقیت برگزیت در انگلیس و پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا، وی نیز پیروز انتخابات 2017 فرانسه باشد. هدفی که بر اساس نظرسنجی اخیر موسسه Kantar Sofres بسیار به آن نزدیک شده است و با کاهش محبوبیت فرانسوا فیون، هر لحظه این هدف برایش دستیافتنیتر میشود. تنها نکته قابل تامل در مورد این نامزد حزب راست افراطی که میتواند به پاشنه آشیل وی در انتخابات پیش رو تبدیل شود، اتفاق نظر تمام احزاب و شخصیتهای سیاسی فرانسه (و حتی اروپایی) مبنی بر خطرناکبودن سیاستهای مارین لوپن برای کشور و اتحادیه اروپاست. /سعید زارع کندجانی/ ایرنا