با توجه به بهرهبرداری از فازهای جدید پارس جنوبی؛
خیز ایران برای توسعه صنعت پتروشیمی بر پایه اتان
با بهرهبرداری از فازهای جدید پارس جنوبی درحالی ظرفیت تولید اتان کشور دو برابر شده که ایران و آمریکا در تولید و عرضه گاز اتان بهعنوان خوراک اصلی صنایع پتروشیمی دوئلی جدید را رقم زدهاند. به گزارش مهر، یکی از استراتژیکترین محصولات گازی تولید در جهان، گاز اتان بوده که از تامینکننده خوراک اصلی صنایع پتروشیمی در کشورهای مختلف جهان است و با افزایش ظرفیت تولید این گاز و تبدیل آن به محصولات مختلف پلیمری و پتروشیمی علاوه بر کاهش خامفروشی امکان تولید محصولاتی با ارزش افزوده و قابل مصرف در صنایع مختلف فراهم میشود. در طول حدود دو دهه گذشته که توسعه پارس جنوبی در ایران آغاز شد، همواره بیشترین تمرکز بر روی استحصال بیشتر گاز طبیعی و میعانات گازی بهعنوان دو محصول اصلی این میدان مشترک گازی بوده بهطوریکه در برخی از فازهای پارس جنوبی همچون فاز یک، دو، سه، شش، هفت و هشت پارس جنوبی اصلا ظرفیتی برای تولید اتان پیشبینی نشده است. پایین بودن طرفیت تولید اتان در پارس جنوبی منجر به ایجاد مشکلات متعدد در تامین خوراک صنایع پتروشیمی کشور شد بهطوری که عملا به دلیل افزایش تعداد واحدهای مصرفکننده اتان و پتروشیمیهای تولیدکننده اتیلن در عسلویه و مسیر خط لوله اتیلن غرب، عملا برای تامین خوراک متوازن پتروشیمیها، اتان در صنعت پتروشیمی کشور بهطور غیررسمی سهمیهبندی شده است. در شرایط فعلی ظرفیت مصرف اتان در سطح صنایع پتروشیمی ایران و با راهاندازی مجتمعهای پتروشیمی همچون کاویان، جم، مروارید، آریا ساسول و ... به حدود پنج میلیون و ۲۵۰ هزار تن در سال رسیده و این در حالی که ظرفیت تولید این خوراک استراتژیک گازی با بهرهبرداری از فازهای پارس جنوبی حدود سه میلیون تن در سال بوده است. از سوی دیگر با توجه به بهرهبرداری از فاز دوم پتروشیمی کاویان و طرحهای جدیدی همچون گچساران، فیروزآباد، بوشهر، کیان، واحد اتیلن پتروشیمی ایلام و ... ظرفیت مصرف تولید اتان در سطح صنایع پتروشیمی ایران با افزایشی حدود چهار تا ۴.۱ میلیون تنی در سال از مرز ۹ میلیون تن عبور میکند. با آغاز بهرهبرداری از فازهای ۱۷، ۱۸، ۱۹، ۲۰ و ۲۱ پارس جنوبی تا پایان امسال و اواسط فروردین ماه سال ۹۶ در مجموع حدود سه میلیون تن به ظرفیت تولید اتان ایران افزوده میشود و هر یک از این فازها از ظرفیت تولید سالانه یک میلیون تن برخوردار هستند. به عبارت سادهتر با راهاندازی کامل این پنج فاز پارس جنوبی ظرفیت تولید اتان ایران از محل بهرهبرداری فازهای جدید پارس جنوبی (بدون در نظر گرفتن واحد استحصال اتان پتروشیمی پارس) با افزایشی دو برابری به حدود شش میلیون تن در سال افزایش مییابد. با این افزایش ظرفیت تولید عملا با لغو سهمیهبندی گاز اتان صنایع پتروشیمی امکان تامین کامل نیازهای تولیدکنندگان اتیلن ایران فراهم میشود که تامین خوراک این دسته از واحدهای پتروشیمی عملا منجر به افزایش ظرفیت تولید در پتروشیمیهای پایین دستی صنعت پتروشیمی بهویژه واحدهای تولیدکننده انواع پلی اتیلن سبک و سنگین خطی، پروپیلن، پلی پروپیلن و ... در سطح کشور خواهد شد. از سوی دیگر همزمان با آغاز شمارش معکوس برای برداشت برابری گاز طبیعی بین ایران و قطر در پارس جنوبی، با بهرهبرداری از پنج فاز جدید این میدان مشترک ایران از دو رقیب سنتی خود در صنعت پتروشیمی یعنی کشورهای قطر و عربستان سعودی در تولید و عرضه اتان بهعنوان خوراک اصلی صنایع پتروشیمی پیشی میگیرد. در همین حال پیشبینی میشود با بهرهبرداری کامل از تمامی فازهای باقی مانده پارس جنوبی شامل فاز ۱۳، ۱۴، ۲۲، ۲۳ و ۲۴ پارس جنوبی سالانه سه میلیون تن دیگر به ظرفیت تولید اتان ایران افزوده شود که در این صورت ایران به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گاز اتان در منطقه خاورمیانه و حتی جهان تبدیل خواهد شد. بر اساس برآوردهای انجام گرفته در سطح شرکت ملی صنایع پتروشیمی با افزایش ظرفیت تولید اتان در پارس جنوبی، بدون احداث واحدهای جدید و صرفا از محل تامین کامل خوراک صنایع موجود پتروشیمی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد تولید محصولات پتروشیمیایی و پلیمری ایران افزایش مییابد. آمریکا در طول چهار سال گذشته با بهرهبرداری و افزایش ظرفیت تولید گاز از ذخایر نامتعارف و به اصطلاح شیل گس به یکی از کشورهای بزرگ تولیدکننده اتان در سطح منطقه آمریکا شمالی تبدیل شده و حتی با توسعه کانال پاناما به اولین صادرکننده اتان جهان تبدیل شده است. همزمان با افزایش تولید و صادرات گاز اتان آمریکا، برخی از تحلیلگران بازار پتروشیمی اعتقاد دارند که این افزایش تولید تهدیدی برای کشورهای بزرگ تولیدکننده محصولات پتروشیمی خاورمیانه همچون ایران، عربستان سعودی و قطر خواهد بود. اما به نظر میرسد افزایش ظرفیت تولید و حتی صادرات اتان آمریکا به دلیل افزایش تولید این خوراک استراتژیک گازی در ایران عملا تاثیری بر روند توسعه صنعت پتروشیمی کشور ندارد و به دلیل کیفیت بالا و ذخیار غنی اتان، ایران دست کم برای یک دوره ۱۰ ساله میتواند با افزایش اتان در آمریکا رقابت کند.